Cfrtjryk

; ;	; Република Македонија; Republika Macedonii;
	; Република Македонија; Republika Macedonii;
; ;	; ;
; Flaga Macedonii;	; Godło Macedonii;
	; Dewiza: Слобода или смрт за Македонија ; (Wolność lub śmierć dla Macedonii);
	; Hymn: ; Денес над Македониja ; (Dziś nad Macedonią);
	; ;
; Konstytucja;	; Konstytucja Macedonii;
; Język urzędowy;	; macedoński;
; Stolica;	; Skopje;
; Ustrój polityczny;	; republika parlamentarna;
Typ państwa;	; demokracja;
; Głowa państwa;	; prezydent Ǵorge Iwanow;
Szef rządu;	; premier Zoran Zaew;
Powierzchnia ; • całkowita ; • wody śródlądowe;	; 145. na świecie; 25 713 km² ; 1,9%;
Liczba ludności (2017); • całkowita ; • gęstość zaludnienia;	; 145. na świecie; 2 076 000; 82 osób/km²;
; PKB (2017); • całkowite ; • na osobę;	; ; 11,36 mld USD; 5474 USD;
; PKB (PSN) (2017); • całkowite ; • na osobę;	; ; 30,96 mld dolarów międzynar.; 14 914 dolarów międzynar.;
; Jednostka monetarna;	1 denar macedoński = 100 deni (MKD);
; Niepodległość;	od Jugosławii; 8 września 1991;
; Religia dominująca;	; prawosławie;
; Strefa czasowa;	; UTC +1 – zima; UTC +2 – lato;
; Kod ISO 3166;	MK;
; Domena internetowa;	; .mk;
; Kod samochodowy;	MK;
; Kod samolotowy;	Z3;
; Kod telefoniczny;	+389;
	; ;
; ;	; Multimedia w Wikimedia Commons;
; ;	; Informacje w Wikipodróżach;

Ten artykuł dotyczy Republiki Macedonii. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Macedonia (maced. Македонија), Republika Macedonii (maced. Република Македонија), w stosunkach międzynarodowych przez niektóre kraje państwo określane jest tymczasową nazwą Była Jugosłowiańska Republika Macedonii^[2] (ang. Former Yugoslav Republic of Macedonia – FYROM, mac. Поранешна Југословенска Република Македонија – ПЈРМ, czyt. Poranešna Jugoslovenska Republika Makedonija – PJRM) – państwo w Europie Południowej^[3], powstałe po rozpadzie Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii, leżące na Półwyspie Bałkańskim i zajmujące ok. 38% regionu historycznego i geograficznego Macedonii.

Język: macedoński (urzędowy) 66%, albański (urzędowy na obszarach zamieszkanych przez minimum 20% Albańczyków) 25%, turecki 3%, serbski 3% (wszystkie cztery urzędowe w niektórych rejonach)

Waluta: 1 denar macedoński (MKD) = 100 deni

Spis treści

1 Nazwa

2 Geografia

3 Gospodarka
- 3.1 Rolnictwo
- 3.2 Przemysł
- 3.3 Turystyka

4 Główne miasta

5 Podział administracyjny

6 Demografia

7 Zobacz też

8 Przypisy

Nazwa |

Osobny artykuł: Konflikt grecko-macedoński.

