Województwo siedleckie
| ||||
| ||||
1975–1998 | ||||
Państwo | Polska | |||
Data powstania | 1 czerwca 1975 | |||
Data likwidacji | 31 grudnia 1998 | |||
Siedziba wojewody i sejmiku | Siedlce | |||
Powierzchnia | 8499 km² | |||
Populacja (1998) • liczba ludności | 661 400 | |||
• gęstość | 77,8 os./km² | |||
Tablice rejestracyjne | SE, SD, ST | |||
Położenie na mapie Polski | ||||
Portal Polska |
Województwo siedleckie – województwo ze stolicą w Siedlcach, jedno z 49 województw istniejących w latach 1975–1998. Zajmowało powierzchnię 8499 km², administracyjnie dzieliło się na 13 miast i 66 gmin. Graniczyło z województwami: ostrołęckim, łomżyńskim, białostockim od północy; z bialskopodlaskim od wschodu; z lubelskim i radomskim od południa i stołecznym warszawskim z zachodu.
Ziemie dawnego województwa siedleckiego wchodzą obecnie w skład województwa mazowieckiego oraz lubelskiego.
Spis treści
1 Dane statystyczne
2 Demografia
3 Urzędy rejonowe
4 Miasta
5 Gminy
6 Najstarsze miejscowości
7 Zabytki
7.1 Zabytki miast
7.2 Zabytki wsi
8 Gospodarka
9 Transport
9.1 Transport drogowy
9.2 Transport kolejowy
9.2.1 Połączenia kolejowe
9.3 Komunikacja autobusowa
10 Środowisko
10.1 Nadleśnictwa
10.2 Rezerwaty
10.3 Parki krajobrazowe
10.4 Rzeki
11 Kultura
11.1 Muzea
11.2 Kina
11.3 Teatry
12 Powiaty powstałe po likwidacji województwa
12.1 Województwo mazowieckie
12.2 Województwo lubelskie
13 Zobacz też
14 Bibliografia
Dane statystyczne |
(Stan na 1.01.1998)
Gęstość zaludnienia: 70 os./km²
Ludność: 661 700
Powierzchnia: 8499 km²
Stolica/największe miasto: Siedlce 75 613
Ludność miejska: 203 142
Ludność wiejska: 458 558
Powierzchnia lasów: 1870 km²
Użytki rolne: 5941 km²
Demografia |
rok | 1975 | 1980 | 1985 | 1990 | 1995 | 1998 |
Ludność | 601 200 | 616 300 | 636 400 | 651 400 | 661 700 | 661 400 |
Urzędy rejonowe |
Urząd Rejonowy w Garwolinie dla gmin: Borowie, Garwolin, Górzno, Kłoczew, Łaskarzew, Maciejowice, Miastków Kościelny, Osieck, Parysów, Pilawa, Sobienie-Jeziory, Sobolew, Trojanów, Wilga i Żelechów oraz miast Garwolin i Łaskarzew- Urząd Rejonowy w Łukowie dla gmin: Adamów, Krzywda, Łuków, Serokomla, Stanin, Stoczek Łukowski, Trzebieszów, Wojcieszków i Wola Mysłowska oraz miasta Łuków
- Urząd Rejonowy w Mińsku Mazowieckim dla gmin: Cegłów, Dębe Wielkie, Dobre, Jakubów, Kałuszyn, Kołbiel, Latowicz, Mińsk Mazowiecki, Mrozy, Poświętne, Siennica, Stanisławów i Strachówka oraz miasta Mińsk Mazowiecki
- Urząd Rejonowy w Siedlcach dla gmin: Domanice, Korczew, Kotuń, Mokobody, Mordy, Paprotnia, Przesmyki, Siedlce, Skórzec, Suchożebry, Wiśniew, Wodynie i Zbuczyn Poduchowny oraz miasta Siedlce
- Urząd Rejonowy w Sokołowie Podlaskim dla gmin: Bielany, Ceranów, Jabłonna Lacka, Kosów Lacki, Repki, Sabnie, Sokołów Podlaski i Sterdyń oraz miasta Sokołów Podlaski
- Urząd Rejonowy w Węgrowie dla gmin: Grębków, Jadów, Korytnica, Liw, Łochów, Miedzna, Sadowne, Stoczek i Wierzbno oraz miasta Węgrów
Miasta |
Ludność na 31 grudnia 1998:
Siedlce – 75 613
Mińsk Mazowiecki – 36 042
