Manasterz (powiat przeworski)
| ||
 Stacja kolejki wąskotorowej | ||
Państwo |  Polska | |
Województwo | podkarpackie | |
Powiat | przeworski | |
Gmina | Jawornik Polski | |
Liczba ludności (2011) | 905[1][2] | |
Strefa numeracyjna | 16 | |
Kod pocztowy | 37-230 | |
Tablice rejestracyjne | RPZ | |
SIMC | 0604070 | |
Położenie na mapie gminy Jawornik Polski   Manasterz | ||
Położenie na mapie powiatu przeworskiego  Manasterz | ||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  Manasterz | ||
Położenie na mapie Polski  Manasterz | ||
 49°56′39″N 22°21′38″E/49,944167 22,360556 | ||
Manasterz – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Jawornik Polski[3][4]. Leży nad rzeką Mleczką.
Do 1954 roku istniała gmina Manasterz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa przemyskiego.
Spis treści
1 Historia
2 Zabytki
3 Przypisy
4 Linki zewnętrzne
Historia |
Z wykopalisk w Manasterzu wynika istnienie osady otwartej z okresu VII w. p.n.e. Niszczycielskie najazdy Hunów na przełomie V i VI wieku spaliły osadę. Przebywały na tych terenach plemiona słowiańskie, czy też związek plemienny Lędzian. Odkryte w pobliżu Manasterza ślady domostw z XIII w. świadczą, że były w tych okolicach półziemianki, najczęściej o wymiarach 4 x 4 m, z kamiennym piecem w rogu chaty i słupami podtrzymującymi ściany i dach. Badania wykopaliskowe sugerują istnienie w X-XIII wieku osadnictwa obronnego oraz przypuszczalnie świątyni (manasteru), od którego pochodzi nazwa miejscowości.
Historia Manasterza ściśle wiąże się z historią parafii utworzonej przed rokiem 1452. Pierwotny kościół drewniany, pw. św. Katarzyny PM, zbudowany został wraz z utworzeniem parafii w roku 1452. Taką datę, umieszczona na belce kościelnej, odnalazł biskup Wacław Hieronim Sierakowski wizytujący parafię w roku 1745 roku. W 1479 proboszczem w Manasterzu był Jan z Hyżnego. W roku 1611 dawne uposażenie parafii odnowiła kolatorka księżna Anna Ostrogska z Jarosławia.
W 1624 roku, w oktawę święta Bożego Ciała, na Manasterz napadli Tatarzy i go zniszczyli ogniem i mieczem. Jeszcze tragiczniejsze okazały się najazd szwedzki w 1655 i najazd księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego w 1657 roku. Przy końcu maja 1772 roku przez Manasterz przeszły wojska austriackie generałów Esterhazyego i Hadika, dokonując I rozbioru Polski. W wyniku rozbioru ziemie te znalazły się pod austriackim panowaniem i otrzymały nazwę Królestwa Galicji i Lodomerii.
W roku 1783 kościół w Manasterzu był bardzo zniszczony. Rozebrano go w roku 1881. Obecny kościół murowany zbudowano w latach 1881-82, kosztem kolatora Józefa Kellermana. Poświęcono go w roku 1886. Konsekrował świątynię pw. św. Katarzyny w roku 1895 biskup sufragan przemyski Jakub Glazer (1887–1898).
Zabytki |
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego[5]:
zespół kościoła pw. św. Katarzyny. Stary, drewniany kościół rozebrano w 1881 roku. Fundatorem obecnej świątyni był właściciel majątku Józef Kellerman. Część wyposażenia barokowego przeniesiono ze starego kościoła. Krzyż gotycki pochodzi z 1522 roku. Organy 9-głosowe ufundował w roku 1894 ksiądz Wojciech Białas. Polichromie wykonał w roku 1960 art. J. Gross z Gliwic;
- dzwonnica, 1910;
- ogrodzenie metalowe, 1928;
- dworzec kolejki wąskotorowej i magazyn, XIX/XX w., nr rej.: A-463 z 30.09.1991 (dec.: kolejka wąskotorowa Przeworsk-Dynów).
Kościół
Wnętrze kościoła
Wnętrze kościoła
Dzwonnica
Ogrodzenie
Przypisy |
↑ Portal polskawliczbach.pl
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-05-16].
↑ GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie. 2018-09-30. [dostęp 2016-02-18].
Linki zewnętrzne |
Manasterz (2) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VI: Malczyce – Netreba. Warszawa 1885.
| |||||||||||
