Cfrtjryk

.mw-parser-output table.duchowny-ksiadz td.naglowek{color:white!important;background:black!important}.mw-parser-output table.duchowny-biskup td.naglowek{color:white!important;background:#E56DC4!important}.mw-parser-output table.duchowny-patriarcha td.naglowek{color:white!important;background:#BA55D3!important}.mw-parser-output table.duchowny-kardynal td.naglowek{color:white!important;background:#FF2400!important}.mw-parser-output table.duchowny-papiez td.naglowek{color:black!important;background:gold!important}.mw-parser-output table.duchowny-cywil td.naglowek{color:black!important;background:#C0C0C0!important}.mw-parser-output table.duchowny-ksiadz tr.naglowek{color:white!important;background:black!important}.mw-parser-output table.duchowny-biskup tr.naglowek{color:white!important;background:#E56DC4!important}.mw-parser-output table.duchowny-patriarcha tr.naglowek{color:white!important;background:#BA55D3!important}.mw-parser-output table.duchowny-kardynal tr.naglowek{color:white!important;background:#FF2400!important}.mw-parser-output table.duchowny-papiez tr.naglowek{color:black!important;background:gold!important}.mw-parser-output table.duchowny-cywil tr.naglowek{color:black!important;background:#C0C0C0!important}

Krunoslav Draganović Krunoslav Stjepan Draganović
Sekretarz Chorwackiego Kościoła Narodowego w klasztorze Istituto San Girolamo degli Illirici in der Via Tomacelli – franciszkanin
Kraj działania	Bośnia i Hercegowina
Data i miejsce urodzenia	30 października 1903 Brczko
Data i miejsce śmierci	3 czerwca 1983 Sarajewo
Wyznanie	katolickie
Kościół	łaciński
Prezbiterat	1 lipca 1928

Krunoslav Draganović (ur. 30 października 1903 w Brczku (bośn. Brčko), zm. 3 czerwca 1983 w Sarajewie) – chorwacki duchowny katolicki, franciszkanin. Jeden z głównych organizatorów po II wojnie światowej ucieczki nazistów do Ameryki Południowej.

Życiorys |

Pierwsze lata działalności |

Draganović wychował się w Travniku, który obecnie jest częścią Bośni i Hercegowiny. Uczęszczał do gimnazjum w Travniku, a następnie studiował teologię i filozofię w Sarajewie. Draganović został wyświęcony na kapłana w dniu 1 lipca 1928 roku^[1].

W latach 1932–1935 studiował w Rzymie. W 1935 roku złożył pracę doktorską w języku niemieckim: „Massenübertritte von Katholiken zur Orthodoxie im kroatischen Sprachgebiet zur Zeit der Türkenherrschaft” (Masowe konwersje katolików na prawosławie na obszarze chorwackojęzycznym za panowania tureckiego). Władał kilkoma językami obcymi. Według jego dossier ujawnionego przez wywiad USA w roku 2001 Drganović mówił biegle po serbsku, chorwacku, niemiecku, włosku, a także komunikatywnie po rosyjsku i słabo po angielsku^[2].

W tym samym roku wrócił do Bośni, początkowo jako sekretarz biskupa Ivana Šaricia. W sierpniu 1943 Draganović powrócił do Rzymu, gdzie został sekretarzem Bractwa San Girolamo (Chorwackiego Kościoła Narodowego) przy słynnym później z udzielania pomocy i unikania odpowiedzialności chorwackim zbrodniarzom i kolaborantom hitlerowskim klasztorze San Girolamo degli Illirici Via Tomacelli^[3].

Koniec wojny i pierwsze lata powojenne |

Draganović był kontrowersyjną i tajemniczą postacią. Odtajnione dokumenty CIA potwierdzają, że Draganović był członkiem Ustaszy^[4], skrajnie prawicowej organizacji chorwackiej współpracującej z nazistami, która od 1941 roku była główną siłą rządzącą w kolaborującej z Państwami Osi Chorwacji. Draganović został oskarżony o pranie brudnych pieniędzy Ustaszy i kosztowności skradzionych ofiarom wojny w Chorwacji^[5]. W roku 1945 Draganović wydrukował w Rzymie Mali Hrvatski kalendar za godinu 1945 (Mały Kalendarz Chorwacki na rok 1945) adresowany do emigrantów chorwackich.

