Super Bowl
Super Bowl – finałowy mecz o mistrzostwo w futbolu amerykańskim zawodowej ligi National Football League (NFL), będący najważniejszym wydarzeniem sportowym roku w Stanach Zjednoczonych. Całość ceremonii określana jest jako Super Bowl Sunday w skrócie Super Sunday i stała się nieformalnym amerykańskim świętem narodowym[1][2][3]. Dzień finału jest także drugim, po Święcie Dziękczynienia, dniem z największą ilością spożytego jedzenia w Stanach Zjednoczonych[4].
Przez większość lat kolejne edycje Super Bowl stawały się najchętniej oglądanymi transmisjami w amerykańskiej telewizji; finał Super Bowl XLV, który odbył się w lutym 2011 roku pomiędzy Pittsburgh Steelers a Green Bay Packers, miał największą oglądalność w jej historii, gromadząc przed telewizorami 111 milionów widzów[5]. Pobił tym samym rekord, ustanowiony przez Super Bowl XLIV (106,5 miliona widzów)[6]. Ponieważ transmisje z rozgrywek Super Bowl przyciągają przed telewizory rzesze widzów, reklamodawcy są gotowi płacić gigantyczne kwoty za minutę czasu reklamowego. W 2008 roku, średnia cena za jeden 30-sekundowy spot reklamowy w trakcie transmisji na antenie stacji Fox wyniosła 2,7 miliona dolarów[7]. Szacuje się, że Fox zarobił z tego tytułu około 250 milionów dolarów[8].
Super Bowl jest nie tylko wydarzeniem sportowym, ale także kulturalno-rozrywkowym. W przerwie finału (tzw. half-time show), ma miejsce koncert muzyczny, a udział w nim uważany jest za wyróżnienie dla artysty.
Spis treści
1 Trofeum
2 Historia
3 Zwycięzcy
4 Bilans klubów
5 Uwagi
6 Przypisy
7 Linki zewnętrzne
Trofeum |
Trofeum, o które toczy się walka, to Vince Lombardi Trophy, od nazwiska trenera zespołu Green Bay Packers, pierwszego zespołu, który zdobył mistrzostwo. Corocznie też najlepszy zawodnik meczu zdobywa laur MVP (Most Valuable Player), od 1990 roku nazwany Pete Rozelle Trophy od nazwiska wieloletniego commissionera (prezesa) ligi NFL (1960–1989) zmarłego w 1996 roku. Graczami, którzy trzykrotnie zdobyli to wyróżnienie, był Joe Montana, rozgrywający San Francisco 49ers, który był MVP XVI, XIX i XXIV Super Bowl oraz Tom Brady, rozgrywający New England Patriots, który był MVP XXXVI, XXXVIII, XLIX i LI Super Bowl. Tylko raz MVP został gracz drużyny przegranej, był to Chuck Howley w Super Bowl V, gdzie jego Dallas Cowboys przegrało z Baltimore Colts.
Historia |
Po raz pierwszy rozgrywki te zorganizowano w 1967 roku jako AFL-NFL World Championship Game, a po roku 1970, kiedy obie ligi (National Football League i American Football League) się połączyły, stały się one Mistrzostwami NFL. Mecz toczy się między zwycięzcą konferencji American Football Conference (AFC) a zwycięzcą konferencji National Football Conference (NFC). Od tego czasu Super Bowl był rozgrywany corocznie po zakończeniu play-offów w połowie stycznia, potem pod koniec stycznia (ostatnia niedziela stycznia), a obecnie na początku lutego (pierwsza niedziela lutego). Rekordzistami Super Bowl jest drużyna Pittsburgh Steelers (IX, X, XIII, XIV, XL,XLIII). Zespoły, które wygrały ten mecz pięciokrotnie, to San Francisco 49ers (XVI, XIX, XXIII, XXIV, XXIX), Dallas Cowboys (VI, XII, XXVII, XXVIII, XXX) oraz New England Patriots (XXXVI, XXXVIII, XXXIX, XLIX i LI). Dwie drużyny wygrały Super Bowl trzy razy w ciągu czterech lat, są to Dallas Cowboys (XXVII, XXVIII i XXX) oraz New England Patriots (XXXVI, XXXVIII i XXXIX).
