Cfrtjryk

Franciszek II Rakoczy
książę Siedmiogrodu
Okres	od 1704 do 1711
Poprzednik	Leopold I Habsburg
Następca	Karol VI Habsburg
Dane biograficzne
Dynastia	Rakoczy
Data i miejsce urodzenia	27 marca 1676 Borsi
Data i miejsce śmierci	8 kwietnia 1735 Redestos
Ojciec	Franciszek I Rakoczy
Matka	Ilona Zrínyi
Żona	Karolina Amalia Heska
Dzieci	Leopold Ludwik Jerzy Józef Jerzy Karolina

Franciszek II Rakoczy (węg. II. Rákóczi Ferenc) (ur. 27 marca 1676 roku, Borša - zm. 8 kwietnia 1735 roku, Redestos) – największy węgierski magnat początku XVIII w., w latach 1703–1711 przywódca wielkiego powstania antyhabsburskiego na Węgrzech (tzw. powstanie Rakoczego), od 1704 do 1711 r. książę Siedmiogrodu.

Urodził się w ówczesnym komitacie zemplińskim (dziś w powiecie Trebišov w południowo-wschodniej Słowacji, nad samą granicą węgierską). Po swoich przodkach przejął tradycje walki o niepodległość Węgier. Był synem Franciszka I Rakoczego i hrabianki Heleny (Ilony) Zrińskiej. Dziadkami ze strony ojca byli Jerzy II Rakoczy i Zofia Batory. Zofia Batory to wnuczka Zofii Kostczanki i Stefana Batorego (bratanka króla polskiego). Dziadkowie ze strony matki to Piotr IV Zriński (Petar Zrinski) ban Chorwacji, Slawonii i Dalmacji oraz Katarzyna Zrinska z domu Frankopan.

Po upadku powstania Thökölyego i zdobyciu przez cesarskie wojska twierdzy Munkacz wraz z matką i rodzeństwem dostał się do niewoli austriackiej. Oddany pod opiekę jezuitów, został wychowany w duchu katolickim. W 1700 r., po powrocie na Węgry, wraz z Miklósem Bercsényim rozpoczął organizować spisek antyhabsburski. Próba nawiązania kontaktu z królem Francji nie powiodła się, a listy spiskowców do Ludwika XIV wpadły w ręce służb wiedeńskich. W 1701 r. Rakoczy został uwięziony. Przed niechybną śmiercią uratowała go żona, księżniczka Karolina heska, organizując mu ucieczkę z więzienia w Wiener Neustadt. Śladem Bercsényiego Rakoczy zbiegł do Polski, gdzie natychmiast podjął rozmowy z polskimi magnatami i posłami francuskimi. Po wybuchu powstania chłopskiego na północy Węgier, w 1703 zgodził się stanąć na jego czele.

Jeszcze z terenu Polski Rakoczy wydał odezwę "do wszystkich prawdziwych Węgrów (...) szlachciców i nieszlachciców", wzywając ich do walki "pro Patria et Libertate". 14 czerwca 1703 r. witany entuzjastycznie przez rzesze chłopskie przekroczył granicę węgierską w Karpatach. W krótkim czasie jego wojska obsadziły prawie cały Siedmiogród i Górne Węgry.

W 1704 r. stany siedmiogrodzkie obwołały go księciem Siedmiogrodu, a w 1705 r. sejm zwołany do miejscowości Szécsény ogłosił go księciem Węgier. Rozpoczął tworzenie regularnej armii, po czym w 1707 r. na sejmie w Ónod wystąpił z wnioskiem o detronizację Habsburgów w Królestwie Węgierskim i proklamację niepodległości Węgier. We wrześniu tego samego roku doprowadził do podpisania w Warszawie sojuszu węgiersko-rosyjskiego, chociaż ostatecznie nie przyjął rosyjskiej propozycji objęcia tronu polskiego.

