Archidiecezja wrocławska
| Archidiecezja wrocławska | |
 Archikatedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu | |
Państwo |  Polska |
Siedziba |  Wrocław |
Wyznanie | katolickie |
Kościół | rzymskokatolicki |
Metropolia | wrocławska |
| Katedra diecezjalna | św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu |
Biskup diecezjalny | Józef Kupny (metropolita wrocławski) |
Biskup pomocniczy | Andrzej Siemieniewski Jacek Kiciński CMF |
Biskup senior | Henryk Gulbinowicz Marian Gołębiewski |
| Dane statystyczne (2017[1]) | |
| Liczba wiernych • procent wiernych | 1 152 710 96,1 |
| Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych | 1462 672 790 |
| Liczba dekanatów | 33 |
| Liczba parafii | 299 |
| Powierzchnia | 8850 km² |
Położenie na mapie  | |
51°06′36″N 17°01′20″E/51,110000 17,022222 | |
Strona internetowa | |
Herb archidiecezji wrocławskiej
Klasztor cystersów w Henrykowie
Archidiecezja wrocławska (łac. Archidioecesis Vratislaviensis) – jedna z 14 archidiecezji obrządku łacińskiego w polskim Kościele katolickim. Ustanowiona diecezją w 1000 roku przez papieża Sylwestra II w metropolii gnieźnieńskiej. Papież Pius VII 16 lipca 1821 podporządkował ją bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, a papież Pius XI 13 sierpnia 1930 podniósł ją do rangi archidiecezji. Papież Paweł VI zmienił jej granice 28 czerwca 1972 , a papież Jan Paweł II – 25 marca 1992 i 24 lutego 2004[2].
Spis treści
1 Historia
2 Instytucje
3 Biskupi
4 Wikariusze generalni i biskupi
5 Kapituły[9]
6 Główna świątynia
7 Bazyliki Mniejsze[10]
8 Patroni
9 Zobacz też
10 Uwagi
11 Przypisy
12 Literatura
Historia |
Diecezja wrocławska została utworzona na zjeździe gnieźnieńskim w 1000 roku. Upadła w wyniku tzw. reakcji pogańskiej (1031/1032) i najazdu czeskiego księcia Brzetysława I (1038). Zniszczone lub wywiezione zostały księgi diecezji przez co wczesne dzieje diecezji z czasów pierwszego biskupa Jana są nieznane. Upadła również dawna struktura administracyjna. Cały Śląsk znalazł się w granicach Czech, a biskup praski Sewer planował włączenie regionu do swojej diecezji. Choć po stronie Polaków wystąpił w 1039 król niemiecki Henryk III Salicki, ostatecznie, podczas arbitrażu w 1041 uznał on zabór Śląska przez Czechów za fakt dokonany, choć niewykluczone, że Polsce zwrócono jakąś część tego regionu[a]. Książę polski Kazimierz Odnowiciel dążył do odzyskania terenów zagarniętych przez Czechy i do odnowienia diecezji wrocławskiej.
Wysiłki te po kilku latach przyniosły rezultat. Prawdopodobnie na synodzie w Moguncji w październiku 1049 papież Leon IX zgodził się na reaktywowanie diecezji na Śląsku, być może podporządkowując ją metropolii magdeburskiej co wiązało się z upadkiem metropolii gnieźnieńskiej po najeździe na Gniezno Brzetysława I w roku 1038[b]. Rok później, w wyniku wojny polsko-czeskiej Śląsk został odzyskany, choć na mocy decyzji cesarza Henryka III z 1054 Polska musiała Czechom płacić czynsz z tego terytorium.
W roku 1051[c] Kazimierz Odnowiciel pierwszym biskupem restytuowanej diecezji śląskiej mianował Hieronima. Rozpoczął on wprawdzie odbudowę katedry wrocławskiej, jednak jego siedzibą był najprawdopodobniej nie Wrocław, lecz Ryczyn[3]. Hieronim pochodził z okolic Kolonii[4]. Prawdopodobnie w roku 1075 dokonujący reorganizacji polskiego Kościoła Bolesław II Szczodry miał przenieść siedzibę diecezji śląskiej z powrotem do Wrocławia[5].
Instytucje |
Kuria Metropolitalna[6],
Metropolitalne Wyższe Seminarium Duchowne we Wrocławiu,
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu,
Trybunał Metropolitalny,
Caritas Archidiecezjalne,- Centralny Ośrodek Przygotowania Osób Dorosłych do Sakramentu Bierzmowania we Wrocławiu,
- Parafialna Fundacja Ochrony Życia,
Muzeum Archidiecezjalne,- Archiwum,
- Wydawnictwo i Księgarnia Archidiecezjalna[7],
- Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Archidiecezji Wrocławskiej[8],
Katolicki miesięcznik Nowe Życie,- Katolickie Radio Rodzina.