Zwycięzcy |
| Nr | Data | Zwycięzca | Drugi finalista | Wynik | Miejscowość | Stadion | MVP |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I | 15 stycznia 1967 | Green Bay Packers | Kansas City Chiefs | 33–10 | Los Angeles | Memorial Coliseum | Bart Starr |
| II | 14 stycznia 1968 | Green Bay Packers | Oakland Raiders | 33–14 | Miami | Orange Bowl Stadium | Bart Starr |
| III | 12 stycznia 1969 | New York Jets | Baltimore Colts | 16–7 | Miami | Orange Bowl Stadium | Joe Namath |
| IV | 11 stycznia 1970 | Kansas City Chiefs | Minnesota Vikings | 23–7 | Nowy Orlean | Tulane Stadium | Len Dawson |
Wyniki w ligach: NFL – 2 zwycięstwa, AFL – 2 zwycięstwa. | |||||||
| Nr | Data | Zwycięzca | Drugi finalista | Wynik | Miejscowość | Stadion | MVP |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| V | 17 stycznia 1971 | Baltimore Colts | Dallas Cowboys | 16–13 | Miami | Orange Bowl Stadium | Chuck Howley |
| VI | 16 stycznia 1972 | Dallas Cowboys | Miami Dolphins | 24–3 | Nowy Orlean | Tulane Stadium | Roger Staubach |
| VII | 14 stycznia 1973 | Miami Dolphins | Washington Redskins | 14–7 | Los Angeles | Memorial Coliseum | Jake Scott |
| VIII | 13 stycznia 1974 | Miami Dolphins | Minnesota Vikings | 24–7 | Houston | Rice Stadium | Larry Csonka |
| IX | 12 stycznia 1975 | Pittsburgh Steelers | Minnesota Vikings | 16–6 | Nowy Orlean | Tulane Stadium | Franco Harris |
| X | 18 stycznia 1976 | Pittsburgh Steelers | Dallas Cowboys | 21–17 | Miami | Orange Bowl Stadium | Lynn Swann |
| XI | 9 stycznia 1977 | Oakland Raiders | Minnesota Vikings | 32–14 | Pasadena | Rose Bowl | F. Biletnikoff |
| XII | 15 stycznia 1978 | Dallas Cowboys | Denver Broncos | 27–10 | Nowy Orlean | Louisiana Superdome | Harvey Martin/Randy White |
| XIII | 21 stycznia 1979 | Pittsburgh Steelers | Dallas Cowboys | 35–31 | Miami | Orange Bowl Stadium | Terry Bradshaw |
| XIV | 20 stycznia 1980 | Pittsburgh Steelers | Los Angeles Rams | 31–19 | Pasadena | Rose Bowl | Terry Bradshaw |
| XV | 25 stycznia 1981 | Oakland Raiders | Philadelphia Eagles | 27–10 | Nowy Orlean | Louisiana Superdome | Jim Plunkett |
| XVI | 24 stycznia 1982 | San Francisco 49ers | Cincinnati Bengals | 26–21 | Detroit | Pontiac Silverdome | Joe Montana |
| XVII | 30 stycznia 1983 | Washington Redskins | Miami Dolphins | 27–17 | Pasadena | Rose Bowl | John Riggins |
| XVIII | 22 stycznia 1984 | Los Angeles Raiders | Washington Redskins | 38–9 | Tampa | Tampa Stadium | Marcus Allen |
| XIX | 20 stycznia 1985 | San Francisco 49ers | Miami Dolphins | 38–16 | Stanford | Stanford Stadium | Joe Montana |
| XX | 26 stycznia 1986 | Chicago Bears | New England Patriots | 46–10 | Nowy Orlean | Louisiana Superdome | Richard Dent |
| XXI | 25 stycznia 1987 | New York Giants | Denver Broncos | 39–20 | Pasadena | Rose Bowl | Phil Simms |
| XXII | 31 stycznia 1988 | Washington Redskins | Denver Broncos | 42–10 | San Diego | Jack Murphy Stadium | Doug Williams |
| XXIII | 22 stycznia 1989 | San Francisco 49ers | Cincinnati Bengals | 20–16 | Miami | Joe Robbie Stadium | Jerry Rice |
| XXIV | 28 stycznia 1990 | San Francisco 49ers | Denver Broncos | 55–10 | Nowy Orlean | Louisiana Superdome | Joe Montana |
| XXV | 27 stycznia 1991 | New York Giants | Buffalo Bills | 20–19 | Tampa | Tampa Stadium | Ottis Anderson |