Pierwsza flaga niepodległej Republiki Macedonii z lat 1991–1992

Druga flaga Macedonii z lat 1992–1995, zmieniona po greckich protestach

Problemy z nazwą „Macedonia” są efektem sprzeciwu Grecji wobec jej używania przez inne państwo^[4]. Na forum ONZ Republika Macedonii oficjalnie została przyjęta jako Była Jugosłowiańska Republika Macedonii, znana także pod angielskim akronimem FYROM (Former Yugoslav Republic of Macedonia)^[5] (mac. Поранешна Југословенска Република Македонија). Nazwę „Republika Macedonii” uznaje oficjalnie obecnie 125 krajów na świecie ze 154, z którymi Macedonia utrzymuje stosunki dyplomatyczne, w tym trzech stałych członków Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych: Chiny, Stany Zjednoczone i Rosja; sześciu członków NATO (Bułgaria, Kanada, Polska, Słowenia, USA i Turcja); oraz trzy kraje UE: Bułgaria, Polska i Słowenia. Nazwy tej nie uznają m.in.: Francja, Niemcy, Hiszpania, Włochy, Meksyk i Australia. 11 sierpnia 2005 roku Rada Ministrów RP zdecydowała o posługiwaniu się przez Rzeczpospolitą Polską w stosunkach dwustronnych z państwem macedońskim nazwą Republika Macedonii.

W 2008 r. negocjowano porozumienie między krajami, ale Grecy zablokowali jego wejście w życie i zawetowali zaproszenie Macedonii do NATO i integracji z UE. W następnych latach spór się zaostrzał, m.in. Macedończycy nazwali stołeczne lotnisko i najważniejszą autostradę imieniem Aleksandra Wielkiego i zbudowali wiele jego pomników. W 2018 r., po objęciu stanowiska przez nowego premiera Macedonii Zorana Zaewa, m.in. zmieniono nazwę głównego lotniska i autostrady Macedonii i zasygnalizowano gotowość do ustępstw w postaci dodania do nazwy kraju geograficznego określenia (np. Macedonia Północna, Nowa Macedonia lub Górna Macedonia)^[6].

W maju 2018 r. Premier Macedonii Zoran Zaew ogłosił, że doszło do porozumienia z Grecją w sprawie nazwy państwa, które miałoby nazywać się Republiką Macedonii Ilindeńskiej, jednak sprzeciw wobec porozumienia wyraziły partie opozycyjne zarówno w Grecji, jak i w Macedonii^[7]. 12 czerwca tego samego roku premierzy obu krajów – Aleksis Cipras i Zoran Zaew – potwierdzili osiągnięcie porozumienia w sprawie zmiany nazwy Macedonii na Republika Macedonii Północnej (Republika Sewerna Makedonija)^[8].

Osobny artykuł: Historia Macedonii (regionu).

Geografia |

Osobny artykuł: Geografia Macedonii.

Jezioro Ochrydzkie

Mapa kraju

Powierzchnia całkowita: 25 713 km²

Powierzchnia lądowa: 24 856 km²

Powierzchnia wód: 447 km²

Całkowita granica lądowa: 748 km

Długość wybrzeża: nie ma dostępu do morza

Długość granic z sąsiadującymi państwami: Albania 151 km, Bułgaria 148 km, Grecja 228 km, Kosowo 159 km, Serbia 62 km.

Najwyższy punkt: Korab, 2753 m n.p.m.

Najniższy punkt: rzeka Wardar na granicy z Grecją – 50 m n.p.m.

Macedonia jest krajem w przeważającej mierze górskim i wyżynnym. Na terenie całego kraju są rozrzucone masywy górskie, z których największy i najwyższy to Szar Płanina. Między masywami leżą kotliny – Priłepsko Połe w dolinie Crnej Reki, Połog w dolinie górnego Wardaru, Owcze Połe i Koczansko Połe nad Bregałnicą oraz doliny większych rzek – Strumicy, Wardaru i Drinu.

Najdłuższą rzeką Republiki Macedonii jest Wardar (320 km długości), którego największymi dopływami są Treska, Pczińa, Bregałnica i Crna Reka. Poza tym terytorium Macedonii odwadniają jeszcze Drin i Strumica. Wardar i Strumica należą do zlewiska Morza Egejskiego, Drin – do zlewiska Morza Adriatyckiego.

Osobny artykuł: Rzeki Macedonii.

Gospodarka |

Gospodarka Macedonii nie jest bardzo rozwinięta. Kryzys gospodarki, jaki spowodowało oderwanie się od Jugosławii, został lekko złagodzony. Jednak bezrobocie nadal jest wysokie i sięga około 35%. W przemyśle dominuje przemysł przetwórczy. Występują liczne huty, głównie szkła i miedzi. Handel rozwija się powoli, wraz ze wzrostem zamożności obywateli.

