Cfrtjryk

Franciszek Barda
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	21 sierpnia 1880 Mszana Dolna
Data i miejsce śmierci	13 listopada 1964 Przemyśl
Biskup diecezjalny przemyski
Okres sprawowania	1934–1964
Biskup pomocniczy przemyski
Okres sprawowania	1931–1933
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	26 lipca 1904
Nominacja biskupia	10 lipca 1931
Sakra biskupia	30 sierpnia 1931
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Barda (ur. 21 sierpnia 1880 w Mszanie Dolnej, zm. 13 listopada 1964 w Przemyślu) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii, rektor seminarium duchownego w Krakowie w latach 1930–1931, biskup pomocniczy przemyski w latach 1931–1933, biskup diecezjalny przemyski w latach 1934–1964.

Życiorys |

Urodził się 21 sierpnia 1880 w Mszanie Dolnej^[1]. W latach 1892–1900 był wychowankiem małego seminarium duchownego w Krakowie. W tym czasie kształcił się w Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego i Gimnazjum św. Anny w Krakowie^[2]. W 1900 złożył świadectwo dojrzałości^[3]. Następnie odbył studia w seminarium duchownym w Krakowie i na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego^[2]. Na prezbitera został wyświęcony 26 lipca 1904 w Krakowie przez kardynała Jana Puzynę^[4]. Od 1903 kontynuował studia na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie^[2], które ukończył w 1907 uzyskaniem doktoratu z teologii^[1].

Powróciwszy do Krakowa, został wikariuszem w parafii św. Anny. Pracował jako prefekt w Gimnazjum św. Anny i w Państwowym Gimnazjum Żeńskim w Krakowie. W latach 1910–1914 był prefektem i wicerektorem krakowskiego seminarium duchowego, a od 1919 do 1922 profesorem teologii moralnej w seminarium duchownym w Poznaniu^[2]. Od 1925 do 1928 piastował stanowisko rektora Instytutu Polskiego w Rzymie^[1], a w latach 1930–1931 sprawował urząd rektora krakowskiego seminarium^[5].

10 lipca 1931 papież Pius XI mianował go biskupem pomocniczym diecezji przemyskiej^[3] ze stolicą tytularną Medea^[6]. Święcenia biskupie otrzymał 30 sierpnia 1931 w katedrze w Przemyślu^[7]. Konsekrował go miejscowy biskup diecezjalny Anatol Nowak w asyście Edwarda Komara, biskupa pomocniczego tarnowskiego, i Stanisława Rosponda, biskupa pomocniczego krakowskiego^[6]. W diecezji objął urząd wikariusza generalnego^[7]. Po śmierci biskupa Anatola Nowaka^[3], 5 kwietnia 1933 został wybrany wikariuszem kapitulnym diecezji, a 25 listopada 1933 prekonizowany biskupem diecezjalnym^[1]. 21 stycznia 1934 objął rządy w diecezji^[1]. W 1936 przeprowadził kongres eucharystyczny, w którym uczestniczyło 100 000 wiernych, a w 1955 synod, na którym skodyfikowano prawo diecezjalne. Erygował około 100 nowych parafii, których kościoły zostały założone głównie w opuszczonych cerkwiach greckokatolickich^[2]. Pomimo sprzeciwów władz komunistycznych przyczynił się do wybudowania kilku kościołów na terenie swojej diecezji^[8]. Utworzył Instytut Wyższej Kultury Religijnej w Przemyślu i Katolicki Uniwersytet Ludowy w Ujeznej^[3]. Powołał diecezjalny Caritas^[3], wspierał rozwój Akcji Katolickiej, wzniósł Dom Katolicki w Przemyślu^[1]. Przed wojną nie brał udziału w działalności politycznej. Pod koniec lat 30. działał na rzecz uspokojenia radykalnych nastrojów środowisk wiejskich i organizacji młodzieżowych. Podczas okupacji niemieckiej zachował nieugiętą postawę^[1]. W okresie powojennym władze komunistyczne uznały go za niebezpiecznego przeciwnika ustroju i ZSRR^[3].

W Episkopacie Polskim był członkiem Komisji do Spraw Społecznych oraz Fundacji i Zakładów Opiekuńczych^[1], po wojnie zasiadał w Komisji Głównej^[2]. Był uczestnikiem pierwszej części soboru watykańskiego II^[3]. Konsekrował biskupów pomocniczych przemyskich: Wojciecha Tomakę (1934), Stanisława Jakiela (1957) i Bolesława Taborskiego (1964), a także biskupa Bolesława Kominka (1954). Był współkonsekratorem podczas sakry biskupa pomocniczego tarnowskiego Michała Blecharczyka (1958), biskupa pomocniczego krakowskiego Juliana Groblickiego (1960) i biskupa diecezjalnego tarnowskiego Jerzego Ablewicza (1962)^[6].

Zmarł 13 listopada 1964 w Przemyślu^[1]. 16 listopada 1964^[3] został pochowany w podziemiach miejscowej katedry^[2].

Odznaczenia |

W 1937 „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej” został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[9][10].

Przypisy |

Linki zewnętrzne |

• 
  Nota biograficzna Franciszka Bardy na stronie archidiecezji przemyskiej [dostęp 2015-07-08]


• 
  Franciszek Barda w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2010-11-22]