Łuków – 32 007
Sokołów Podlaski – 19 338
Garwolin – 16 534
Węgrów – 12 885
Łochów – 6154
Łaskarzew – 5012
Kałuszyn – 4895
Pilawa – 4221
Żelechów – 4141
Stoczek Łukowski – 2174
Mordy – 1747
Gminy |
Gmina Mińsk Mazowiecki – 13 240
Gmina Dębe Wielkie – 8706
Gmina Kołbiel – 7992
Gmina Stanisławów – 6239
Gmina Poświętne – 5989
Gmina Dobre – 5962
Gmina Kałuszyn – 6182
Gmina Mrozy – 8821
Gmina Cegłów – 7884
Gmina Siennica – 7009
Gmina Jakubów – 4941
Gmina Latowicz – 5611
Gmina Borowie – 5151
Gmina Garwolin – 11 744
Gmina Górzno – 6153
Gmina Łaskarzew – 5536
Gmina Maciejowice – 7390
Gmina Miastków Kościelny – 5073
Gmina Parysów – 4110
Gmina Sobolew – 8357
Gmina Wilga – 5305
Gmina Trojanów – 7827
Gmina Pilawa – 6154
Gmina Żelechów – 8503
Gmina Kłoczew – 7409
Gmina Grębków – 4650
Gmina Korytnica – 6828
Gmina Wierzbno – 3189
Gmina Liw – 7726
Gmina Miedzna – 4158
Gmina Sadowne – 6318
Gmina Stoczek – 5362
Gmina Łochów – 11 292
Gmina Domanice – 2721
Gmina Korczew – 3043
Gmina Kotuń – 8471
Gmina Mokobody – 5343
Gmina Paprotnia – 2806
Gmina Siedlce – 16 147
Gmina Przesmyki – 3744
Gmina Wiśniew – 5907
Gmina Skórzec – 7114
Gmina Wodynie – 4867
Gmina Zbuczyn – 10 145
Gmina Mordy – 4561
Gmina Sokołów Podlaski – 6467
Gmina Sterdyń – 4596
Gmina Repki – 5881
Gmina Bielany – 3919
Gmina Sabnie – 4040
Gmina Jabłonna Lacka – 5127
Gmina Ceranów – 2531
Gmina Kosów Lacki – 4632
Gmina Adamów – 5815
Gmina Krzywda – 10 437
Gmina Łuków – 17 023
Gmina Stanin – 9807
Gmina Stoczek Łukowski – 8682
Gmina Trzebieszów – 7559
Gmina Wojcieszków – 7072
Gmina Serokomla – 4161
Gmina Wola Mysłowska – 5325
Gmina Strachówka – 3119
Gmina Jadów – 7776
Gmina Sobienie-Jeziory – 6270
Gmina Osieck – 3462
Najstarsze miejscowości |
Łuków
- 1403
Łaskarzew
- 1418 (utracone w 1870), 1969 (przywrócone)
Liw
- przed 1421 (utracone w 1866, nigdy nie przywrócone)
Zbuczyn
- XV w. (utracone w 1730, nigdy nie przywrócone)
Mińsk Mazowiecki
- 1421
Garwolin
- 1423
Latowicz
- 1423 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Sokołów Podlaski
- 1424
Tuchowicz
- 1430 (utracone w XVIII w., nigdy nie przywrócone)
Węgrów
- 1441
Mokobody
- 1446 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Żelechów
- 1447
Mordy
- 1488 (utracone w 1869), 1919 (przywrócone)
Drohiczyn Ruski
- 1498 (utracone w 1813 z powodu wyludnienia miasta, nigdy nie przywrócone)
Maciejowice
- 1507 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Kuflew
- 1521 (utracone w XIX w.)
Stanisławów
- 1523 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Siennica
- 1526 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Zwola Poduchowna
- 1526 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Kozłów
- 1526 (utracone w 1576, nigdy nie przywrócone)
Dobre
- 1530 (utracone w 1852, nigdy nie przywrócone)
Miedzna
- 1531 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Kołbiel
- 1532 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Jeruzal
- 1533 (utracone w 1820, nigdy nie przywrócone)
Wilga
- 1534 (utracone w XVII w.)