PKB na osobę w Macedonii wynosi 8,5 tysiąca dolarów (mierzone parytetem siły nabywczej).

Udział w PKB:

Rolnictwo: 11,9%

Przemysł: 28,2%

Usługi: 59,9%.

Kumanowo

Łogowardi

Ochryda

Skopje

Porty lotnicze w Macedonii

Rolnictwo |

Macedonia – kraina historyczna

Republika Macedonii

regiony Macedonia Zachodnia, Macedonia Środkowa i część regionu Macedonia Wschodnia i Tracja w Grecji

Obwód Błagojewgrad w Bułgarii

starożytne Królestwo Macedonii

Obraz satelitarny Macedonii

Użytki rolne w kraju (głównie górskie pastwiska) zajmują około 40% powierzchni kraju. W dolinach rzek i kotlinach śródgórskich uprawa zbóż (pszenica, kukurydza), buraków cukrowych, słoneczników, bawełny i tytoniu. Rozwinięte warzywnictwo (pomidory, papryka, arbuzy) i sadownictwo (jabłonie (głównie w okolicy Prespy), grusze, brzoskwinie, śliwy). Na nasłonecznionych, południowych zboczach dolin plantacje winorośli. W górach pasterska hodowla owiec.

Przemysł |

Niewielkie wydobycie węgla brunatnego (niedaleko Kumanowa), rud żelaza, chromu, cynku i ołowiu oraz antymonu. Produkcja energii elektrycznej głównie w małych elektrowniach wodnych. Przemysł przetwórczy skoncentrowany w większych miastach (spożywczy, włókienniczy, metalurgiczny, chemiczny i drzewny), w Skopje huta żelaza. Rzemiosło artystyczne: wyroby ze srebra, złota, drewna, dywany.

Turystyka |

W 2016 roku kraj ten odwiedziło 510 tys. turystów (5,1% więcej niż w roku poprzednim), generując dla niego przychody na poziomie 285 mln dolarów^[9]. Najwięcej turystów przyjechało z Turcji, Serbii, Grecji, Holandii i Bułgarii^[10].

Turyści najczęściej odwiedzają Ochrydę, Skopje i Bitolę. Macedonia ma również wiele atrakcji przyrodniczych. W kraju znajdują się trzy parki narodowe: Pelister, Galiczica, Mawrowo^[11] i różne inne atrakcje naturalne, np. kanion Matka, jezioro Prespa, czy jezioro Berowo.

Główne miasta |

Osobny artykuł: Miasta Macedonii.

Nazwa polska	Nazwa macedońska
Bitola	Битола/Bitoła
Gostiwar	Гостивар/Gostivar
Kiczewo	Кичево/Kičevo
Kumanowo	Куманово/Kumanovo
Ochryda	Охрид/Ohrid
Prilep	Прилеп/Prilep
Skopje	Скопје/Skopje (stolica)
Sztip	Штип/Štip
Tetowo	Тетово/Tetovo
Wełes	Велес/Vełes
Radowisz	Радовиш/Radoviš

Podział administracyjny |

Osobny artykuł: Podział administracyjny Macedonii.

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Macedonia jest podzielona na 84 gminy (општина – opsztina), z tego 10 gmin wchodzi w skład miasta Skopje.

Demografia |

Grupy etniczne według spisu powszechnego w 2002 r.

Narodowości^[12]:

Macedończycy 64,2%

Albańczycy 25,2%;

Turcy 3,9%;

Romowie 2,7%;

Serbowie 1,8%;

pozostali 2,4%

Religie:

Osobny artykuł: Religia w Macedonii.

prawosławie 61,6% (zobacz: Macedoński Kościół Prawosławny, Prawosławne arcybiskupstwo Ochrydzkie);

islam 34,2%;

bezwyznaniowi 1,9%;

katolicyzm 1,9% (zobacz: Diecezja Skopje);

protestantyzm 0,3% (zobacz: Protestantyzm w Macedonii);

Świadkowie Jehowy 0,06% (zobacz: Świadkowie Jehowy w Macedonii);

Źródło: Joshua Project 2010

Zobacz też |

starożytna Macedonia

konflikt grecko-macedoński

stosunki Macedonii z Unią Europejską

rozpad Jugosławii

prezydenci Macedonii

premierzy Macedonii

Przypisy |

↑ ^a^b^c^d^e Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2017: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2018 (ang.). [dostęp 2018-06-23].

