Cfrtjryk

Włodzimierz Влaдимиp
Herb Flaga
Państwo	Rosja
Obwód	włodzimierski
Burmistrz	Olga Diejewa
Populacja (2010) • liczba ludności	345 600
Nr kierunkowy	+7 (49 22)
Kod pocztowy	600000-600038
Tablice rejestracyjne	33
Położenie na mapie obwodu włodzimierskiego Włodzimierz
Położenie na mapie Rosji Włodzimierz
56°08′N 40°25′E/56,133333 40,416667
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Portal Rosja

Katedra Zaśnięcia Matki Bożej (1912)

Sobór św. Dymitra (1911)

Włodzimierz (ros. Влади́мир, Władimir) – miasto w Rosji, stolica obwodu włodzimierskiego; leży nad Klaźmą (dopływ Oki), liczy około 346 tys. mieszkańców (2010).

Historia |

Resztki najstarszej osady znalezione na terenie dzisiejszego miasta datowane są na 30 tys. lat p.n.e. W 990 n.e. książę kijowski Włodzimierz I Wielki założył gród będący początkiem współczesnego Włodzimierza. Miasto szybko się rozwijało i w 1157 stało się stolicą największego z północnych księstw Rusi – księstwa włodzimiersko-suzdalskiego kosztem starej stolicy Suzdalu. Pomimo zniszczeń spowodowanych najazdem Mongołów i zdobyciem grodu 7 lutego 1238 miasto dalej zyskiwało na znaczeniu, a po osiedleniu się tu w 1299 Maksyma, metropolity kijowskiego, uciekającego przed Mongołami, Włodzimierz był faktyczną duchową i symboliczną stolicą Rusi. Od początku XIV wieku wzrastająca rola Księstwa Moskiewskiego doprowadziła do powolnego upadku politycznego znaczenia Włodzimierza. W 1325 Piotr, metropolita Rusi przeprowadził się z Włodzimierza do Moskwy. Ostatecznie niezawisłość księstwa włodzimierskiego zaniknęła w 1328, kiedy książę moskiewski Iwan I Kalita został jednocześnie władcą księstwa włodzimierskiego. Od tego momentu Włodzimierz był znaczącym miastem w obrębie księstwa moskiewskiego. W 1382 Włodzimierz spustoszyły wojska chana Tochtamysza, a w 1441 (według innych źródeł w 1412) armia rosyjsko-mongolska chana Tałycza. W 1614 pod miasto podszedł polski oddział pod dowództwem Aleksandra Lisowskiego, zniszczył on przedmieścia jednak samego grodu nie zdobył. W XVIII wieku miasto zaczęło się znów szybko rozwijać jako stolica prowincji, a potem guberni. W 1744 ustanowiono tu siedzibę biskupstwa. W latach 1838-1840 mieszkał tu znany rosyjski polityk opozycyjny pisarz Aleksandr Hercen odbywający w mieście karę zesłania. Od 1861 połączony koleją z Moskwą. W okresie ZSRR na krótko (1929-1944) utracił status miasta wojewódzkiego. W latach 20. i 30. XX wieku władze komunistyczne zniszczyły większość cerkwi, w tym część z XII wieku.

Zabytki |

We Włodzimierzu zachowała się znaczna część budowli z czasów świetności księstwa włodzimiersko-suzdalskiego, toteż jest to jedno z najciekawszych turystycznie miast Rosji. Zalicza się go do tzw. Złotego Pierścienia, czyli około dziesięciu miast centralnej Rosji o unikalnej architekturze i historycznym znaczeniu w dziejach kraju. Wszystkie zachowane zabytki z XII - XIII wieku zbudowano z białego wapienia wieku karbońskiego przywiezionego z północno-zachodniej części księstwa suzdalskiego, w pobliżu Moskwy^[1].