Parysów
- 1538 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Adamów
- 1539 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Serokomla
- XVI w. (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Stoczek Łukowski
- 1546 (utracone w 1869) 1919 (przywrócone)
Siedlce
- 1547
Seroczyn
- 1548 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Borowie
- 1548 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Sendomierz
- 1549 (utracone w 1695, wchłonięte przez Mińsk Mazowiecki)
Oleksin
- 1557 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Wodynie
- 1575 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Cegłów
- 1621 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Kałuszyn
- 1718 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Kosów Lacki
- 1723 (utracone w 1869), 2000 (przywrócone)
Sterdyń
- 1737 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Kamionna
- 1766 (utracone w XVIII w., nigdy nie przywrócone)
Jadów
- 1823 (utracone w 1869, nigdy nie przywrócone)
Łochów
- 1969
Pilawa
- 1984
Zabytki |
Zabytki miast |
Siedlce
Zespół pałacowo-ogrodowy
Pałac Ogińskich z I połowy XVIII w.- Oficyna pałacowa
- Pawilon ogrodowy
- Park miejski Aleksandria
- Ratusz miejski „Jacek”
Kaplica pw. św. Krzyża z II połowy XVIII w.- Kościół katedralny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
- Budynek Gimnazjum
Klasycystyczny budynek teatru (obecnie Urząd stanu cywilnego)- Barokowo-klasycystyczny kościół pw. św. Stanisława BM
- Późnobarokowa plebania z II połowy XVIII w.
- Odwach
- Klasycystyczny budynek Poczty Polskiej
- Zabytkowa kamienica przy ul. Floriańskiej 5
- Kościół garnizonowy Najświętszego Serca Pana Jezusa
- Siedziba Kurii Biskupiej
- Budynek Narodowego Banku Polskiego
- Kolumna toskańska
- Obelisk zwieńczony popiersiem Tadeusza Kościuszki
- Pomnik Niepodległości, poświęcony pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego
- Lapidarium
Mińsk Mazowiecki
- Zespół pałacowo-parkowy
- Pałac Dernałowiczów
- Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim (rzymskokatolicka)
klasycystyczny budynek dawnego starostwa z XIX wieku, na Placu Kilińskiego,- budynek szkoły z XIX wieku na ul. Warszawskiej – obecnie siedziba ZNP,
- empirowy zajazd pocztowy z XIX wieku na ul. Warszawskiej, nadal pełniący swoją pierwotną funkcję,
- ruiny dworku M.E. Andriollego na ul. Warszawskiej,
- zabudowa mieszkalna po przeciwnej stronie stacji kolejowej (ul. Sosnkowskiego):
- dom K. Rudzkiego z 1880 roku – budynek prywatny,
- willa dr/ Jana Huberta z początku XX wieku – budynek ten obecnie przechodzi kapitalny remont (rozebrano go do gołych murów), w przyszłości będzie jedną z dwóch siedzib Muzeum Ziemi Mińskiej,
kościół Starokatolicki Mariawitów Narodzenia NMP na ul. Romualda Traugutta, którego konsekracja miała miejsce 8 września 1911 roku,- dom i oficyna z 1922 na ul. Pięknej, będące siedzibą Wojskowej Komendy Uzupełnień,
- przedwojenny cmentarz żydowski na ul. 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego, podobnie jak inne kirkuty dewastowany.
Łuków
- zespół klasztorny bernardynów przy ul. ks. kard. S. Wyszyńskiego 41-43, powstały w połowie XVIII wieku. W skład zespołu wchodzą: kościół pw. Podwyższenia Krzyża św., dzwonnica, zabudowania klasztorne (obecnie należące w większości do I Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki) i cmentarz kościelny.
- zespół klasztorny pijarów przy pl. G. Narutowicza 2 i ul. J. Piłsudskiego 14, powstały w XVIII i XIX wieku. W skład zespołu wchodzą: kościół pw. Przemienienia Pańskiego (obecnie parafialny), kolegium i zabudowania klasztorne (do 1996 r. Liceum Medyczne, obecnie Powiatowy Urząd Pracy); do rejestru wpisano też ogrodzenie z bramą i cmentarz kościelny.
- Konwikt Szaniawskich przy ul. J. Piłsudskiego 19, powstały w latach 1728–1733. Obecnie w budynku mieści się Muzeum Regionalne.
- budynek przy ul. Piłsudskiego 28 (róg Al. T. Kościuszki) z 1924 roku.
dworzec kolejowy z końca XIX wieku.- budynek dawnej Kasy Skarbowej przy pl. Narutowicza 3, z połowy XIX wieku.