Biskupi |
- Biskup diecezjalny: ks. abp Józef Kupny (metropolita wrocławski) (od 2013),
Biskup pomocniczy / wikariusz generalny: ks. bp Andrzej Siemieniewski (od 2006) (Prepozyt Kapituły Metropolitalnej we Wrocławiu od 2012),
Biskup pomocniczy / wikariusz generalny: o. bp Jacek Kiciński CMF (od 2016),
Biskup senior: ks. Kardynał Henryk Gulbinowicz (emerytowany arcybiskup metropolita wrocławski od 2004),- Biskup senior: ks. abp Marian Gołębiewski (emerytowany arcybiskup metropolita wrocławski od 2013).
Wikariusze generalni i biskupi |
- ks. bp Andrzej Siemieniewski – wikariusz generalny,
- o. bp Jacek Kiciński CMF - wikariusz generalny,
- ks. infułat Leon Czaja – wikariusz generalny,
- ks. Aleksander Radecki – wikariusz biskupi ds. stałej formacji kapłanów,
- ks. Bolesław Orłowski – wikariusz sądowy.
Kapituły[9] |
Kapituła Metropolitalna we Wrocławiu pw. Świętego Wincentego diakona i męczennika,- Kapituła kolegiacka Świętego Krzyża we Wrocławiu,
Główna świątynia |
Archikatedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu (rocznica poświęcenia: 16 listopada)
Bazyliki Mniejsze[10] |
- Sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy
- Bazylika św. Jana Apostoła w Oleśnicy
- Bazylika św. Jerzego Męczennika w Ziębicach
Patroni |
- Święty Jan Chrzciciel
- Święta Jadwiga Śląska
- Błogosławiony Czesław Odrowąż
Zobacz też |
- Biskupi wrocławscy
- Metropolia wrocławska
- Legendarni biskupi wrocławscy
- Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
- Nuncjatura Stolicy Apostolskiej w Polsce
Uwagi |
↑ Tomasz Jurek uważa, że już w 1041 Polska odzyskała cały Śląsk oprócz ziemi Golęszyców, którą przyłączyła w 1050 (s. 40-44). Jest to jednak pogląd odosobniony (Klaudia Dróżdż, Kazimierz Odnowiciel. Polska w okresie upadku i odbudowy, Wodzisław Śląski 2009, s. 107-108).
↑ Hipoteza o podporządkowaniu Wrocławia Magdeburgowi nie jest pozbawiona pewnych trudności, z brewe papieża Grzegorza VII z 20 kwietnia 1075 wynika bowiem, że polscy biskupi pozbawieni byli wówczas stałego zwierzchnictwa metropolitalnego. Jednakże z bulli Innocentego II z 4 czerwca 1133 wiadomo, że Leon IX przyznał arcybiskupom magdeburskim jakieś bliżej dotychczas nieustalone przywileje dotyczące zwierzchnictwa nad ziemiami polskimi (Jurek, s. 50-51.). Jurek tłumaczy te sprzeczności tym, że zwierzchnictwo to strona polska zaakceptowała bardzo niechętnie i w następnych latach doszło do rozluźnienia więzi z Magdeburgiem (s. 52-54).
↑ Datę tę podają wszystkie dawne katalogi biskupów wrocławskich z wyjątkiem tzw. edycji henrykowskiej, która datuje jego ordynację na rok 1046 (Jurek, s. 37-38).
Przypisy |
↑ Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2017, Biblos 2017, ISBN 978-83-7793-478-4
↑ Konferencja EpiskopatuK.E. Polski Konferencja EpiskopatuK.E., Archidiecezja Wrocławska, episkopat.pl [dostęp 2017-12-29] (pol. • ang.).
↑ Tomasz Jurek. Ryczyn biskupi. Studium z dziejów Kościoła polskiego w XI wieku. „Roczniki historyczne”. LX, s. 44, 45, 1994.
↑ Józef Pater: Poczet biskupów wrocławskich.. Wrocław: Wydawnictwo DTSK Silesia, 2000, s. 13. ISBN 83-85689-88-5.
↑ Tomasz Jurek. Ryczyn biskupi. Studium z dziejów Kościoła polskiego w XI wieku. „Roczniki historyczne”. LX, s. 51, 1994.
↑ KURIA METROPOLITALNA WROCŁAWSKA.
↑ Wrocławska Księgarnia Archidiecezjalna.
↑ Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Archidiecezji Wrocławskiej.
↑ O Archidiecezji.
↑ Basilicas in Poland.
Literatura |
Wincenty Urban: Zarys dziejów diecezji wrocławskiej, Wrocław 1962
| ||||||
| ||||
| ||||||||||||||||||||