↑ Igor Janev, Legal Aspects of the Use of a Provisional Name for Macedonia in the United Nations System, AJIL, Vol. 93. no 1. 1999.

↑ United Nations Statistics Division- Standard Country and Area Codes Classifications (M49), unstats.un.org [dostęp 2016-02-28] .

↑ http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/07/27/AR2009072702653_2.html Feud Between Greece, Macedonia Continues Over Claim to Alexander the Great – washingtonpost.com.

↑ A/RES/47/225. Admission of the former Yugoslav Republic of Macedonia to membership in the United Nations.

↑ Piotr Gruszka: Macedończycy zmienią nazwę swojego państwa? (pol.). W: Onet Wiadomości [on-line]. Grupa Onet.pl SA, 2018-02-11. [dostęp 2018-02-13].

↑ PawełP. Czechowski PawełP., Macedonia zmieni nazwę? Jest konkretna propozycja - Histmag.org, 23 maja 2018 [dostęp 2018-05-24] .

↑ Porozumienie Ateny-Skopje: państwo macedońskie przyjmie nazwę Republika Macedonii Północnej, PAP, 12 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-13] .

↑ UNWTO Tourism Highlights, 2017 Edition (ang.). UNWTO, lipiec 2017. s. 8. [dostęp 2017-09-25].

↑ Туризам во Република Македонија, 2011-2015/Tourism in the Republic of Macedonia, 2011-2015 (mac. • ang.). stat.gov.mk, 2016-05. s. 34-35. [dostęp 2017-08-21].

↑ Македонија во бројки 2017 (mac.). stat.gov.mk. s. 11. [dostęp 2017-08-21].

↑ Dane spisu powszechnego z 2002 roku Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Macedonia, 2002, s. 34.

[IMF-1] Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2017: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2018 (ang.). [dostęp 2018-06-23].

[2] Igor Janev, Legal Aspects of the Use of a Provisional Name for Macedonia in the United Nations System, AJIL, Vol. 93. no 1. 1999.

[3] United Nations Statistics Division- Standard Country and Area Codes Classifications (M49), unstats.un.org [dostęp 2016-02-28] .

[4] ttp://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/07/27/AR2009072702653_2.html Feud Between Greece, Macedonia Continues Over Claim to Alexander the Great – washingtonpost.com.

[5] A/RES/47/225. Admission of the former Yugoslav Republic of Macedonia to membership in the United Nations.

[onet20180211-6] Piotr Gruszka: Macedończycy zmienią nazwę swojego państwa? (pol.). W: Onet Wiadomości [on-line]. Grupa Onet.pl SA, 2018-02-11. [dostęp 2018-02-13].

[7] PawełP. Czechowski PawełP., Macedonia zmieni nazwę? Jest konkretna propozycja - Histmag.org, 23 maja 2018 [dostęp 2018-05-24] .

[8] Porozumienie Ateny-Skopje: państwo macedońskie przyjmie nazwę Republika Macedonii Północnej, PAP, 12 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-13] .

[9] UNWTO Tourism Highlights, 2017 Edition (ang.). UNWTO, lipiec 2017. s. 8. [dostęp 2017-09-25].

[10] Туризам во Република Македонија, 2011-2015/Tourism in the Republic of Macedonia, 2011-2015 (mac. • ang.). stat.gov.mk, 2016-05. s. 34-35. [dostęp 2017-08-21].

[11] Македонија во бројки 2017 (mac.). stat.gov.mk. s. 11. [dostęp 2017-08-21].

[12] Dane spisu powszechnego z 2002 roku Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Macedonia, 2002, s. 34.

搜尋此網誌