Sokołów Podlaski
- kaplica wykonana z drewna św. Rocha – 1802 rok
- pałac murowany z 1857 roku
- klasycystyczna dzwonnica z XIX w.
- dawna synagoga z 2 poł. XIX w. przebudowana po 1945 roku
- pomnik księdza generała Stanisława Brzóski z 1925 roku
- kościół Salezjanów św. Jana Bosco z lat 1935–1939
- Synagoga w Sokołowie Podlaskim
Garwolin
Neobarokowy kościół wybudowany na przełomie XIX i XX wieku. Znajdują się w nim obrazy: Przemienienia pańskiego z 1894, św. Stanisława Kostki, św. Józefa (XIX w.), św. Jana Chrzciciela (XVIII w.), Świętych Barbary, Rocha i Rozalii (1 połowa XIX w.), a także kielichy z 1762, 1760 i z pierwszej połowy XIX w.- Parterowa organistówka o konstrukcji zrębowej, oszalowana, pięcioosiowa, zbudowana na planie prostokąta o dwutraktowym układzie wnętrz, z początku XIX w.
Klasycystyczna kaplica cmentarna z 1839 roku.- Drewniane domy pochodzące z pierwszej połowy XIX wieku, o konstrukcji zrębowej, dwutraktowym układzie wnętrz i dwuspadowych dachach.
Węgrów
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Węgrowie
- Kościół św. Antoniego i św. Piotra w Węgrowie
- Kościół Świętej Trójcy w Węgrowie
- Kościół ewangelicki w Węgrowie (drewniany)
- neoromańska kaplica cmentarna
- zabudowania klasztorne
- klasztor reformatów
- kolegium bartolomitów
- budynki
- Dom Gdański
- Dom Lipki
- Pastorówka
- Dom Rabina
- Stara Plebania
- drewniana zabudowa miasta
- browar
- manufaktura
- Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza
Łochów
- pałac neorenesansowy z 1830
- budynek poczty konnej
- parowozownia
- przepompownia
- fabryka w Łochowie Fabrycznym
Łaskarzew
- Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z 1884
- Kaplica cmentarna św. Onufrego z 1847
Kałuszyn
- klasycystyczny ratusz i poczta z pierwszej połowy XIX w.,
- neogotycki kościół pw. Wniebowzięcia NMP z końca XIX wieku zbudowany według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego
Żelechów
- Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Żelechowie
- Kościół św. Stanisława w Żelechowie
- Pałac w Żelechowie
- Rynek w Żelechowie
- Ratusz z sukiennicami w Żelechowie
- Cmentarz katolicki w Żelechowie
- dworek przy alei Wojska Polskiego 8, wybudowany w pierwszej połowie XIX wieku
- zespół folwarczny przy ulicy Piłsudskiego w pobliżu pałacu, pochodzący z końca XIX wieku
Mordy
- zespół pałacowo-parkowy z 1 połowy XIX wieku
- barokowy kościół z 1738 r.
Zabytki wsi |
Stanisławów
- Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem Świętego Jana Chrzciciela i Świętego Stanisława Biskupa:
- Kościół murowany z około 1530 r., restaurowany w 1620 r., przebudowany w 1826 r., odbudowany w latach 1958–1962 po zniszczeniach z 1944 r.
- Dzwonnica drewniana z XVIII wieku.
- Plebania murowana z około 1881 r.
- Zajazd murowany w Stanisławowie zbudowany w latach 1813–1916, zniszczony w 1944 r., odbudowany w latach 1958–1962.
- Dwór drewniany z I połowy XIX wieku wraz z parkiem, obiekt znacznie przebudowany.
- Układ urbanistyczny miejscowości, elementy zabudowy Rynku.
Dobre
- neogotycki kościół parafialny św. Mikołaja. Wybudowany w latach 1873–1878 według projektu Bolesława Podczaszyńskiego na wzór kościoła św. Anny w Wilnie.
- brama kościelna z XIX w.
- dzwonnica z XIX w.
- plebania z XIX w.
- szkoła z pierwszej połowy XX w.
- drewniane budynki mieszkalne z XIX i XX w.
- kamienice wokół rynku z XIX i XX w.
- cmentarz parafialny z XIX w.
- budynek Gminnej Biblioteki Publicznej, dawniej Urząd Gminy z XX w.
Mrozy
- zespół dworca kolejowego PKP, w tym dworzec murowany z 1888 r. i wieża ciśnień murowana z końca XIX w.
