Cfrtjryk

Ten artykuł dotyczy stolicy Czech. Zobacz też: inne znaczenia słowa Praga.

Praga Praha
Zamek na Hradczanach, Most Karola i Malá Strana, Belweder, Pałac Wallensteina, Plac Wacława, Katedra Świętych Wita, Wacława i Wojciecha, Miejski Dom Reprezentacyjny, Tańczący dom, Letohrádek Hvězda, Rynek Staromiejski
Herb Flaga
Dewiza: Praga Caput Rei publicae (Praga głową republiki)[1]
Państwo	Czechy
Kraj	Miasto Stołeczne Praga (na prawach kraju)
Burmistrz	Zdeněk Hřib
Powierzchnia	496 km²
Wysokość	185 – 399 m n.p.m.
Populacja (2017) • liczba ludności • gęstość	1 280 508 2408 os./km²
Nr kierunkowy	2
Kod pocztowy	100 00 – 199 00
Tablice rejestracyjne	A
Podział miasta	22 dzielnice
Plan Pragi
Położenie na mapie Czech Praga
50°05′16″N 14°25′16″E/50,087778 14,421111
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Portal Czechy

Praga (cz. Praha, niem. Prag), miasto stołeczne Praga (cz. hlavní město Praha) – stolica i największe miasto Czech, położone w zachodniej części kraju, w środkowej części krainy Czechy, nad Wełtawą. Jest miastem wydzielonym na prawach kraju, będąc jednocześnie stolicą kraju środkowoczeskiego.

Praga jest ośrodkiem administracyjnym, przemysłowym, handlowo-usługowym, akademickim, turystycznym i kulturalnym o znaczeniu międzynarodowym. Jest siedzibą większości czeskich urzędów centralnych (w tym parlamentu, prezydenta i rządu), związków wyznaniowych działających na terenie Czech, a także licznych firm, stowarzyszeń, organizacji i uczelni. Stanowi najważniejszy w skali kraju węzeł drogowy i kolejowy, posiada również międzynarodowy port lotniczy i sieć metra.

Dzisiejsza Praga powstała w 1784 r. z połączenia pięciu wcześniej samodzielnych, lecz powiązanych ze sobą organizmów, których początki sięgają średniowiecza: Starego Miasta, Nowego Miasta, Josefova, Małej Strany i Hradczan – siedziby władców czeskich. Od 1992 r. zabytkowe centrum miasta znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Ze względu na bogactwo atrakcji, należy do najchętniej odwiedzanych miast Europy.

Według tradycji oryginalna czeska nazwa miasta Praha pochodzi od czeskiego słowa práh – próg i jest związana z księżniczką Libuszą^[2]. Etymologia nazwy miasta zbudowanego nad progiem lub jazem – rzecznym brodem pochodzi od historycznej nazwy przeprawy przez Wełtawę w okolicy dzisiejszego Mostu Karola.

Według danych Czeskiego Urzędu Statystycznego z 1 stycznia 2017 liczba ludności miasta wynosi 1 280 508 osób (1. miejsce w Czechach)^[3], natomiast powierzchnia – 496 km² (również 1 miejsce w Czechach). Praga oficjalnie podzielona jest na dziesięć obwodów, które z kolei dzielą się na dzielnice. Obszar metropolitalny Pragi liczy, według danych Eurostatu z 2004 r., 1 964 750 mieszkańców.

Historia |

Praga w XVI w.

Pierwszymi mieszkańcami terenów nad Wełtawą były osiedlające się tu od ok. 500 roku p.n.e. plemiona celtyckie. Zostały one stopniowo wyparte pomiędzy IX a VI wiekiem p.n.e. przez napływający germański lud Markomanów. Pierwsze plemiona słowiańskie przybyły na te tereny ok. 500 roku. Walki o dominację doprowadziły ok. 800 roku do władzy dynastię Przemyślidów, którzy założyli tu miasto. Wznieśli oni dwie warowne osady: Zamek Praski i Wyszehrad. Od 973 roku Praga była siedzibą pierwszego biskupstwa na tych terenach, podległego metropolii mogunckiej. Szczególny rozkwit miasto osiągnęło za rządów Karola IV. Założył on tu pierwszy w środkowej Europie uniwersytet – Carolinum, a Praga po założeniu Nowego Miasta w 1348 r. stała się największym miastem Europy na północ od Alp. W roku 1344 praskie biskupstwo zostało podniesione w hierarchii kościelnej do rangi arcybiskupstwa. W 1419 w mieście doszło do słynnej defenestracji katolików (wojny husyckie), zaś w 1618 roku podobne wydarzenie (wyrzucenie przez okno namiestników cesarza) stało się bezpośrednią przyczyną wojny trzydziestoletniej. W wyniku klęski czeskich protestantów na Białej Górze w 1620 Praga jako stolica Królestwa Czech i całej Korony Czeskiej utraciła swoje znaczenie i przez długie lata pozostawała w cieniu Wiednia. W tym też okresie społeczność niemieckojęzyczna odgrywała w mieście (niem. Prag) rolę dominującą, zaczęło się to zmieniać dopiero w XIX wieku, podczas czeskiego odrodzenia narodowego.

