3 Dywizjon Straży Granicznej
.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
| ||
| Historia | ||
Państwo |  II Rzeczpospolita | |
| Sformowanie | 1919 | |
| Rozformowanie | 1920 | |
| Dowódcy | ||
| Pierwszy | kpt. Edmund Lubański | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Mława | |
| Formacja | Straż Graniczna | |
| Podległość | Dowództwo SG 1 pułk SG 3 pułk WSG | |
3 Dywizjon Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.
Spis treści
1 Formowanie i zmiany organizacyjne
2 Służba graniczna
3 Dowódcy dywizjonu
4 Przekształcenia
5 Uwagi
6 Przypisy
7 Bibliografia
Formowanie i zmiany organizacyjne |
17 grudnia 1918 roku szef Straży Granicznej płk Małyszko przedstawił Ministerstwu Spraw Wojskowych wstępny projekt etatów oddziałów granicznych[1]. Na ich podstawie sformowano w styczniu 1919 roku 3 dywizjon Straży Granicznej[2].
Według kroniki: 28 grudnia 1918 rotmistrz Lubański wraz ze swoim adiutantem ppor. Orłowskim przybył do Mławy[3]. W skład dywizjonu weszły początkowo dwa szwadrony. 1 szwadron sformowany został przez ppor. Jana Ursyn Zamarajewa z ochotników w Dąbrowie Górniczej. Liczył trzech oficerów i 136 szeregowych. Wyposażony był w broń rosyjską[4]. Do Mławy szwadron przybył 31 grudnia 1918[3]. Drugi szwadron sformował w Warszawie por Otton Gloch. Liczył trzech oficerów i 142 szeregowców. Do Mławy przybył 9 stycznia 1919[3]. W następnych dniach do dywizjonu meldowali się kolejni oficerowie. Byli oni kierowanie na granicę do poszczególnych szwadronów. 21 marca dywizjon otrzymał 214 rekrutów[5].
Do końca lutego 1919 roku sformowano 1 pułk Straży Granicznej[6]. Dywizjon wszedł w jego skład[7]. 21 marca dywizjon zmienił nazwę na II/1 pułku Straży Granicznej. Tym samym 1 szwadron stał się 5., a 2 szwadron 6 szwadronem 1 pułku SG[8].
Dywizjon obsadził granicę z Prusami Wschodnimi na odcinku od Grajewa do Mławy, czyli dawną granicę prusko–rosyjską[6].
14 lipca 1919 roku ukazało się rozporządzenie ministra spraw wojskowych odnośnie do dyslokacji i reorganizacji oddziałów granicznych[9]. Dywizjon już jako 1/3 pułku WSG[10] ochraniał odcinek od rzeki Omulew do Dłutowa. Dowództwo dywizjonu dalej stacjonowało w Mławie. 1 szwadron[a] rozmieszczono w Chorzelach, 2 szwadron przeniesiono z Mławy do Janowa[b], 3 szwadron pozostawiono w Popłówku[c], a 4 szwadron[d] przeniesiono do Krzep[10].
Służba graniczna |
Sformowany w Dąbrowie Górniczej 1 szwadron rozpoczął służbę graniczną 12 stycznia na odcinku od Józefowa do Piekiełka wystawiając 7 posterunków: Mławka, Kuklin, Krempa, Lewiczyn, Piekiełko, Gnojno i Józefów[3]. 2 szwadron „warszawski” objął granicę 18 stycznia i obsadził rubież od Janowa do rzeki Omulew. Wystawił przy tym posterunki:Janowo, Chorzele, Ryki-Borkowe, Wólka i Wasiły[3]. Granica strzezona była prowizorycznie. Brak środków transportu i słabe wyszkolenie żołnierzy powodowało, ze ci ostatni dość często sami uprawiali proceder przemytniczy. Skutkiem było oddanie pod sąd 84 szeregowców. Wywodzili się oni w większości z 2 szwadronu[5].
Oprócz typowych działań granicznych dywizjon wypełniał funkcje aprowizacyjne wysyłając ekspedycje w celu dostarczenia kontyngentu zbożowego[5].
Dowódcy dywizjonu |
- kpt. Edmund Lubański[2][11]
Przekształcenia |
- 3 dywizjon Straży Granicznej → II dywizjon 1 pułku Straży Granicznej → II dywizjon 1 pułku Wojskowej Straży Granicznej → I dywizjon 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej → I dywizjon 3 pułku Strzelców Granicznych
Uwagi |
↑ Poprzednio był to 6 szwadron 1 pułku SG przemianowany na 1 szwadron 3 pułku WSG.[10]
↑ Był to dawny 8 szwadron 1 pułku WSG przemianowany na 2 szwadron 3 pułku WSG.[10]
↑ Poprzednio był to 7 szwadron 1 pułku WSG przemianowany następnie na 3 szwadron 3 pułku WSG.[10]
↑ Był to dawny szwadron 1 pułku WSG przemianowany następnie na 4 szwadron 3 pułku WSG.[10]
Przypisy |
↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 72.
↑ ab Dominiczak 1975 ↓, s. 74.
↑ abcde Historie dywizjonów 3 pWSG ↓, s. 1.
↑ Kronika 3 d SG ↓, s. 1.
↑ abc Historie dywizjonów 3 pWSG ↓, s. 2.
↑ ab Dominiczak 1975 ↓, s. 75.
↑ Piekarz 2017 ↓, s. 26.
↑ Kronika 3 d SG ↓, s. 2.
↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 89.
↑ abcdef Dominiczak 1975 ↓, s. 90.
↑ Tchórzewski 2012 ↓, s. 29.
Bibliografia |
- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
Wiktor Brummer, Wacław Zawadzki. Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (183), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Maciej Krzysztof Tchórzewski: Łomżyńskie formacje graniczne. Zarys dziejów. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2012. ISBN 978-83-934271-3-0.
- Historie 1 i 2 dywizjonu 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej 1919–1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
| ||||||||||||
