Cfrtjryk

Via ferrata – (z włoskiego "żelazna droga") szlak turystyczny o charakterze wspinaczkowym, wyposażony dla celów autoasekuracji w linę stalową. W języku polskim czasami określana jako żelazna perć. Vie ferraty są popularne w wielu europejskich państwach m.in. Włoszech (szczególnie w Dolomitach), Niemczech, Francji, Austrii, Słowenii, Szwajcarii i Hiszpanii. Pierwsze via ferraty zbudowano w Dolomitach podczas pierwszej wojny światowej w czasie walk między Zjednoczonym Królestwem Włoch a Austro-Węgrami, w celu ułatwienia przemieszczania się żołnierzy.

Działanie asekuracji na via ferracie |

Główną różnicą między asekuracją na via ferracie i we wspinaczce jest współczynnik odpadnięcia, który podczas wspinaczki nie przekracza 2, zaś na via ferracie może być znacznie wyższy. Dzieje się tak, gdyż krótki i stały odcinek liny pomiędzy uprzężą a karabinkiem może być znacznie krótszy od długości lotu, zależnej od odległości pomiędzy kolejnymi punktami zamocowania liny asekuracyjnej. Ludzkie ciało, podobnie jak wiele elementów sprzętu wspinaczkowego, nie jest w stanie wytrzymać tak wysokich współczynników odpadnięcia, powstało więc wiele urządzeń działających jako absorbery energii, czy stopniowe hamulce. Ich celem jest rozproszenie energii działającej na ciało w taki sposób, by zmniejszyć działające siły do wartości uznawanych za bezpieczne. Via ferraty postrzegane są jako znacznie bezpieczniejsze niż wspinaczka klasyczna, jednak podczas odpadnięcia z uwagi na wysoki współczynnik odpadnięcia jak i wystające stopnie, rumowiska itp., istnieje ryzyko kontuzji.

Sprzęt |

Lonża do via ferraty

Sprzęt niezbędny do asekuracji na via ferratach to: uprząż wspinaczkowa i lonża koniecznie z absorberem energii. Zaleca się używanie również kasku. Przydatny też jest jeden ekspres. Zestawy do via ferraty dostępne w handlu są zazwyczaj projektowane na osoby dorosłe. Dzieci powinny posiadać pełną uprząż oraz absorber energii odpowiedni do ich masy. Mogą też być asekurowane przez inną osobę.

Korzystający z via ferraty nie potrzebują własnej liny wspinaczkowej ani stosowanych we wspinaczce przyrządów asekuracyjnych, chociaż zaleca się ich użycie na bardzo trudnych via ferratach lub do asekuracji dzieci.

Szlaki i trudności |

W Polsce jedyna via ferrata znajduje się w województwie dolnośląskim w Kruczych Skałach w Szklarskiej Porębie (płatna).

Podobny do via ferraty charakter ma Orla Perć w Tatrach Wysokich, jednak nie jest ona przystosowana do używania na niej klasycznego sprzętu przeznaczonego do autoasekuracji na via ferratach.

Ferraty mają różne trudności, najczęściej spotykaną skalą ich opisu jest skala literowa od A (najłatwiejsza) do G (najtrudniejsza).
Ferrata o trudnościach A to łatwa ferrata, mogąca służyć za szkoleniową, przez osoby doświadczone często przechodzona bez asekuracji. Ferraty o trudnościach D to ferraty bardzo trudne, odradzane początkującym, często zawierające odcinki przewieszone, ferraty E to ferraty ekstremalnie trudne, których spora część turystów nie jest w stanie przejść. Ferraty o trudnościach F i G pojawiły się dopiero w drugiej dekadzie XXI wieku i są to ferraty sportowe o wyjątkowych trudnościach, których zdecydowana większość turystów nie jest w stanie pokonać.

Galeria |

Bibliografia |

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Via ferrata

• Jan Kiełkowski, Żelazne percie Dolomitów
  


• Dariusz Tkaczyk, Dolomity – tom I, II i III


• Pascal Sombardier, Dolomity – najpiękniejsze via ferraty (2002), Dolomity – najciekawsze via ferraty (2007)

Linki zewnętrzne |

• Dolomity – via ferraty – strona Jarka Kardasza


• Dolomity – via ferraty – strona Michała Kalisza


• Via ferraty w Dolomitach