Na rok 1707 przypadł okres szczytowej potęgi Rakoczego. Klęska w bitwie pod Trenczynem, w której sam dowodził, i kolejne przegrane bitwy doprowadziły do upadku powstania. Rakoczy musiał uchodzić do Polski. Jego osobiste pertraktacje z carem Piotrem Wielkim nie przyniosły pozytywnych rezultatów. Po klęsce powstania i odmowie uznania pokoju szatmarskiego(ang.) (zawartego w Szatmar w 1711 r.) zmuszony był do emigracji, mimo iż wcześniej cesarz obiecywał mu amnestię i zwrot skonfiskowanych dóbr rodowych. Przebywał w Polsce, Francji i wreszcie w Turcji, gdzie zmarł.

Rakoczy pozostawił obszerne pamiętniki i szereg rozpraw publicystycznych, w których komentował węgierskie dzieje. Tytuły zachował aż do śmierci. Jego prochy sprowadzono do ojczyzny w 1906 roku i złożono w katedrze św. Elżbiety w Koszycach.

Współcześnie uważany jest za jednego z węgierskich bohaterów narodowych.

Rodzina |

Franciszek Rakoczy poślubił we wrześniu 1694 roku w Kolonii księżniczkę Karolinę Amalię Heską-Rheinfels, córkę księcia Karola Heskiego, landgrafa na Rheinfels-Wanfried-Eschwege i jego drugiej żony Aleksandryny Julianny, hrabianki Leiningen-Dagsburg. W małżeństwie tym urodziło się czworo dzieci:

• Leopold Ludwik Jerzy (Lipót Lajos György) (1696–1700);


• Józef (József) (1700–1738);


• Jerzy (György) (1701–1756);


• Karolina (Sarolta) (1706–1706).

Po śmierci Karoliny w 1722 r. Franciszek nie ożenił się ponownie. Ród Rakoczych wymarł wraz z synem Franciszka Jerzym w 1756 r.

Linki zewnętrzne |

• 
  Ewelina Sikora, Wino królów – król win. Tokaj w służbie dyplomatycznej Franciszka II Rakoczego (1676–1735), w: Oblicza alkoholu w kulturze elit od średniowiecza do współczesności, red. J. Bubczyk, B. Hołub, J. Sołtys, Lublin 2015

p • d • e Władcy Siedmiogrodu Książęta Siedmiogrodu (w ramach Królestwa Węgier) Arpadowie Bela IV (1235–1270) Stefan V węgierski (1270–1272) Andegawenowie Stefan Andegaweński (1350–1351) Księstwo Siedmiogrodu (1570-1765) Zápolyowie Jan II Zygmunt Zápolya (1570–1571) Batory Stefan (1571–1586), wojewoda, książę od 1576, w jego imieniu władzę sprawowali wojewodowie: Krzysztof (1576–1581), Zygmunt (1581–1586) Zygmunt (1586–1597) panowanie austriackie (1597–1598) Zygmunt, (1598–1599) Andrzej (1599) Michał Waleczny (1599–1600, hospodar Wołoszczyzny i Mołdawii) panowanie austriackie (1600–1601, pod zarządem: Giorgio Basta) Zygmunt (1601) panowanie austriackie (1601–1602, pod zarządem: Giorgio Basta) Zygmunt (1602) panowanie austriackie (1602–1603, pod zarządem: Giorgio Basta) Władcy z różnych rodów Mojżesz Székely (1603) panowanie austriackie (1603–1604) Stefan Bocskay (1605–1606) Zygmunt Rakoczy (1607–1608) Gabriel Batory (1608–1613) Gábor Bethlen (1613–1629) Katarzyna Brandenburska (1629–1630) Stefan Bethlen (1630) Jerzy I Rakoczy (1630–1648) Jerzy II Rakoczy (1648–1657) Franciszek I Rhedey (1657–1658) Achacy Barcsay (1658–1659) Jerzy II Rakoczy (1659–1660) Jan III Kemeny (1661–1662) Michał Apafy (1662–1690) Michał Apafy II (usunięty w 1690, formalnie do 1696) Emeryk Thököly (1690) Habsburgowie Leopold I (1690–1704) Powstanie Rakoczego Franciszek II Rakoczy (1704–1711) Habsburgowie Karol III (1711–1740) Maria Teresa (1740–1765) Wielkie Księstwo Siedmiogrodu (1765-1918) Habsburgowie Maria Teresa (1765–1780) Józef II (1780–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek I (1792–1835) Ferdynand V (1835–1848) Franciszek Józef I (1848–1916) Karol IV (1916–1918)