W 1784 r. w jedno miasto połączono pięć wcześniej samodzielnych, lecz powiązanych ze sobą organizmów: Stare Miasto, Nowe Miasto, Josefov, Małą Stranę i Hradczany. Reformy Józefa II przyniosły także zamknięcie połowy czynnych kościołów i kaplic oraz zmniejszenie liczby zakonów z 40 do 14^[4].

Teatr Narodowy w Pradze u schyłku XIX w.

W 1848 roku doszło do powstania (w czasie Wiosny Ludów). Pod koniec XIX wieku wybudowano wiele reprezentacyjnych budynków; następowało powolne odzyskiwanie znaczącej pozycji miasta w monarchii Habsburgów. W tym czasie Praga była już dwujęzyczna, a Czesi i Niemcy funkcjonowali praktycznie równolegle (podwójne – czeskie i niemieckie – były uczelnie, teatry itp.). Na przełomie XIX i XX wieku w ramach asanacji praskiej dokonano całkowitej przebudowy Josefova i Podskalí, niszcząc przy tym wiele cennych historycznych obiektów.

W 1918 Praga została stolicą nowo utworzonej Czechosłowacji. W latach 1939–1945 była stolicą Protektoratu Czech i Moraw. W wyniku operacji praskiej (1945) została zajęta przez Armię Czerwoną. W 1968 była główną areną praskiej wiosny. Po rozpadzie Czechosłowacji (1993) została stolicą Czech. Obecne motto Pragi to Praga Caput Rei Publicae (wcześniej do 1927: Praga caput regni, a w latach 1927-1991 Praga mater urbium - Praha matka měst).

Zabytki i atrakcje turystyczne |

Widok na mosty w Pradze

Widok na Małą Stranę, most Karola i Stare Miasto

Rynek Starego Miasta z kościołem św. Mikołaja

Rynek Starego Miasta widziany z wieży ratusza

Most Karola w Pradze

Dom Pod Czarną Matką Bożą (2012)

Widok na praski zamek nocą

Muzeum Narodowe w Pradze na Placu Wacława

Widok na Stare Miasto z Klementinum

 Osobny artykuł: Muzea w Pradze.

W 1992 zabytkowe centrum Pragi zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Praga jest uważana za jedno z najbardziej atrakcyjnych miast Europy, z tego względu corocznie odwiedzają ją liczne rzesze turystów. W mieście znajduje się ponad 20 muzeów i prawie 100 galerii. Niektórymi z atrakcji turystycznych są:

• 
  Hradczany z zamkiem oraz gotycką katedrą św. Wita, św. Wacława i św. Wojciecha (św. Adalberta);


• 
  Złota Uliczka;


• 
  Malá Strana – pełna kościołów, pałaców i ogrodów oraz urokliwych uliczek;


• barokowy kościół św. Mikołaja z XVIII wieku na Malostranské náměstí;


• 
  Loreta;


• 
  Stare Miasto na prawym brzegu Wełtawy;


• 
  Ratusz Staromiejski (XIV wiek) ze słynnym zegarem astronomicznym Orloj na Staroměstské náměstí;


• 
  Týnský Chrám – Kościół Marii Panny przed Tynem, kiedyś centrum husytyzmu;


• 
  Ratusz Nowomiejski (XV wiek);


• różne miejsca powiązane z Franzem Kafką;


• 
  Most Karola;


• 
  Ściana Johna Lennona;


• dzielnica żydowska Josefov;