- jedno- i dwukondygnacyjne domy letniskowe, powstające w czasach rozkwitu tej miejscowości, głównie w dwudziestoleciu międzywojennym.
- młyn wodny, murowano-drewniany., z pocz. XX w.
- młyn wodny, murowany, z pocz. XX, w Mrozach (tzw. „Nożownia”, na początku XX w. mieściła się tam sławna fabryka noży „Gerlach”).
- pozostałości młyna wodnego Dębkowizna, drewniany, z końca XIX w.
Siennica
- klasztor i kościół po reformacki
- figura matki Boskiej Niepokalanej z pierwszej połowy XIX wieku
- stary cmentarz grzebalny
- gmach seminarium nauczycielskiego
Cegłów
- Kościół pw. św. Jana i św. Andrzeja
- Mariawicki kościół pw. św. Jana Chrzciciela
- Pomnik Niepodległości
Latowicz
- Neogotycki kościół pw. św. Walentego i św. Trójcy według projektu architekta Józefa Piusa Dziekońskiego; wybudowany w latach 1899–1911, otoczony murem z początków XX wieku.
Borowie
- zespół pałacowo-dworski z początku XIX w., obecnie siedziba urzędu gminy,
- klasycystyczny kościół pw. św. Trójcy z 1831 r.
barokowa dzwonnica-brama z 1715 roku.
Górzno
- barokowy kościół pw. św. Jana Chrzciciela z 1787 r. przebudowany w latach 1919–1920.
- zespół dworski w skład którego wchodzą dwór i oficyna oraz unikatowy osiemnastowieczny spichlerz
Maciejowice
- brukowany rynek w Maciejowicach z ratuszem z halami targowymi, mieszczący muzeum oraz dawny szpital z 1796 r. w pierzei zachodniej rynku
- kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP 1772-1780 fundacji Ignacego Potockiego, w miejscu drewnianego przeniesionego z Kochowa w 1681 r., przebudowany w latach 1880–1881 według projektu Leonarda Marconiego
- grobowiec Zamoyskich z 1908 na tyłach kościoła według projektu Ksawerego Makowskiego
- pomnik Tadeuszowi Kościuszce przy szkole z dwoma armatami odsłonięty w 1984 projektu Stanisława Strzyżewskiego
- pomnik Tadeuszowi Kościuszce na rynku odsłonięty w 1976 r. projektu Mieczysława Weltera
- pomnik z kosami na sztorc przy drodze do Podzamcza projektu Macieja Krysiaka
- zespół pałacowy w Podzamczu w miejscu zamku z XVI w. z ciekawymi stajniami w parku pałacowym
Parysów
kościół parafialny z początku XX wieku
cmentarz parafialny z przełomu VIII/XIX wieku
kaplica cmentarna z 1868 roku
wiatrak koźlak z końca XIX wieku
młyn przy ul. Książęcej 3- młyn przy ul. Franciszkańskiej
grób gen. Michała Pełczyńskiego zm. 1833- grób Leopolda Eysmonta zm. 1852
- grób rodziny Frelków z XIX w
Korytnica
- neoklasycystyczny kościół parafialny św. Wawrzyńca Męczennika zbudowany w latach 1876–1880 według projektu Bolesława Pawła Podczaszyńskiego i Bronisława Brodzic-Żochowskiego. We wnętrzu epitafia, w tym jedno autorstwa Konstantego Laszczki.
- murowany dwór Łuniewskich z końca XIX wieku, przed nim figura wotywna fundacji Holder-Eggerów z początku XX wieku.
- organistówka z początku XX wieku.
- dawny dom parafialny i ochronka tzw. Watykan z początku XX wieku.
- figura na grobie Karola Karolka Łuniewskiego z końca XIX wieku
- figura Anioła Śmierci na grobie Aleksandry Olusi Holder-Eggerowej z początku XX wieku.
Liw
wczesnośredniowieczne grodzisko z XI w. w miejscowości Grodzisk
- ruiny gotyckiego zamku obronnego książąt mazowieckich wzniesionego przed 1429 r. Później gruntownie przebudowanego w XVI i XVII w., zniszczonego podczas potopu i wojny północnej. Zachowała się jedynie wieża bramna, część murów okalających i fundamenty Domu Dużego.
- dwór kancelarii starostwa z 1782 r. wzniesiony na miejscu zamkowego Domu Mniejszego. Obecnie siedziba muzeum.
