Cfrtjryk

Ten artykuł dotyczy współczesnego województwa. Zobacz też: województwo opolskie.

województwo opolskie
— województwo —
Herb województwa opolskiego Flaga województwa opolskiego
Państwo	Polska
Kod ISO 3166-2	PL-OP
TERYT	16
Siedziba wojewody i sejmiku	Opole
Wojewoda	Adrian Czubak
Marszałek	Andrzej Buła
Powierzchnia	9411,87 km²
Populacja (30 czerwca 2017) • liczba ludności	991 161[1]
• gęstość	105 os./km²
Urbanizacja	63,5
Tablice rejestracyjne	O
Adres Urzędu Wojewódzkiego: ul. Piastowska 14 45-082 Opole
Adres Urzędu Marszałkowskiego: ul. Piastowska 14 Opole
Podział administracyjny
Liczba miast na prawach powiatu 1 Liczba powiatów 11 Liczba gmin miejskich 3 Liczba gmin miejsko-wiejskich 33 Liczba gmin wiejskich 35
Położenie na mapie Polski
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona Urzędu Wojewódzkiego
Strona Urzędu Marszałkowskiego
Portal Polska

Województwo opolskie – jedno z 16 województw w Polsce. Obejmując obszar o powierzchni 9412 km² jest obecnie najmniejszym województwem w Polsce. Według danych z 30 czerwca 2017 r. było też województwem z najmniejszą liczbą mieszkańców – 991 161 mieszkańców^[1]. Siedzibą władz województwa jest Opole.

Historia |

Województwa z lat 1975-1998 z granicą obecnego województwa opolskiego

 Osobne artykuły: Województwo opolskie (1950–1975) i Województwo opolskie (1975–1998).

Województwo w latach 1950–1975

Pierwsze województwo opolskie zostało utworzone w 1950 r., w 1975 odłączone od niego zostały powiat raciborski i powiat oleski; ten ostatni, powiększony terytorialnie^[2], powrócił w granice województwa w wyniku reformy administracyjnej w 1999 r.

Województwo opolskie utworzono w 1950 roku na mocy ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku^[3], w wyniku podziału województwa śląsko-dąbrowskiego na województwo katowickie i opolskie. Do województwa opolskiego dołączono powiat brzeski i powiat namysłowski z województwa wrocławskiego. Nowe województwo, liczące 9506 km², było najmniejszym w ówczesnej Polsce. Według danych z 1950 ponad 50% ówczesnych mieszkańców stanowili autochtoni, około 25% mieszkańców województwa stanowili Kresowianie^[4][5]. W 1975 roku w wyniku reformy administracyjnej^[6] utworzono Województwo opolskie (1975–1998): powiat raciborski przyłączono do województwa katowickiego, a niemal cały powiat oleski do nowo utworzonego województwa częstochowskiego (2 z 8 jednostek pozostały w województwie opolskim). Od 1999 roku, wobec likwidacji województwa częstochowskiego, powiat oleski jest ponownie częścią woj. opolskiego.

Geografia |

Flaga urzędowa województwa z herbem

Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia województwa wynosi 9411,87 km²^[7].

Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. opolskim lasy obejmowały powierzchnię 249,8 tys. ha, co stanowiło 26,5% jego powierzchni^[8].

Położenie administracyjne |

Województwo jest położone w południowo-zachodniej Polsce i graniczy z^[9]:

• 
  Czechami (z krajami morawsko-śląskim i ołomunieckim) na długości 192,4 km na południu

oraz z województwami:

• 
  dolnośląskim na długości 193,7 km na zachodzie


• 
  łódzkim na długości 56,2 km na północnym wschodzie


• 
  śląskim na długości 230,9 km na wschodzie


• 
  wielkopolskim na długości 47,7 km na północy

Położenie historyczne |

Większość obszarów województwa stanowi zachodnią część Górnego Śląska, natomiast cały region jest często określany Śląskiem Opolskim, nie do końca poprawnie, gdyż północno-wschodnie skrawki województwa (gmina Praszka i gmina Rudniki)^[10][11]) nie leżą na historycznym Śląsku, lecz w Wielkopolsce (ziemia wieluńska). Zachodnia część obecnego województwa (ponad 20 procent powierzchni)^{[potrzebny przypis]} obejmują tereny historycznego Dolnego Śląska: większa część ziemi brzeskiej oraz ziemię namysłowską, które do 1950 roku należały do województwa wrocławskiego. Również takie miasta jak Nysa, Grodków, Otmuchów, Paczków i Głuchołazy położone są na terenach historycznego Dolnego Śląska (dawne Księstwo nyskie)^[12][13]. W południowej części województwa, w okolicy Kietrza znajduje się enklawa morawska^[14].