• 
  Wzgórze Wyszehrad;


• 
  Wzgórze Petřín;


• 
  Praski metronom;


• 
  Miejski Dom Reprezentacyjny;


• 
  Muzeum Narodowe w Pradze;


• 
  wieża telewizyjna z platformą widokową, w dzielnicy Žižkov;


• Galeria Narodowa Sztuki Europejskiej (kolekcje malarstwa europejskiego);


• 
  Galeria Narodowa w Pradze;


• liczne zabytkowe piwiarnie np. U Fleků, U Kocoura czy U sv. Tomaše;


• „Tańczący dom” nad Wełtawą;


• 
  Teatr Narodowy w Pradze;


• 
  Stadion Strahov;


• 
  Synagogi Pragi;


• 
  ogród zoologiczny;


• ogrody botaniczne;


• 
  Brama Prochowa;


• 
  Dworzec Główny;


• 
  Dworzec Masaryka.

Znane dzielnice |

 Osobny artykuł: Dzielnice Pragi.

• Holešovice


• Hradčany


• Josefov


• Karlín


• Libeň


• Malá Strana


• Nové Město


• Smíchov


• Staré Město


• Vinohrady


• Vršovice


• Vyšehrad


• Zbraslav


• Žižkov

Uczelnie |

• Uniwersytet Karola


• 
  Akademia Sztuk Scenicznych w Pradze
  
  
  
  • Wydział Filmowy i Telewizyjny
  
  
  • Wydział Teatralny
  
  
  
  

Kościoły |

• 
  Klementinum,


• 
  Kościół husycki,


• 
  Kościół Narodzenia,


• 
  Kościół Zbawiciela,


• 
  Loreta,


• 
  Kościół Marii Panny przed Tynem,


• 
  Kościół Marii Panny,


• 
  Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy,


• 
  Kościół Matki Boskiej Zwycięskiej,


• 
  Kościół Matki Bożej Śnieżnej,


• 
  Kościół Panny Marii Anielskiej,


• 
  Kościół Panny Marii Pod Łańcuchem,


• 
  Kościół św. Barbary,


• 
  Kościół św. Castulusa,


• 
  Kościół św. Cyryla i Metodego,


• 
  Kościół św. Ducha,


• 
  Kościół św. Franciszka,


• 
  Kościół św. Gawła,


• 
  Kościół św. Idziego,


• 
  Kościół św. Ignacego,


• 
  Kościół św. Jakuba,


• 
  Kościół św. Jana na Skałce,


• 
  Kościół św. Jerzego,


• 
  Kościół św. Józefa,


• 
  Kościół św. Krzyża,


• 
  Kościół św. Małgorzaty,


• 
  Kościół św. Marcina w Murze,


• 
  Kościół św. Mikołaja na Malej Stranie,


• 
  Kościół św. Mikołaja na Starym Mieście,


• 
  Kościół św. Rocha,


• 
  Kościół św. Tomasza,


• 
  Kościół św. Trójcy,


• 
  Kościół św. Włodzimierza.

Sport |

Stadion Eden Aréna

Hala widowiskowo-sportowa O2 Arena

 Z tym tematem związana jest kategoria: Sport w Pradze.

W Pradze, w latach 1992-1998 i 2005-2010, rozgrywany był kobiecy turniej tenisowy, ECM Prague Open.