- kościół parafialny św. Leonarda wzniesiony w stylu neogotyckim w latach 1905–1907 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego
- kilka drewnianych domów i gospodarczych zabudowań wiejskich z XIX i pocz. XX w.
Ceranów
- Pałac z 1877 zbudowany według projektu Bolesława Podczaszyńskiego
- Kościół neogotycki z 1875 według projektu Bolesława Podczaszyńskiego i Zygmunta Kiślańskiego
- Plebania z 1927 roku, murowana, wybudowana staraniem ks. Jana Kłopotka na miejscu poprzedniej zbudowanej z bali drewnianych
Miedzna
- Kościół parafialny w Miedznie pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny wzniesiony w latach 1887–1889 w stylu neogotyckim,
- zajazd z 2 połowy XVIII wieku, przebudowany w XIX i XX wieku,
- ruiny dworu obronnego otoczonego fosą z przełomu XVI/XVII wieku, w miejscu starszego grodziska.
- Kaplica Objawienia w Miedznie – późnobarokowa, zbudowana na początku XIX w.
Sterdyń
- kościół parafialny pod wezwaniem św. Anny wzniesiony w latach 1779–1783 w stylu późnego baroku
- zespół pałacowo-parkowy
- rezydencja barokowa (XVI – XVII w.) rozbudowana i przekształcona w początkach XIX wiek
- zabytkowa kapliczka z końca XVIII wieku z rzeźbą św. Floriana.
Jabłonna Lacka
- Kościół parafialny zbudowany w latach 1824–1834 według projektu Andrzeja Gołońskiego
- Barokowa kapliczka przydrożna z drugiej połowy XVIII wieku z nowszą figurką św. Jana Nepomucena
Starawieś
pałac fundacji Bogusława Radziwiłła wzniesiony w latach 1655–1661 w stylu palazzo in forteca, gruntownie przebudowany w 1843 w stylu neogotyku angielskiego dla księcia Sergiusza Golicyna,- neogotycki kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, wybudowany w latach 1866–1871, według projektu Bolesława Podczaszyńskiego,
- neogotyckie zabudowania pałacowe z połowy XIX wieku: oficyna, kordegarda, brama.
- park dworski z pozostałościami obwarowań ziemnych
- drewniana organistówka z poł. XIX wieku.
- szpital (xenodochium) dla ubogich z XIX wieku.
Korczew
- zespół pałacowo-parkowy wzniesiony w stylu barokowym w latach 1734–1736, potem przebudowany na neogotyk
- letni pałacyk Syberia z końca XIX w.
- park pałacowy zaprojektowany w I połowie XIX w.
- dawna oranżeria z 1840 projektu F. Jaszczołda, w latach 20. XX w. przekształcona w kaplicę, potem przemurowana
- biała, drewniana studzienka w stylu gotyckim
- przy bramie wjazdowej stróżówka zwana basztą lub kordegardą
- pionowy głaz przy alei grabowej, menhir – według tradycji z czasu kultu Boga Słońce, niegdyś w pobliżu wzniesiona była sztuczna ruina
- ogrodzenie neogotyckie i neobarokowe z I połowy XIX i XX w.
- drewniana karczma z przełomu XVIII i XIX w.
Gospodarka |
Pomimo słabo urodzajnych gleb miało charakter głównie rolniczy. Użytki rolne stanowiły 69,9% powierzchni. Była tu największa w kraju produkcja ziemniaka, a poza tym uprawa żyta, hodowla trzody i bydła. Lasy stanowiły 22% powierzchni. Województwo było słabo zurbanizowane, w miastach mieszkało 30,7% ludności. Przemysł spożywczy koncentrował się w miastach Sokołów Podlaski, Łuków, Siedlce, maszynowy w Siedlcach i Mińsku Mazowieckim, odzieżowy w Garwolinie i Siedlcach, obuwniczy w Łukowie. Węzły kolejowe znajdowały się w Siedlcach, Łukowie, Pilawie i Mińsku Mazowieckim.