Topografia |

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 136 km, to jest 1°13′20″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 127 km, co w mierze kątowej daje 1°47′15″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

• północny: 51°11′40″ szer. geogr. N – działka ewidencyjna nr 365/3 (powiat namysłowski),


• południowy: 49°58′20″ szer. geogr. N – nurt Opawy pomiędzy słupkami granicznymi nr IV/71a a nr IV/71c (powiat głubczycki),


• zachodni: 16°54′28″ dług. geogr. E – słupek graniczny nr 200 (powiat nyski),


• wschodni: 18°41′43″ dług. geogr. E – pd.-wsch. narożnik działki ewidencyjnej nr 725 (powiat oleski).

Najwyższym punktem jest wierzchołek Biskupiej Kopy – 889 m n.p.m.

Stosunki wodne |

Główną rzeką województwa jest Odra. Pozostałe większe rzeki województwa to Mała Panew oraz Nysa Kłodzka. Największymi jeziorami są zbiorniki sztuczne, tj. Jeziora Nyskie, Otmuchowskie i Turawskie.

Podział administracyjny |

 Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa opolskiego.

Województwo opolskie jest podzielone na z 11 powiatów oraz 1 miasto na prawach powiatu (Opole).

Herb	Powiat	Powierzchnia[7] [km²]	Ludność (30 czerwca 2017)[1]	Przeciętna stopa bezrobocia (30 czerwca 2014)[15]
	brzeski	875,96	90 564	20,5%
	głubczycki	672,63	46 205	17,7%
	kędzierzyńsko-kozielski	625,13	95 589	12,9%
	kluczborski	851,91	66 309	13,2%
–	krapkowicki	441,80	64 289	8,8%
	namysłowski	748,18	42 669	17,5%
	nyski	1223,88	137 930	18,0%
	oleski	973,38	64 906	8,9%
	opolski	1534,38	123 740	12,8%
	prudnicki	571,55	55 803	17,4%
	strzelecki	744,27	75 015	8,9%

Urbanizacja |

W województwie opolskim jest 36 miast, w tym jedno na prawach powiatu.

Zestawienie na podstawie publikacji GUS z 30 czerwca 2017^[1].

Podkreślone zostały siedziby powiatów, a wytłuszczone miasta na prawach powiatu.

Największym miastem jest Opole.

Stare Miasto w Opolu

Ratusz w Kędzierzynie-Koźlu

Stare Miasto w Nysie

Zamek Piastów Śląskich w Brzegu

Rynek w Kluczborku

Ratusz w Prudniku

Ruiny zamku w Strzelcach Opolskich

Rynek w Krapkowicach

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Namysłowie

Rynek w Głuchołazach

Lp.	Herb	Miasto	Ludność (30 czerwca 2017)	Powierzchnia (km²)	Gęstość zaludnienia (os./km²)
1.		Opole	128 142	148,99	833
2.		Kędzierzyn-Koźle	61 949	123,71	501
3.		Nysa	44 345	27,51	1612
4.		Brzeg	36 208	14,61	2478
5.		Kluczbork	23 920	12,85	1861
6.		Prudnik	21 287	20,50	1038
7.		Strzelce Opolskie	18 135	29,97	605
8.		Krapkowice	16 576	21,01	789
9.		Namysłów	16 288	22,61	720
10.		Głuchołazy	13 719	6,83	2009
11.		Głubczyce	12 671	12,54	1010
12.		Zdzieszowice	11 650	12,35	943
13.		Olesno	9435	15,08	626
14.		Ozimek	8856	3,25	2725
15.		Grodków	8682	9,88	879
16.		Praszka	7729	9,35	827
17.		Paczków	7591	6,60	1150
18.		Zawadzkie	7276	16,46	442
19.		Gogolin	6638	20,35	326
20.		Niemodlin	6451	13,11	492
21.		Kietrz	6035	18,74	325
22.		Wołczyn	5980	7,47	801
23.		Lewin Brzeski	5787	11,64	497
24.		Głogówek	5579	22,06	253
25.		Otmuchów	4962	27,82	178
26.		Tułowice	3858	9,23	417
27.		Dobrodzień	3737	19,63	190
28.		Byczyna	3631	5,79	627
29.		Kolonowskie	3339	55,70	60
30.		Baborów	2943	11,86	248
31.		Leśnica	2683	14,50	185
32.		Prószków	2649	16,22	163
33.		Biała	2465	14,72	167
34.		Gorzów Śląski	2451	18,54	132
35.		Korfantów	1825	10,23	178
36.		Ujazd	1777	14,76	120

 Zobacz też: Miasta w Polsce (statystyki).