• 
  Sobór Zaśnięcia Matki Bożej (Успенский собор) powstał w latach 1158-60 zbudowany przez mistrzów z Niemiec, przebudowany po wielkim pożarze w 1185, w okresie 1185-1189, od tego czasu praktycznie bez większych zmian. Fragmentarycznie zachowały się freski z XII-XIII wieku i znacznie bardziej kompletne freski najwybitniejszego artysty rosyjskiego średniowiecza Rublowa z 1408. W 1810 obok soboru postawiono dzwonnicę, na miejscu starej uszkodzonej przez piorun w 1806.

Od 1164 wszyscy wielcy książęta Rusi koronowali się w tej świątyni^{[potrzebny przypis]}, dopiero książę Iwan III Srogi w 1462 przeniósł ceremonię do Moskwy. W tym też okresie świątynia była miejscem spoczynku zwłok wielkich kniaziów oraz miejscem synodów Cerkwi prawosławnej. Główną relikwią cerkwi (i całej Rusi) była Włodzimierska Ikona Matki Bożej (przeniesiona w 1395 do Moskwy).

Pierwotna budowla z zewnątrz wyłożona była płytami marmurowymi, kopuła złocona, a miedziane dachy pokryte zostały ornamentami z kutego srebra. W 1161 wykonano wewnątrz freski. Wyposażenie liturgiczne składało się w większości z przedmiotów wykonanych z czystego srebra i złota. W Kijowie zamówiono także główne wrota, które miały być wykonane z czystego złota, jednak nie zostały one wykonane. Po pożarach lub grabieżach w latach 1185, 1238 i 1412 każdorazowo musiano całkowicie odtwarzać wyposażenie wnętrz. Obecnie istniejące, wiąże się z odrodzeniem znaczenia świątyni od 1645, kiedy to przekazano cerkwi relikwie świętego księcia Grzegorza, a w 1702 także książąt Andrzeja Bogolubskiego i jego syna Gleba. W latach 1768 - 1774 caryca Katarzyna II Wielka ufundowała nowy ikonostas oraz przebudowę wnętrza i ozdobienie go w stylu włoskiego baroku. Przy tej okazji usunięto większość starego (średniowiecznego) wystroju, a stare freski, w tym Rublowa, zamalowano i przykryto nowymi barokowymi. W XIX wieku wykonano srebrne zdobienia grobów władców i świętych.

• 
  Sobór św. Dymitra Sołuńskiego (Димитриевский собор) zbudowano w latach 1194-97 (czasami początek budowy podaje się na 1193, a Timofiejewa uważa na bazie letopisu, że sobór ukończono w 1191 r.^[2]), z tego okresu pochodzi też bogaty zespół rzeźb pokrywających część zewnętrznych fasad świątyni^[3]. Był on świątynią przypałacową, związaną z dworem książęcym^[4]. Świątynia była obudowana od zewnątrz galeriami i schodami, których wiek zdaniem części badaczy jest identyczny z soborem^[5], a według innych galerie powstały trochę później, po 1199 r^[6]. Galerie te w latach 1837-1839 zostały zniszczone na polecenia cara Mikołaja I, by odsłonić pierwotny wygląd świątyni^[7]. We wnętrzu soboru zachowały się resztki fresków przedstawiających sceny Sądu Ostatecznego z XII wieku^[8].

Złota Brama we Włodzimierzu (2008)

• 
  Złota Brama – wieża bramna zbudowana w okresie 1158-1164^[9], przebudowywana w wiekach: XVII i w XVIII, wskutek czego straciła wiele pierwotnych cech^[10]. Pierwotnie była fragmentem fortyfikacji miejskich^[10][11]. Na szczycie wieży wybudowano malutką cerkiew (będącą równowiekową z bramą), restaurowaną w r. 1469^[10] oraz w latach 1691–1695 i całkowicie przebudowaną na przełomie XVIII/XIX w^[12] (Kamszilin et al. podają, że na miejscu starej powstała wtedy nowa, ceglana^[10]). Według Kamszilina et al. budowniczymi bramy byli mistrzowie włodzimierscy^[13], jednak Zagrajewski dowodzi, iż mistrzów budowniczych przysłał cesarz Fryderyk I Barbarossa^[14], przywołując też analogiczny sąd Tatiszczewa.