Transport |
Transport drogowy |
A2E30 Obwodnica Mińska Mazowieckiego
S17E372 Obwodnica Garwolina
2E30 Świecko – Warszawa – Mińsk Mazowiecki – Kałuszyn – Siedlce – Terespol
63 Węgorzewo – Łomża – Sokołów Podlaski – Siedlce – Łuków – Sławatycze
50 Ciechanów – Góra Kalwaria – Mińsk Mazowiecki – Łochów – Ostrów Mazowiecka
17E372 Warszawa – Garwolin – Ryki – Hrebenne
76 Wilga – Garwolin – Łuków
62 Strzelno – Wyszków – Łochów – Węgrów – Sokołów Podlaski – Drohiczyn – Siemiatycze
627 Ostrołęka – Sokołów Podlaski
636 Radzymin – Jadów
637 Warszawa – Węgrów
695 Kosów Lacki – Ceranów
696 Siedlce – Węgrów
697 Liw – Kałuszyn
698 Siedlce – Łosice – Janów Podlaski – Terespol
799 Dziecinów – Ostrówek
801 Warszawa – Wilga – Maciejowice – Puławy
802 Mińsk Mazowiecki – Seroczyn
803 Siedlce – Stoczek Łukowski
805 Osieck – Pilawa – Parysów
806 Łuków – Międzyrzec Podlaski
807 Maciejowice – Żelechów – Łuków
808 Łuków – Serokomla – Kock
862 Tabor – Osieck
Transport kolejowy |
2 Warszawa Centralna – Mińsk Mazowiecki – Siedlce – Łuków – Biała Podlaska – Terespol
6 Warszawa Wileńska – Wołomin – Tłuszcz – Łochów – Białystok
7 Warszawa Wschodnia – Otwock – Pilawa – Garwolin – Lublin
12 Skierniewice – Góra Kalwaria – Pilawa – Łuków
13 Krusze – Mińsk Mazowiecki – Pilawa
26 Łuków – Dęblin – Radom
31 Siedlce – Siemianówka
34 Ostrołęka – Siedlce
Połączenia kolejowe |
Siedlce:
- Czeremcha
- Hajnówka
- Kraków Płaszów
- Łowicz Główny
- Łuków
- Mińsk Mazowiecki
- Terespol
- Warszawa Wschodnia
- Warszawa Zachodnia
- Szczecin Główny
- Mińsk Osobowy
- Moskwa
Mińsk Mazowiecki
- Czachówek Południowy
- Czeremcha
- Grodzisk Mazowiecki
Góra Kalwaria przez Warszawę Zachodnią
- Kraków Główny
- Łuków
- Łowicz Główny
- Mińsk Osobowy
- Moskwa
- Mrozy
- Radom
- Siedlce
- Sochaczew
- Szczecin Główny
- Terespol
Tłuszcz przez Warszawę Wschodnią
- Warszawa Zachodnia
Łuków
- Lublin Główny
- Warszawa Wschodnia
- Poznań Główny
- Szczecin Główny
- Kraków Główny
- Radom
- Katowice
- Kielce
- Biała Podlaska
- Terespol
- Dęblin
- Ryki
- Puławy
- Mińsk Osobowy
- Moskwa
Garwolin
- Warszawa Zachodnia
- Warszawa Wschodnia
- Otwock
- Dęblin
- Ryki
- Puławy
- Lublin Główny
Komunikacja autobusowa |
PKS Siedlce
Siedlce:
- Warszawa
- Węgrów
- Białystok
- Lublin
- Sokołów Podlaski
- Łuków
- Garwolin
- Kałuszyn
- Międzyrzec Podlaski
- Stoczek Łukowski
- Janów Podlaski
- Łosice
- Mińsk Mazowiecki
- różne połączenia na terenie powiatu siedleckiego
Warszawa Stadion – Siedlce – Białystok
PKS Mińsk Mazowiecki
Mińsk Mazowiecki:
- Warszawa
- Siedlce
- Węgrów
- Garwolin
- Wołomin
- Łuków
- Sokołów Podlaski
- Węgorzewo
- Białystok
- Janów Podlaski
- Łosice
- Radzyń Podlaski
- Siemiatycze
- Włodawa
- różne połączenia na terenie powiatu mińskiego
Warszawa Stadion – Stanisławów – Węgrów
PKS Garwolin
Garwolin:
- Warszawa
- Siedlce
- Ryki
- Otwock
- Łuków
- Mińsk Mazowiecki
- różne połączenia na terenie powiatu garwolińskiego
PKS Sokołów Podlaski
Sokołów Podlaski:
- Warszawa
- Siedlce
- Węgrów
- Mińsk Mazowiecki
- Łochów
- Łuków
- Lublin
- Siemiatycze
- Drohiczyn
- Łosice
- Brok
- Władysławowo
- Kołobrzeg
- różne połączenia na terenie powiatu sokołowskiego i powiatu węgrowskiego
