Wojcieszów
| ||||
| ||||
Panorama Wojcieszowa | ||||
| ||||
Państwo | Polska | |||
Województwo | dolnośląskie | |||
Powiat | złotoryjski | |||
Prawa miejskie | 1973 | |||
Burmistrz | Sławomir Maciejczyk | |||
Powierzchnia | 32,17 km² | |||
Populacja (31.12.2016) • liczba ludności • gęstość | 3742[1] 116,3 os./km² | |||
Strefa numeracyjna | +48 75 | |||
Kod pocztowy | 59-550 | |||
Tablice rejestracyjne | DZL | |||
Położenie na mapie powiatu złotoryjskiego Wojcieszów | ||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Wojcieszów | ||||
Położenie na mapie Polski Wojcieszów | ||||
50°57′17″N 15°55′23″E/50,954722 15,923056 | ||||
TERC (TERYT) | 0226011 | |||
SIMC | 0936517 | |||
Urząd miejski ul. Pocztowa 159-550 Wojcieszów | ||||
Strona internetowa | ||||
BIP |
Wojcieszów (niem. Kauffung[2]) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim, położone nad rzeką Kaczawą, w Górach Kaczawskich w Sudetach Zachodnich.
Według danych z 31 grudnia 2016 r. miasto miało 3742 mieszkańców[1].
Lokalny ośrodek usługowo-turystyczny. Zakłady wapiennicze, przemysł drzewny i spożywczy. W Wojcieszowie znajdują się trzy kościoły, dwie stacje kolejowe (zamknięte dla ruchu pasażerskiego), szkoła podstawowa i gimnazjum, dom kultury, biblioteka miejska, ruiny zamku, ruiny szubienicy, 5 pałaców oraz zespół dworski.
Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 328 i nieczynna linia kolejowa Legnica – Złotoryja – Marciszów – Kamienna Góra.
Spis treści
1 Położenie
2 Nazwa
3 Historia
4 Budowa geologiczna i bogactwa mineralne
5 Ochrona przyrody
6 Demografia
7 Zabytki
8 Zagospodarowanie turystyczne
9 Religia
10 Osoby związane
11 Przypisy
12 Linki zewnętrzne
Położenie |
Miasto znajduje się w województwie dolnośląskim, w południowej części powiatu złotoryjskiego. Gmina miejska jest położona nad rzeką Kaczawą, w Górach Kaczawskich, w Sudetach Zachodnich.
Sąsiednie gminy: Bolków, Janowice Wielkie, Świerzawa
Według danych z roku 2002 Wojcieszów ma obszar 32,16 km², w tym: użytki rolne 38%, użytki leśne 46%[3].
Miasto stanowi 5,59% powierzchni powiatu.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa jeleniogórskiego.
Nazwa |
Nazwa miejscowości pochodzi od staropolskiego imienia Wojciech. W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest jako Woycechdorf czyli wieś Wojciecha[4].
Historia |
Od 1742 r. włączony został do Królestwa Prus, od 1945 r. należy do Polski.
W latach 1956–1973 Wojcieszów był osiedlem typu miejskiego. W 1973 r. uzyskał status miasta.
W latach 1955–1958 zbudowano osiedle mieszkaniowe w rejonie ulic Kochanowskiego i Żeromskiego (Wojcieszów Górny). Autorami projektu byli: Marianna Rostkowska, Stanisław Ryniak i Jan Kalinowski z Wojewódzkiego Biura Projektów we Wrocławiu[5].
2 lipca 2017 odbyło się kolejne (po 1999) referendum lokalne w sprawie przyłączenia Wojcieszowa do powiatu jeleniogórskiego, w którym za taką zmianą opowiedziało się 838 głosujących, przy 43 głosach przeciwnych i 11 nieważnych. Ze względu na zbyt niską frekwencję wyborczą (29,4%) wynik referendum pozostał nieważny (dla uzyskania ważności zabrakło 19 głosów)[6][7][8].
Budowa geologiczna i bogactwa mineralne |
Wojcieszów położony jest w obrębie metamorfiku kaczawskiego. Wzniesienia wokół niego zbudowane są ze staropaleozoicznych skał metamorficznych facji zieleńcowej. Są to zieleńce i łupki zieleńcowe, fyllity, łupki serycytowe, łupki kwarcowe, wapienie krystaliczne, porfiroidy. Są one silnie zaangażowane tektonicznie - zafałdowane oraz poprzecinane uskokami i żyłami kwarcowymi.
Niektóre z nich były w przeszłości eksploatowane. Zieleńce, łupki i fyllity na lokalne potrzeby, natomiast wapienie krystaliczne na skalę przemysłową. Wapienie wojcieszowskie początkowo eksploatowano jako kamienie budowlane i ozdobne, później jako surowiec dla przemysłu wapienniczego.