• 
  Sobór Zaśnięcia Matki Bożej z XVI wieku klasztoru Kniagini;


• 
  Trzy cerkwie z XVIII wieku (Bogurodzicy, św. Nikity, św. Mikołaja);


• kilka cerkwi z XIX wieku i z tegoż wieku działający kościół katolicki;


• 
  Sukiennice z okresu 1787 – 1790;


• 11 kilometrów od Włodzimierza znajduje się także jedna z najstarszych zachowanych cerkwi w Rosji, cerkiew Opieki Matki Bożej nad rzeką Nerl (Покрова на Нерли) z połowy XII wieku z bogatym wystrojem kamieniarskim zewnętrznych fasad.

W czasie władzy komunistów zniszczono prawie wszystkie cerkwie powstałe w XVII i XVIII wiekach (w nawiasie data zniszczenia):

• św. Mikołaja Złotobramnego (Николозлатовратская)z 1690 (1929);


• św. Paraskiewy (Пятницкая) z 1770 (lata 60. XX wieku);


• św. Jana Teologa (Богословская, Иоанна Богослова) z 1775 (zniszczona około 1927);


• św. św. Borysa i Gleba (Борисоглебская) z 1756 (lata 30. XX wieku);


• św. Sergiusza (Сергиевская)z 1779 (1929);


• Świętych Niewiast Niosących Wonności(Святых жен Мироносиц) z 1776 (1929);


• Kazańskiej Ikony Matki Bożej (Казанская) z 1782 (1970) - w cerkwi tej brał ślub Aleksandr Hercen;


• św. Eliasza (Ильинская) z XVIII wieku (1929);


• kaplica Wielkiego Księcia Włodzimierza z 1797 (1925);


• kościół protestancki z 1884 (lata 30. XX wieku).

Przede wszystkim jednak po 1930 zniszczono jeden z najstarszych w Rosji klasztorów, klasztor Narodzenia Matki Bożej (Богородице-Рождественский монастырь) z XII wieku, w tym cerkiew pod tym samym wezwaniem. Z klasztoru ocalał tylko mur okalający z XVIII wieku wraz z przybramną cerkiewką z XIX wieku. Obecnie trwa rekonstrukcja klasztoru. W klasztorze tym w 1263 pochowano jednego z najsłynniejszych książąt i wodzów wczesnej Rusi, Aleksandra Newskiego. Dopiero na rozkaz cara Piotra I w początku XVIII wieku przeniesiono jego szczątki do Petersburga.

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Włodzimierz (Rosja)

Miasta partnerskie |

• 
  Canterbury, Wielka Brytania
  


• 
  Erlangen, Niemcy
  


• 
  Bloomington-Normal, USA
  


• 
  Ústí nad Labem, Czechy
  


• 
  Jelenia Góra, Polska
  

Przypisy |

Bibliografia |

• С.В. Заграевский. НОВЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ ПАМЯТНИКОВ АРХИТЕКТУРЫ ВЛАДИМИРО-СУЗДАЛЬСКОГО МУЗЕЯ-ЗАПОВЕДНИКА. Wydawca: М.: Алев-В, 2008. ​ISBN 5-94025-099-8​.

Linki zewnętrzne |

• Официальный сайт Администрации Владимирской области

p • d • e Złoty Pierścień Rosji Aleksandrow Bogolubowo Gorochowiec Guś-Chrustalnyj Iwanowo Jarosław Jurjew-Polskij Kalazin Kidieksza Kostroma Moskwa Murom Palech Peresław Zaleski Plos Rostów Rybińsk Siergijew Posad Suzdal Tutajew Uglicz Włodzimierz