Cfrtjryk

Ten artykuł dotyczy portu lotniczego. Zobacz też: inne znaczenia słów lotnisko.

Wnętrze wieży kontroli lotów bazy lotnictwa Misawa Air Base w Japonii

Wieże kontroli lotów portu lotniczego Amsterdam-Schiphol

Przykładowa przywieszka na bagaż dołączana w czasie odprawy pasażera

Lotnisko – wydzielony obszar na lądzie, wodzie lub innej powierzchni, w całości lub w części przeznaczony do wykonywania startów, lądowań i naziemnego lub nawodnego ruchu startu statków powietrznych, wraz ze znajdującymi się w jego granicach obiektami i urządzeniami budowlanymi o charakterze trwałym, wpisany do rejestru lotnisk^[1][2]. Ich wyposażenie zróżnicowane jest w zależności od liczby odprawianych pasażerów i przeładowywanych towarów. Lotniska oznaczane są trzyliterowym kodem IATA oraz czteroliterowym kodem ICAO.

Lotnisko oraz jego strefa ochronna zajmują znaczne obszary, wyłączając z użytkowania znaczny areał gruntów. Zamieszkiwanie w jego pobliżu może być szkodliwe dla zdrowia z powodu zanieczyszczeń powietrza oraz hałasu.

Terminologia |

W zależności od wielkości lotnisk i ich funkcji mówi się o:

• 
  portach lotniczych – dużych lotniskach, przystosowanych do obsługi znaczącej liczby pasażerów i przeładunku towarów; odpowiednio rozbudowana infrastruktura umożliwia przyjęcie dużej liczby samolotów pasażerskich i transportowych,
  
  
  
  • krajowe – obsługujące pasażerów na liniach wewnątrzkrajowych,
  
  
  • międzynarodowe,
  
  
  • międzykontynentalne,
  
  
  
  


• 
  lądowiskach – raczej prowizorycznych, bez zabudowań portowych, obsługujące głównie helikoptery (śmigłowce) oraz małe samoloty,


• portach śmigłowcowych (heliportach),


• lotniskach wojskowych (Wojskowych Portach Lotniczych wchodzących w skład baz lotniczych).


• lotniska miejskie (ang. city airport) – obsługujące małe samoloty pasażerskie oraz śmigłowce, niwelują ruch małych samolotów na większych portach lotniczych w okolicy.

Infrastruktura |

W obrębie lotniska można wyróżnić część służącą technicznej obsłudze samolotów w czasie startów i lądowań: pasy startowe, drogi kołowania, płyty postoju samolotów, hangary, wieża kontroli lotów, urządzenia naprowadzające, oraz część służącą obsłudze pasażerów, czyli terminale lotnicze.

Porty lotnicze zlokalizowane są przy dużych aglomeracjach miejskich. Ze względu jednak na to, że zajmują one duże powierzchnie, położone są zazwyczaj w pewnej odległości od centrów miast, które obsługują. Niekiedy położone są poza ich granicami administracyjnymi.

Historia |

Pierwsze miejsca przystosowane do startów i lądowań samolotów wyznaczano na płaskich polach o nawierzchni gruntowej lub trawiastej, bez wyznaczonych dróg startowych – lądowano pod dowolnym kątem, w zależności np. od warunków atmosferycznych. Infrastruktura lotniska w początkach lotnictwa składała się zazwyczaj jedynie z hangaru, często posiadały widownie umożliwiające wykorzystanie lotniska w celach rozrywkowych. Jednym z pierwszych lądowisk tego typu było lotnisko Taliedo w Mediolanie, otwarte w 1910, przekształcone w 1920 w port lotniczy o zastosowaniu komercyjnym.

Na rozwój lotnisk ogromny wpływ miała I wojna światowa – na potrzeby militarne zbudowano wiele lądowisk, rozpoczęto również prace nad urządzeniami naprowadzającymi. Po wojnie wiele z tych lotnisk przekształcono na cywilne. Jednym z pierwszych takich lotnisk było lotnisko Le Bourget koło Paryża. Pierwsze lotnisko z terminalem pasażerskim, przeznaczone wyłącznie dla lotnictwa cywilnego, wybudowano w 1922 w Królewcu w ówczesnych Niemczech. Oświetlone pasy startowe pojawiły się w drugiej połowie lat 20. XX wieku.

Na świecie istnieje około 2000 lotnisk wszelkiego rodzaju. Największy ruch na nich wykonuje się w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Natomiast każdy z wielkich portów lotniczych na tych kontynentach ma większy wskaźnik ruchu cargo niż wszystkie lotniska afrykańskie. Organizacja która zrzesza lotniska na świecie to Airport Council International - ACI. Prowadzi ona negocjacje między przewoźnikami i lotniskami oraz opracowuje standaryzację procedur zabezpieczeń operacji lotniczych. Na jej liście jest 591 operatorów którzy posiadają 1861 lotnisk w 177 krajach. W 2013 roku, według raportu ACI, obsłużonych zostało 5 700 000 000 pasażerów i 92 000 000 miliony ton ładunku.Wyznacznik wzrostu ruchu może być traktowany jako wskaźnik rozwoju gospodarczego^[3].