OPOLE

Kędzierzyn-Koźle

Nysa

Brzeg

Kluczbork

Prudnik

Strzelce Opolskie

Krapkowice

Namysłów

Głuchołazy

Głubczyce

Zdzieszowice

Olesno

Ozimek

Grodków

Praszka

Zawadzkie

Paczków

Niemodlin

Kietrz

Wołczyn

Gogolin

Lewin Brzeski

Głogówek

Otmuchów

Dobrodzień

Byczyna

Kolonowskie

Baborów

Leśnica

Prószków

Gorzów Śląski

Biała

Korfantów

Ujazd

Tułowice

Rozmieszczenie miast w województwie opolskim

Demografia |

Dane z 30 czerwca 2017 r.^[1]:

Województwo zamieszkuje w centrum i na wschodzie ludność autochtoniczna, identyfikująca się głównie jako Niemcy oraz Ślązacy. Obecnie większość mieszkańców województwa (ok. 2/3) stanowi ludność napływowa (oraz ich potomkowie), która przybyła na ten teren po roku 1945, w związku z przekazaniem przez Związek Sowiecki oraz Aliantów Zachodnich wcześniej niemieckiej części Górnego Śląska Polsce^[16]. Językiem dnia codziennego ludności niemieckiej i śląskiej jest język śląski^[17]. Etnicznie polska ludność składa się z Ślązaków i osadników z międzywojennej Polski centralnej oraz (tzw. Kresowiaków) ze wschodnich terenów II Rzeczypospolitej (tzw. Kresów) zagarniętych przez Związek Sowiecki, a obecnie leżących w graniach Litwy, Białorusi i Ukrainy. Duża grupa etnograficzna Opolan, dzieląca się także na mniejsze, nie stanowi obecnie odnośnika identyfikacyjnego dla współczesnych mieszkańców województwa opolskiego. Owi Opolanie to dzisiejsi Niemcy i Ślązacy.

• Piramida wieku mieszkańców W. opolskiego w 2014

Religia |

 Osobny artykuł: Religia w województwie opolskim.

Na terenie województwa działalność prowadzą: Kościół rzymskokatolicki, Kościół Greckokatolicki w Polsce, Kościół Polskokatolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Chrześcijan Baptystów, Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w RP, Kościół Chrystusowy w Polsce, Kościół Zielonoświątkowy, Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa, Kościół Boży w Chrystusie, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, Świadkowie Jehowy, Świecki Ruch Misyjny „Epifania”, Zrzeszenie Wolnych Badaczy Pisma Świętego, Opolski Ośrodek Zen, Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu, Stolica Boża i Barankowa i Unitarianie.

Administracja i polityka |

Siedziba urzędu wojewódzkiego i sejmiku

Siedziba urzędu wojewódzkiego i sejmiku

Siedziba urzędu wojewódzkiego i sejmiku nocą

Samorząd województwa |

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Opolskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Opole.
Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Marszałkowie województwa opolskiego:

• 1999–2002 Stanisław Jałowiecki
  


• 2002          Ryszard Galla
  


• 2002–2003 Ewa Olszewska
  


• 2003–2006 Grzegorz Kubat
  


• 2006–2013 Józef Sebesta
  


• 2013–        Andrzej Buła
  

Administracja rządowa |

Terenowym organem administracji rządowej jest Wojewoda Opolski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Opole^[18], gdzie znajduje się Opolski Urząd Wojewódzki w Opolu.

Gospodarka |

Koksownia Zdzieszowice

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. opolskiego wynosił 34,3 mld zł, co stanowiło 2,1% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 33,9 tys. zł (80,8% średniej krajowej), co plasowało opolskie na 11. miejscu względem innych województw^[19].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. opolskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3335,29 zł, co lokowało je na 8. miejscu względem wszystkich województw^[20].

We wrześniu 2013 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 49,5 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 13,8% do aktywnych zawodowo^[21].

Według danych z 2011 r. 4,7% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. opolskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)^[22].

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. opolskim wynosiła 18,7 mld zł, co stanowiło 1,9% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w opolskim wynosiła 3,2 mld zł, co stanowiło 2,0% tej sprzedaży Polski^[23].

Bezpieczeństwo publiczne |

W województwie opolskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Opolu i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999^[24].

Ochrona przyrody |

Na terenie województwa opolskiego znajduje się 36 rezerwatów przyrody. Pełna lista rezerwatów woj. opolskiego.

Poza tym istnieją 4 parki krajobrazowe:

• 
  Stobrawski Park Krajobrazowy, największy park w opolskim, obejmujący kompleksy leśno-łąkowe w środkowo-zachodniej części województwa.


• 
  Park Krajobrazowy Góra Świętej Anny, obejmuje najcenniejszy przyrodniczo obszar Chełmu z licznymi stanowiskami storczyków
  


• 
  Park Krajobrazowy Gór Opawskich, chroniący polską część Gór Opawskich.