PKS Łuków
Łuków:
- Warszawa
- Lublin
- Siedlce
- Radzyń Podlaski
- Lubartów
- Garwolin
- Żelechów
- Mińsk Mazowiecki
- Puławy
- Międzyrzec Podlaski
- Ryki
- różne połączenia na terenie powiatu łukowskiego
- Poza tym wielu prywatnych przewoźników, oferujących kursy m.in. do:
- Warszawy
- Białegostoku
- Lublina
- Siedlec
- Białej Podlaskiej
- Włodawy
- Puław
Środowisko |
Nadleśnictwa |
- Nadleśnictwo Siedlce
- Nadleśnictwo Mińsk
- Nadleśnictwo Garwolin
- Nadleśnictwo Łuków
- Nadleśnictwo Sokołów Podlaski
- Nadleśnictwo Łochów
- Nadleśnictwo Celestynów
- Nadleśnictwo Sarnaki
Rezerwaty |
- Rezerwat przyrody Bagno Pogorzel
- Rezerwat przyrody Florianów
- Rezerwat przyrody Jedlina
- Rezerwat przyrody Przełom Witówki
- Rezerwat przyrody Rudka Sanatoryjna
- Rezerwat przyrody Świder
- Rezerwat przyrody Wólczańska Góra
- Rezerwat przyrody Biele
- Rezerwat przyrody Bojarski Grąd
- Rezerwat przyrody Dąbrowy Seroczyńskie
- Rezerwat przyrody Kulak
- Rezerwat przyrody Dębniak
- Rezerwat przyrody Gołobórz
- Rezerwat przyrody Kaliniak
- Rezerwat przyrody Podjabłońskie
- Rezerwat przyrody Przekop
- Rezerwat przyrody Rogalec
- Rezerwat przyrody Rogalec
- Rezerwat przyrody Skarpa Mołożewska
- Rezerwat przyrody Stawy Broszkowskie
- Rezerwat przyrody Sterdyń
- Rezerwat przyrody Szerokie Bagno
- Rezerwat przyrody Wydma Mołożewska
- Rezerwat przyrody Wymięklizna
- Rezerwat przyrody Śliże
- Rezerwat przyrody Śnieżyczki
Parki krajobrazowe |
- Mazowiecki Park Krajobrazowy
- Nadbużański Park Krajobrazowy
Rzeki |
- Wisła
- Bug
- Świder
- Liwiec
- Kostrzyń
- Długa
- Rządza
- Mienia
- Krzna Południowa
- Srebrna
- Muchawka
Kultura |
Muzea |
Siedlce
- Muzeum Regionalne
- Muzeum Diecezjalne
- Muzeum Jana Pawła II
Mińsk Mazowiecki
- Muzeum Ziemi Mińskiej
- Muzeum 7 Pułku Ułanów Lubelskich
Łuków
- Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łukowskiej
- Muzeum Regionalne
Sokołów Podlaski
- Skansen Ziemi Sokołowskiej
Węgrów
- Muzeum Regionalne
Liw
- Muzeum Zamek Liw
Sucha
- Skansen
Sadowne
- Muzeum Etnograficzne
Kina |
Siedlce
- Kino Centrum
NoveKino Siedlce
Mińsk Mazowiecki
- Kino Światowid
Łuków
- Kino Oaza
Sokołów Podlaski
- Kino Sokół
Węgrów
- Kino WOK
Garwolin
- Kino Wilga
Teatry |
Siedlce
- Teatr ES
- Teatr Aluzja
Sokołów Podlaski
- Koło teatralne
Powiaty powstałe po likwidacji województwa |
Województwo mazowieckie |
powiat siedlecki w całości
powiat miński w całości + gmina i miasto Halinów oraz miasto Sulejówek z województwa warszawskiego
powiat sokołowski w całości
powiat garwoliński w całości
powiat węgrowski w całości
gmina Kołbiel, Sobienie-Jeziory i Osieck do nowego powiatu otwockiego
gmina Poświętne, Strachówka i Jadów do nowego powiatu wołomińskiego
Województwo lubelskie |
powiat łukowski w całości
gmina Kłoczew do nowego powiatu ryckiego
Zobacz też |
- reforma administracyjna w Polsce (1975)
- podział administracyjny Polski 1975-1998
- reforma administracyjna w Polsce (1999)
Bibliografia |
- Encyklopedia Popularna PWN, AdamA. Karwowski (red.), Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 1991, s. 780, ISBN 83-01-10416-3, OCLC 749295859 .
|