W okresie lat 2004 do 2013 liczba pasażerów wzrosła z 3 660 000 000 do 5 710 000 000 czyli o 54%, a towarów z 73 900 000 ton do 92 100 000 czyli o 25%^[4].

Największe porty lotnicze |

Według ruchu pasażerskiego ogółem (2005)

Pozycja	Port lotniczy	Państwo	Położenie	Kod IATA/ICAO	Pasażerów	Pozycja w 2004	Zmiana
1.	port lotniczy Atlanta – Hartsfield-Jackson		Atlanta, Georgia, USA	ATL/KATL	95 677 900	1	+2,8%
2.	port lotniczy Chicago-O’Hare		Chicago, Illinois, USA	ORD/KORD	76 510 003	2	+1,3%
3.	port lotniczy Londyn-Heathrow		Hillingdon, Wielki Londyn, Wielka Brytania	LHR/EGLL	67 915 403	3	+0,8%
4.	port lotniczy Tokio-Haneda		Ōta, Tokio, Japonia	HND/RJTT	63 282 219	4	+1,6%
5.	port lotniczy Los Angeles		Los Angeles, Kalifornia, USA	LAX/KLAX	61 489 398	5	+1,3%
6.	port lotniczy Dallas-Fort Worth		Dallas/Fort Worth, Teksas, USA	DFW/KDFW	59 176 265	6	-0,4%
7.	port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle		Roissy, Tremblay-en-France, Francja	CDG/LFPG	53 798 308	7	+5,0%
8.	port lotniczy Frankfurt		Frankfurt nad Menem, Hesja, Niemcy	FRA/EDDF	52 219 412	8	+2,2%
9.	port lotniczy Amsterdam-Schiphol		Haarlemmermeer, Holandia	AMS/EHAM	44 163 098	9	+3,8%
10.	port lotniczy Las Vegas-McCarran		Las Vegas, Nevada, USA	LAS/KLAS	43 989 982	11 (+1)	+6,0%
11.	port lotniczy Denver		Denver, Kolorado, USA	DEN/KDEN	43 387 513	10 (-1)	+2,6%
12.	port lotniczy Madryt-Barajas		Madryt, Hiszpania	MAD/LEMD	41 940 059	13 (+1)	+8,4%
13.	port lotniczy Nowy Jork-JFK		Nowy Jork, Nowy Jork, USA	JFK/KJFK	41 885 104	15 (+2)	+8,9%
14.	port lotniczy Phoenix-Sky Harbor		Phoenix, Arizona, USA	PHX/KPHX	41 213 754	12 (-2)	+4,3%
15.	port lotniczy Pekin		Chaoyang, Pekin, ChRL	PEK/ZBAA	41 004 008	20 (+5)	+17,5%
16.	port lotniczy Hongkong		Chek Lap Kok, New Territories, Hongkong, ChRL	HKG/VHHH	40 269 847	17 (+1)	+9,7%
17.	port lotniczy Houston-George Bush		Houston, Teksas, USA	IAH/KIAH	39 684 640	18 (+1)	+8,7%
18.	port lotniczy Bangkok-Don Muang		Bangkok, Tajlandia	DMK/VTBD	38 985 043	14 (-4)	+2,7%
19.	port lotniczy Minneapolis-Saint Paul		Minneapolis/St. Paul, Minnesota, USA	MSP/KMSP	37 604 373	16 (-3)	+2,4%
20.	port lotniczy Detroit		Detroit, Michigan, USA	DTW/KDTW	36 389 294	19 (-1)	+3,2%
21.	port lotniczy Orlando		Orlando, Floryda, USA	MCO/KMCO	34 128 048	24 (+3)	+8,4%
22	port lotniczy Newark-Liberty		Newark, New Jersey, USA	EWR/KEWR	33 999 990	22	+3,3%
23.	port lotniczy San Francisco		San Francisco, Kalifornia, USA	SFO/KSFO	33 394 225	21 (-2)	+2,3%
24.	port lotniczy Londyn-Gatwick		West Sussex, Wielka Brytania	LGW/EGKK	32 784 330	23 (-1)	+4,2%
25.	port lotniczy Singapur-Changi		Changi, East Region, Singapur	SIN/WSSS	32 430 856	26 (+1)	+6,8%
26.	port lotniczy Filadelfia		Filadelfia, Pensylwania, USA	PHL/KPHL	31 495 385	30 (+4)	+10,5%
27.	port lotniczy Tokio-Narita		Narita, Chiba, Japonia	NRT/RJAA	31 451 274	25 (-2)	+1,3%
28.	port lotniczy Miami		Miami, Floryda, USA	MIA/KMIA	31 008 453	27 (-1)	+2,8%
29.	port lotniczy Toronto-Lester B. Pearson		Toronto, Ontario, Kanada	YYZ/CYYZ	29 914 750	28 (-1)	+4,5%
30.	port lotniczy Seattle-Tacoma		Seattle, Waszyngton, USA	SEA/KSEA	29 289 026	N/A	+1,7%