• 
  Załęczański Park Krajobrazowy (na terenie województwa leży tylko niewielki skrawek parku)

Honorowi Obywatele Województwa Opolskiego |

Lista osób którym nadano tytuł Honorowy Obywatel Województwa Opolskiego^[25]:

• 
  Karol Jonca (2002)


• 
  Zdzisław Peszkowski (2002)


• Dennis Robert Radojcich (2002)


• 
  Kurt Beck (2002)


• Christoph Grimm (2002)


• Robert Rauziński (2003)


• Haus-Josef Vogel (2004)


• 
  Zbyszko Bednorz (2004)


• 
  Alfons Nossol (2004)


• 
  Adam Hanuszkiewicz (2005)


• 
  Marian Zembala (2005)


• 
  Wojciech Kilar (2006)


• Anna Nawrocka (2006)


• 
  Waldemar Dąbrowski (2006)


• 
  Bogdan Hussakowski (2006)


• 
  Dorota Simonides (2008)


• Joachim Mertes (2009)


• 
  Jerzy Buzek (2013)

Transport |

Transport kolejowy |

Dworzec Opole Główne

W województwie opolskim znajduje się 798 km eksploatowanych linii kolejowych (14. miejsce w kraju), z czego 362 km to linie jednotorowe, natomiast 436 km – dwu- i więcej torowe. 440 km linii kolejowych jest zelektryfikowanych (stan na dzień 31 grudnia 2013)^[26]. W 2017 roku statystyczny mieszkaniec województwa opolskiego jechał 5,3 raza pociągiem^[27].

W województwie znajduje się 30 czynnych dworców kolejowych, 3 z nich są wpisane do rejestru zabytków (stan na dzień 31 października 2014)^[28].

SA137

Województwo opolskie jest właścicielem 20 pojazdów szynowych: 10 spalinowych i 10 elektrycznych^[29][30][31].

Sport |

Do najbardziej utytułowanych klubów piłkarskich należą: Odra Opole, Włókniarz Kietrz, Małapanew Ozimek, MKS Kluczbork, Start Namysłów oraz Chemik Kędzierzyn-Koźle. Kluby te zajmują najwyższe lokaty w tabeli wszech czasów I ligi, a opolska Odra grała ponadto w Ekstraklasie.

Najwyżej utytułowanym klubem siatkarskim jest ZAKSA Kędzierzyn-Koźle (PlusLiga), a koszykarskim Pogoń Prudnik (I liga).

Zobacz też |

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. Najnowsze wiadomości z województwa opolskiego

• 
  polskie tablice rejestracyjne (wikisource)

Przypisy |

Bibliografia |

• Danuta Berlińska. 1999. Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości. Opole: Stowarzyszenie Instytut Śląski i Państwowy Instytut Naukowy-Instytut Śląski w Opolu.


• Tomasz Kamusella. 2001. Podstawowe parametry do konstrukcji historii regionu Śląsk Opolski (s 10-24). 2001. Śląsk Opolski. No 3.


• Masnyk Marek. 1989. Ruch polski na Śląsku Opolskim w latach 1922-1939. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego w Opolu.

Linki zewnętrzne |

• Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego


• Opolski Urząd Wojewódzki


• Województwo opolskie w liczbach

p • d • e Miasta województwa opolskiego Miasta powiatowe Brzeg Głubczyce Kędzierzyn-Koźle Kluczbork Krapkowice Namysłów Nysa Olesno Opole Prudnik Strzelce Opolskie Miasta gminne Baborów Biała Byczyna Dobrodzień Głogówek Głuchołazy Gogolin Gorzów Śląski Grodków Kietrz Kolonowskie Korfantów Leśnica Lewin Brzeski Niemodlin Otmuchów Ozimek Paczków Praszka Prószków Tułowice Ujazd Wołczyn Zawadzkie Zdzieszowice

p • d • e Województwo opolskie Miasto na prawach powiatu Opole (siedziba) Powiaty brzeski głubczycki kędzierzyńsko-kozielski kluczborski krapkowicki namysłowski nyski oleski opolski prudnicki strzelecki Inne zagadnienia Podział administracyjny Herb Flaga

p • d • e Podział administracyjny Polski Województwa dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Siedziby wojewodów i sejmików Białystok Bydgoszcz Gdańsk Gorzów Wielkopolski Katowice Kielce Kraków Lublin Łódź Olsztyn Opole Poznań Rzeszów Szczecin Toruń Warszawa Wrocław Zielona Góra Podziały administracyjne województw dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Herby województw dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Flagi województw dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Województwa proponowane staropolskie środkowopolskie środkowopomorskie Warszawa Inne jednostki podziału powiaty gminy