Fraszka
Fraszka (wł. frasca – gałązka, drobiazg, bagatela, błahostka) – krótki utwór liryczny, zazwyczaj rymowany lub wierszowany, o różnorodnej tematyce, często humorystycznej lub ironicznej (satyrycznej). Często kończy się wyraźną puentą.
Fraszka wywodzi się ze starożytności, swoimi korzeniami sięga do epigramatu, którego twórcą był Symonides z Keos. Były to krótkie napisy na kamieniach nagrobnych (epitafium) i przedmiotach codziennego użytku.
Autorami fraszek było wielu znanych polskich poetów, między innymi Jan Kochanowski i Wacław Potocki, w literaturze współczesnej Julian Tuwim czy Jan Sztaudynger.
Fraszkę do literatury polskiej wprowadził Jan Kochanowski. Oprócz tematyki żartobliwej, np. fraszka O doktorze Hiszpanie, pisywał także fraszki refleksyjne (O żywocie ludzkim), pochwalne, biesiadne, miłosne (Do Kasi). Bardzo znane są: Na dom w Czarnolesie, Na lipę, Raki. Do dziś zachowało się ok. 485 fraszek Jana Kochanowskiego. Poeta ten był również autorem polskiej nazwy tego rodzaju wiersza[1]. Fraszki Kochanowskiego zostały wydane po raz pierwszy w 1584[2].
Podział fraszek |
- autobiograficzne
- autotematyczne
- biesiadne
- erotyczne
- filozoficzno-refleksyjne
- historyczne
- humanistyczne
- liryczne
- matematyczne
- miłosne
- obyczajowe
- patriotyczne
- polityczne
- religijne
- satyryczne
Zobacz też |
- epigramat
Przypisy |
↑ Stanisław Sierotwiński, Słownik terminów literackich, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków, 1970
↑ Jerzy Ziomek: Renesans. Wyd. XI – 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 287, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13843-1.
Bibliografia |
- Z fraszką przez stulecia (XV-XX wiek), JózefJ. Bułatowicz, AndrzejA. Mleczko (ilust.), Kęty: Antyk, 2005, ISBN 83-89637-10-3, OCLC 69362176 .