Według ruchu pasażerskiego ogółem (2013)^[5]

Pozycja	Port lotniczy	Państwo	Położenie	Kod IATA/ICAO	Pasażerów	Zmiana w stosunku do roku 2012
1.	port lotniczy Atlanta – Hartsfield-Jackson		Atlanta, Georgia, USA	ATL/KATL	94 431 000	-1,1%
2.	port lotniczy Pekin		Chaoyang, Pekin, ChRL	PEK/ZBAA	83 712 000	+2,2%
3.	port lotniczy Londyn-Heathrow		Hillingdon, Wielki Londyn, Wielka Brytania	LHR/EGLL	72 368 000	+3,3%
4.	port lotniczy Tokio-Haneda		Ōta, Tokio, Japonia	HND/RJTT	68 906 000	+3,2%
5.	port lotniczy Chicago-O’Hare		Chicago, Illinois, USA	ORD/KORD	66 777 000	+0,2%
6.	port lotniczy Los Angeles		Los Angeles, Kalifornia, USA	LAX/KLAX	66 668 000	+4,7%
7.	port lotniczy Dubaj		Dubaj, Zjednoczone Emiraty Arabskie	DXB/OMDB	66 431 000	+15,2%
8.	port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle		Roissy, Tremblay-en-France, Francja	CDG/LFPG	62 053 000	+0,7%
9.	port lotniczy Dallas-Fort Worth		Dallas/Fort Worth, Teksas, USA	DFW/KDFW	60 470 000	+3,2%
10.	port lotniczy Dżakarta-Soekarno-Hatta		Dżakarta, Indonezja	CGK/WIII	60 137 000	+4.1%
11.	port lotniczy Hongkong		Chek Lap Kok, New Territories, Hongkong, ChRL	HKG/VHHH	59 594 000	+6,3%
12.	port lotniczy Frankfurt		Frankfurt nad Menem, Hesja, Niemcy	FRA/EDDF	58 037 000	+0,9%
13.	port lotniczy Singapur-Changi		Changi, East Region, Singapur	SIN/WSSS	53 726 000	+5,0%
14.	port lotniczy Amsterdam-Schiphol		Haarlemmermeer, Holandia	AMS/EHAM	52 569 000	+3,0%
15.	port lotniczy Denver		Denver, Kolorado, USA	DEN/KDEN	52 556 000	-1,1%
16.	port lotniczy Guangzhou		Kanton, Chiny	CAN/ZGGG	52 450 000	+8,6%
17.	port lotniczy Bangkok-Suvarnabhumi		Bangkok, Tajlandia	BKK/VTBS	51 363 000	-3,1%
18.	port lotniczy Stambuł-Atatürk		Stambuł, Turcja	IST/LTBA	51 173 000	+13,6%
19.	port lotniczy Nowy Jork-JFK		Nowy Jork, Nowy Jork, USA	JFK/KJFK	50 424 000	+2,3%
20.	port lotniczy Kuala Lumpur		Kuala Lumpur, Malezja	KUL/WMKK	47 498 000	19,1%
21.	port lotniczy Szanghaj-Pudong		Szanghaj, Chiny	PVG/ZSPD	47 190 000	+5,2%
22.	port lotniczy San Francisco		San Francisco, Kalifornia, USA	SFO/KSFO	44 946 000	+1,2%
23.	port lotniczy Charlotte		Charlotte, Karolina Północna, USA	CLT/KCLT	43 457 000	+5.4%
24.	port lotniczy Seul-Inczon		Inczon, Seul, Korea Południowa	ICN/RKSI	41 680 000	+6,5%
25.	port lotniczy Las Vegas-McCarran		Las Vegas, Nevada, USA	LAS/KLAS	40 933 000	+0,3%
26.	port lotniczy Miami		Miami, Floryda, USA	MIA/KMIA	40 563 000	+2,8%
27.	port lotniczy Phoenix-Sky Harbor		Phoenix, Arizona, USA	PHX/KPHX	40 342 000	-0,3%
28.	port lotniczy Houston-George Bush		Houston, Teksas, USA	IAH/KIAH	39 799 000	-0,2%
29.	port lotniczy Madryt-Barajas		Madryt, Hiszpania	MAD/LEMD	39 718 000	-12,1%
30.	port lotniczy Monachium		Monachium, Bawaria, Niemcy	MUC/EDDM	38 673 000	+0,8%

Zobacz też |

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Lotnisko

Zobacz hasło lotnisko w Wikisłowniku

• Lotniska w Polsce


• Porty lotnicze w Polsce


• porty lotnicze świata


• lotnisko pozorne


• 
  drogowy odcinek lotniskowy (DOL)

Przypisy |