Urodzeni w Pradze |

Pomnik króla czeskiego Karola Luksemburskiego

Pomnik Josefa Mánesa

• 
  Denisa Allertová - tenisistka


• 
  Marie Bouzková - tenisistka


• 
  Denisa Chládková - tenisistka


• 
  Jaroslav Hašek - pisarz


• 
  Václav Havel - pisarz, prezydent Czech
  


• 
  Lucie Hradecká - tenisistka


• 
  Franz Kafka - pisarz


• 
  Václav Klaus - prezydent i premier Czech


• 
  Sandra Kleinová - tenisistka


• 
  Hynek Klimek – pisarz


• 
  Eva Klímková - modelka


• 
  Klára Koukalová - tenisistka


• 
  Karol IV Luksemburski - średniowieczny władca europejski, król Czech


• 
  Hana Mandlíková - tenisistka


• 
  Josef Mánes - malarz


• 
  Martina Navrátilová - tenisistka


• 
  Jan Svatopluk Presl - czeski przyrodnik


• 
  Helena Suková - tenisistka


• 
  Kateřina Vaňková - tenisistka


• 
  Helena Vondráčková - piosenkarka


• 
  Wacław II - król Czech i Polski


• 
  Wacław III - król Czech i Węgier, niekoronowany król Polski

Miasta partnerskie |

Polonica |

Płyta nagrobna króla Wacława II

• W kościele św. Jakuba w Zbrasławiu spoczywają królowie Czech i Polski Wacław II i Wacław III z dynastii Przemyślidów, natomiast w klasztorze św. Agnieszki w Pradze została pochowana księżna Gryfina Halicka, żona piastowskiego władcy Polski Leszka Czarnego.

Zobacz też |

• cmentarz ewangelicki na Strasznicach


• powstanie praskie


• most Trojski


• tramwaje w Pradze


• Stacje kolejowe: Praha-Bĕchovice, Praha-Hostivař, Praha-Komořany, Praha-Krč, Praha-Satalice, Praha-Zbraslav, Praha-Řeporyje.

Przypisy |

Linki zewnętrzne |

• 
  Strona oficjalna miasta (cz.)
  

p • d • e Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w Czechach Kulturowe Zabytkowe centrum miasta Český Krumlov Zabytkowe centrum Pragi Zabytkowe centrum miasta Telcz Sanktuarium pielgrzymkowe św. Jana Nepomucena Kutná Hora – Stare Miasto z kościołem św. Barbary i katedra Mariacka w dzielnicy Sedlec Krajobraz kulturowy Lednice-Valtice – założenie krajobrazowe książąt Lichtenstein w południowych Morawach Ogrody i zamek w Kromieryżu Wieś Holaszowice – przykład tradycyjnej wioski Europy Środkowej w stylu baroku ludowego Pałac w Litomyšlu Kolumna św. Trójcy w Ołomuńcu Willa Tugendhatów w Brnie – według projektu Miesa van der Rohe Dzielnica żydowska i bazylika św. Prokopa w Třebíču – wraz z cmentarzem żydowskim

p • d • e Podział administracyjny Czech Kraje hradecki karlowarski liberecki morawsko-śląski ołomuniecki pardubicki pilzeński południowoczeski południowomorawski środkowoczeski ustecki Wysoczyna zliński Miasto wydzielone Praga Zobacz też: Okręgi terytorialne w Czechach

p • d • e Żużlowe Grand Prix Czech Praga: 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

p • d • e Praga Obwody Praga 1 Praga 2 Praga 3 Praga 4 Praga 5 Praga 6 Praga 7 Praga 8 Praga 9 Praga 10 Praga 11 Praga 12 Praga 13 Praga 14 Praga 15 Praga 16 Praga 17 Praga 18 Praga 19 Praga 20 Praga 21 Praga 22 Gminy katastralne Běchovice Benice Bohnice Braník Břevnov Březiněves Bubeneč Čakovice Černý Most Čimice Dejvice Dolní Chabry Dolní Měcholupy Dolní Počernice Dubeč Ďáblice Háje Hájek Hloubětín Hlubočepy Hodkovičky Holešovice Holyně Horní Měcholupy Horní Počernice Hostavice Hostivař Hradczany Hrdlořezy Chodov Cholupice Jinonice Josefov Kamýk Karlín Kbely Klánovice Kobylisy Koloděje Kolovraty Komořany Košíře Královice Krč Křeslice Kunratice Kyje Lahovice Letňany Lhotka Libeň Liboc Libuš Lipany Lipence Lochkov Lysolaje Malá Chuchle Malá Strana Malešice Michle Miškovice Modřany Motol Nebušice Nedvězí Nowe Miasto Nusle Petrovice Písnice Pitkovice Podolí Prosek Přední Kopanina Radlice Radotín Ruzyně Řeporyje Řepy Satalice Sedlec Slivenec Smíchov Sobín Stare Miasto Stodůlky Strašnice Střešovice Střížkov Suchdol Šeberov Štěrboholy Točná Troja Třebonice Třeboradice Uhříněves Újezd nad Lesy Újezd Veleslavín Velká Chuchle Vinohrady Vinoř Vokovice Vršovice Vysočany Wyszehrad Záběhlice Zadní Kopanina Zbraslav Zličín Žižkov