Thomas Kuhn
Thomas Samuel Kuhn (ur. 18 lipca 1922 w Cincinnati, zm. 17 czerwca 1996 w Cambridge) – amerykański fizyk, historyk i filozof nauki, twórca pojęcia paradygmatu naukowego.
Spis treści
1 Kariera zawodowa
2 Koncepcje i publikacje
3 Tłumaczenia prac na język polski
4 Zobacz też
5 Linki zewnętrzne
Kariera zawodowa |
Studiował fizykę na Uniwersytecie Harvarda, uzyskał stopień doktora w jej zakresie w 1949 roku. Na prośbę rektora uczelni, w latach 1948-1956 jako adiunkt (assistant professor) prowadził kurs z historii nauki, trwale przenosząc swoje zainteresowania na tę dyscyplinę.
W 1956 Kuhn podjął pracę na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, na którym otrzymał tytuł profesora zwyczajnego historii nauki. W 1964 otrzymał imienny tytuł profesora M. Taylora Pyne′a w dziedzinie filozofia i historii nauki na Uniwersytecie Princeton.
Obowiązki profesora filozofii i historii nauki pełnił również w Massachusetts Institute of Technology, od powrotu w 1979 do Bostonu. W 1983 otrzymał w MIT imienny tytuł profesora L. S. Rockefellera w dziedzinie filozofii.
W 1954 otrzymał stypendium Guggenheima, w roku 1982 został nagrodzony medalem Historii Nauki, posiadał liczne doktoraty honoris causa, m.in. Uniwersytetu Columbia, Uniwersytetu Notre Dame w South Bend, uniwersytetu w Padwie i Atenach.
Koncepcje i publikacje |
Spośród pięciu książek i licznych opublikowanych artykułów najbardziej znaną pracą Kuhna jest The Structure of Scientific Revolutions - napisał ją jako absolwent fizyki teoretycznej na Harvardzie. Praca ta była początkowo opublikowana jako monografia w Międzynarodowej Encyklopedii Jedności Nauki (International Encyclopedia of Unified Science) 1962, a następnie w 1963 wydawnictwo University of Chicago Press wydało ją w postaci książkowej.
Tytuł ten ukazał się w 16 językach w nakładzie zapewne przewyższającym milion egzemplarzy, i jest obowiązkowym materiałem na kierunkach studiów takich jak pedagogika, historia, psychologia, badania, i oczywiście - filozofia i historia nauki. Struktura wywołała wiele kontrowersji, a idee Kuhna były kwestionowane, m.in. przez Stevena Weinberga.
Publikacja Droga po Strukturze dopełnia dzieło Kuhna o problematykę, jaką włączył do sfery swoich zainteresowań pod koniec życia. Kuhn skupia się w niej na społecznej naturze badań naukowych, analizuje związek między postępem naukowym a ewolucją oraz rozwija koncepcję niewspółmierności rozumianej jako stosunek zachodzący między strukturami językowymi. Ten ostatni temat staje się wiodącym motywem Drogi po Strukturze. Książkę dopełnia obszerny wywiad przeprowadzony z Kuhnem w 1993 roku.
Tłumaczenia prac na język polski |
Przewrót kopernikański. Astronomia planetarna w dziejach myśli Zachodu, tł. i posłowie Stefan Amsterdamski, przedm. James B. Conant, wyd. I: Warszawa 1966, PWN, ss. 435 (tytuł: Przewrót kopernikański. Astronomia planetarna w dziejach myśli); wyd. II: Warszawa 2006, Wydawnictwo Prószyński i Spółka, ss. 342, seria Pejzaże Myśli: idee, stanowiska, ludzie, ISBN 83-7180-775-9 (Copernican revolution. Planetary astronomy in the development of Western thought 1957)
Struktura rewolucji naukowych, tł. Helena Ostromęcka, wyd. I: Warszawa 1968, PWN, ss. 206; wyd II: 2001, Wydawnictwo Fundacji Aletheia, ss. 368, ISBN 83-87045-75-6 (The Structure of Scientific Revolutions 1962)
Dwa bieguny. Tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych, tł. i posłowiem opatrzył Stefan Amsterdamski, Warszawa 1985, PIW, ss. 516, seria Biblioteka Myśli Współczesnej, ISBN 83-06-01097-3, (The Essential Tension. Selected Studies in Scientific Tradition and Change 1977)
Droga po Strukturze. Eseje filozoficzne z lat 1970-1993 i wywiad-rzeka z autorem słynnej "Struktury rewolucji naukowych", podali do druku James Conant i John Haugeland, tł. Stefan Amsterdamski, Warszawa 2003, Wydawnictwo Sic!, ss. 306, ISBN 83-88807-39-0, (The Road Since Structure. Philosophical Essays, 1970-1993)
Zobacz też |
- Socjologia wiedzy
- socjologia nauki
Linki zewnętrzne |
Thomas Kuhn Online (Aktualności, filozofia, biografia, bibliografia)- Zdjęcie Thomasa Kuhna
Thomas S. Kuhn (nekrolog, The Tech p. 9 vol. 116 nr 28, 26 czerwca 1996 r.)- AlexanderA. Bird AlexanderA., Thomas Kuhn [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy [online], CSLI, Stanford University, 11 sierpnia 2011, ISSN 1095-5054 [dostęp 2017-12-31] (ang.).
- James A.J.A. Marcum James A.J.A., Thomas S. Kuhn, Internet Encyclopedia of Philosophy, ISSN 2161-0002 [dostęp 2018-06-27] (ang.).
Kontrola autorytatywna (osoba):
ISNI: 0000 0001 2099 7889
VIAF: 22144060
LCCN: n50046179
GND: 118567918
NDL: 00446465
SELIBR: 261431
BnF: 119101699
SUDOC: 027422119
NLA: 35364780
NKC: jn19990004721
BNE: XX943335
NTA: 068307985
BIBSYS: 90157872
Open Library: OL531166A
- WorldCat