Ponadto, od średniowiecza w rejonie Wojcieszowa wydobywano rudy miedzi z różnymi dodatkami, a w latach 40. i 50. XX w. prowadzono poszukiwania rud uranu.
Ochrona przyrody |
Na obszarze gminy znajduje się rezerwat przyrody Góra Miłek chroniący charakterystyczny dla Sudetów fragment regla dolnego na podłożu wapiennym z występującymi naturalnymi zespołami roślinnymi i bogatą fauną bezkręgowców[9].
Demografia |
Według danych z 31 grudnia 2016 r. miasto miało 3742 mieszkańców. Gminę miejską zamieszkuje 8,4% ludności powiatu[1]. Gęstość zaludnienia wynosi 116,3 osoby na km².
Dane z 31 grudnia 2016 r.[1]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 3742 | 100 | 1904 | 50,88 | 1838 | 49,12 |
Piramida wieku mieszkańców Wojcieszowa w 2014 roku[10].
Zabytki |
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[11]:
- kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Matki Bożej, pierwotnie wzniesiony w XIII w., przebudowywany w XVI w., XVIII w. i w 1913 r.; gotyckie, renesansowe i barokowe nagrobki, otoczony murem, obok plebania z XVIII w.
- kościół ewangelicki, obecnie rzym.-kat. pomocniczy pw. bł. Piotra Jerzego Frassati, z l. 1742-45, 1754 r., z wieżą z 1912 r.
pałac Niemitz, przy ul. Chrobrego 167, z 1816 r., przebudowany w l. 1863-4 r., neogotycki, z ogrodem i zabudowaniami gospodarczymi
Wojcieszów Dolny
- zespół pałacowy, ul. Bolesława Chrobrego 251:
pałac, XVI/XVII, przebudowany w latach 1858-60[12]
- park krajobrazowy, z XIX w.
- zespół pałacowy „Lestgut”, ul. Chrobrego 11 (ul. Miedziana 1):
- pałac, z 1870 r., zabudowania gospodarcze
- park krajobrazowy, z drugiej połowy XIX w.,
Wojcieszów Górny
- zespół pałacowy, ul. Bolesława Chrobrego 48, z 1596 r., XVII w., przebudowany w 1880 r. i 1930 r., XIX/XX w.:
- pałac
- park
- zespół pałacowy, ul. Targowa 4, z XVIII/XIX w.:
- pałac
- park
inne zabytki:
- zespół dworski, przy ul. Chrobrego 98, z przełomu XIX i XX w., z zabudowaniami gospodarczymi
- ruiny zamku z XIV w., zniszczonego w czasie wojen husyckich
- ruiny szubienicy
- piece do wypalania wapna z XVIII/XIX wieku
- kościół Matki Bożej Królowej Polski z lat 80. XX w.
Zagospodarowanie turystyczne |
- hotel "Agat"
- Dom Gościnny "U Barbary"
- camping z basenem
- Żółty szlak turystyczny na Przełęcz Komarnicką i do Komarna oraz przez Radzimowice do Mysłowa.
- cztery szlaki rowerowe
- dwie ścieżki dydaktyczne.
Religia |
- Parafie
- Parafia rzymskokatolicka Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
- Parafia rzymskokatolicka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
- Parafia starokatolicka Zmartwychwstania Pańskiego
Osoby związane |
- W Wojcieszowie urodzili się Krystyna Pawłowicz, Helena Hatka, Fryderyk Czekaj, Lesław Kowalczyk, Maciej Maleńczuk[13]. W mieście mieszkał bp Marek Kordzik. Od 2003 roku, z przerwami, w Wojcieszowie mieszka Wojciech Kolm, były Zwierzchnik Kościoła Starokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.
Przypisy |
↑ abcd Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017-05-30. ISSN 2451-2087.
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
↑ Dwadzieścia pięć lat architektury we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku, SARP, Wrocław 1973, s. 16
↑ Przemek Kaczałko: Referendum w Wojcieszowie – zabrakło 19 głosów!
↑ Przemek Kaczałko: Wojcieszów do powiatu jeleniogórskiego?
↑ Protokół Miejskiej Komisji do spraw Referendum w Wojcieszowie ustalający wynik referendum lokalnego w sprawach istotnych dla wspólnoty lokalnej, zarządzonego na dzień 2 lipca 2017 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2017 r. poz. 3160)
↑ Rejestr rezerwatów przyrody województwa dolnośląskiego, RDOŚ stan na 18 czerwca 2013. [dostęp 27-01-2014].
↑ http://www.polskawliczbach.pl/Wojcieszow, w oparciu o dane GUS.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 266. [dostęp 16.11.2012].
↑ Łuczyński Romuald M. Zamki, dwory i pałace w Sudetach, Legnica, 2008, s. 420
↑ Maciej Maleńczuk – Biografia (pol.). muzyka.wp.pl. [dostęp 2013-08-17].
Linki zewnętrzne |
- Miasto Wojcieszów
- Mapa topograficzna 1913
|
|
|