Po II wojnie światowej, razem z biskupem Aloisem Hudalem, był głównym organizatorem dróg ucieczki faszystowskich przestępców wojennych do Argentyny i innych krajów Ameryki Południowej.

Przyczynił się do ewakuacji licznych postaci prohitlerowskiego, chorwackiego rządu Pavelicia, dowódców Ustaszy i chorwackiej armii^[6]. Odpowiedzialności uniknęli między innymi:

1. 
   Ivan Devecic – podpułkownik


2. dr Vjekoslav Vrančić – wiceminister spraw zagranicznych.


3. dr Dragutin Toth – minister skarbu państwa.


4. 
   Lovro Sušić – akredytowany dyplomata chorwacki przy rządzie Vidkuna Quislinga
   


5. dr Mile Starcevic – chorwacki minister edukacji


6. 
   Dragutin Rupcicia– generał, dowódca sił powietrznych Ustaszy^[7]
   


7. 
   Djordje Peric – minister propagandy


8. 
   Vilko Pecnikar – generał, dowódca żandarmerii Ustaszy


9. 
   Josip Marković – współtwórca Chorwackiego Ruchu Wyzwoleńczego, a następnie minister transportu w rządzie Ante Pavelica


10. 
    Vladimir Kren – pułkownik, komendant główny sił powietrznych Chorwacji (NDH)^[a].

Życie w Jugosławii |

Po II wojnie światowej Draganović mieszkał we Włoszech i Austrii. Gromadził dowody komunistycznych zbrodni w Jugosławii. Dokument z roku 1961 wskazuje, że był już wtedy obywatelem Austrii, a dowody zbierał odpłatnie (60 tys. lirów miesięcznie) na zlecenie wywiadu Stanów Zjednoczonych Ameryki^[8]. W dokumencie tym pojawia się jego drugie imię – Stefano – które nie występuje w innych dokumentach i jest prawdopodobnie pseudonimem operacyjnym.

Zagadkowa jest gwałtowna zmiana stosunku Draganovicia do Josipa Broz Tito w latach sześćdziesiątych.
Draganović był poszukiwany przez Departament Bezpieczeństwa Państwowego Jugosławii – UDBA. Ostatecznie został schwytany i przetrzymywany w Sarajewie przez UDBA przez 42 dni. Następnie 15 listopada 1967 Draganović zorganizował konferencję prasową podczas której pochwalił „demokratyzację i humanizację życia” pod rządami Tito. Zaprzeczył przy tym twierdzeniom chorwackiej prasy emigracyjnej, że został porwany i uwięziony przez jugosłowiańską tajną policję.

Draganović spędził ostatnie lata w Sarajewie działając w administracji Kościoła katolickiego w Jugosławii. Zmarł w czerwcu 1983 roku.

Uwagi |

Przypisy |

Bibliografia |

• Mark Aarons and John Loftus, Unholy Trinity: The Vatican, The Nazis, and the Swiss Bankers, St Martins Press 1991 (revised 1998)


• Uki Goñi, Odessa: Die wahre Geschichte. Fluchthilfe für NS-Kriegsverbrecher. Aus dem Englischen von Theo Bruns und Stefanie Graefe. 2. Aufl. 2007. ​ISBN 978-3-935936-40-8​


• Gerald Steinacher, Nazis auf der Flucht. Wie Kriegsverbrecher über Italien nach Übersee entkamen, Innsbruck-Wien 2008, ​ISBN 978-3-7065-4026-1​

Linki zewnętrzne |

• 
  „Jasenovac – Donja Gradina, industry of death 1941–1945” Dwadzieścia osiem dokumentów CIA dotyczących Krunoslava Draganovicia (ang.)
  


• Background Report on Krunoslav Draganovic, CIA, February 12, 1947


• Studia Croatica ab 1960