| XXVI | 26 stycznia 1992 | Washington Redskins | Buffalo Bills | 37–24 | Minneapolis | Metrodome | Mark Rypien |
| XXVII | 31 stycznia 1993 | Dallas Cowboys | Buffalo Bills | 52–17 | Pasadena | Rose Bowl | Troy Aikman |
| XXVIII | 30 stycznia 1994 | Dallas Cowboys | Buffalo Bills | 30–13 | Atlanta | Georgia Dome | Emmitt Smith |
| XXIX | 29 stycznia 1995 | San Francisco 49ers | San Diego Chargers | 49–26 | Miami | Joe Robbie Stadium | Steve Young |
| XXX | 28 stycznia 1996 | Dallas Cowboys | Pittsburgh Steelers | 27–17 | Tempe | Sun Devil Stadium | Larry Brown |
| XXXI | 26 stycznia 1997 | Green Bay Packers | New England Patriots | 35–21 | Nowy Orlean | Louisiana Superdome | Desmond Howard |
| XXXII | 25 stycznia 1998 | Denver Broncos | Green Bay Packers | 31–24 | San Diego | Qualcomm Stadium | Terrell Davis |
| XXXIII | 31 stycznia 1999 | Denver Broncos | Atlanta Falcons | 34–19 | Miami | Pro Player Stadium | John Elway |
| XXXIV | 30 stycznia 2000 | St. Louis Rams | Tennessee Titans | 23–16 | Atlanta | Georgia Dome | Kurt Warner |
| XXXV | 28 stycznia 2001 | Baltimore Ravens | New York Giants | 34–7 | Tampa | Raymond James Stadium | Ray Lewis |
| XXXVI | 3 lutego 2002 | New England Patriots | St. Louis Rams | 20–17 | Nowy Orlean | Louisiana Superdome | Tom Brady |
| XXXVII | 26 stycznia 2003 | Tampa Bay Buccaneers | Oakland Raiders | 48–21 | San Diego | Qualcomm Stadium | Dexter Jackson |
| XXXVIII | 1 lutego 2004 | New England Patriots | Carolina Panthers | 32–29 | Houston | Reliant Stadium | Tom Brady |
| XXXIX | 6 lutego 2005 | New England Patriots | Philadelphia Eagles | 24–21 | Jacksonville | ALLTEL Stadium | Deion Branch |
| XL | 5 lutego 2006 | Pittsburgh Steelers | Seattle Seahawks | 21–10 | Detroit | Ford Field | Hines Ward |
| XLI | 4 lutego 2007 | Indianapolis Colts | Chicago Bears | 29–17 | Miami | Dolphins Stadium | Peyton Manning |
| XLII | 3 lutego 2008 | New York Giants | New England Patriots | 17–14 | Glendale | University of Phoenix Stadium | Eli Manning |
| XLIII | 1 lutego 2009 | Pittsburgh Steelers | Arizona Cardinals | 27–23 | Tampa | Raymond James Stadium | Santonio Holmes |
| XLIV | 7 lutego 2010 | New Orleans Saints | Indianapolis Colts | 31–17 | Miami | Sun Life Stadium | Drew Brees |
| XLV | 6 lutego 2011 | Green Bay Packers | Pittsburgh Steelers | 31–25 | Arlington | Cowboys Stadium | Aaron Rodgers |
| XLVI | 5 lutego 2012 | New York Giants | New England Patriots | 21–17 | Indianapolis | Lucas Oil Stadium | Eli Manning |
| XLVII | 3 lutego 2013 | Baltimore Ravens | San Francisco 49ers | 34–31 | Nowy Orlean | Louisiana Superdome | Joe Flacco |
| XLVIII | 2 lutego 2014 | Seattle Seahawks | Denver Broncos | 43–8 | East Rutherford (New Jersey) | MetLife Stadium | Malcolm Smith |
| XLIX | 1 lutego 2015 | New England Patriots | Seattle Seahawks | 28–24 | Glendale (Arizona) | University of Phoenix Stadium | Tom Brady |
50 | 7 lutego 2016 | Denver Broncos | Carolina Panthers | 24–10 | Santa Clara (Kalifornia) | Levi's Stadium | Von Miller |
| LI | 5 lutego 2017 | New England Patriots | Atlanta Falcons | 34-28 | Houston (Texas) | NRG Stadium | Tom Brady |
| LII | 4 lutego 2018 | Philadelphia Eagles | New England Patriots | 41-33 | Minneapolis (Minnesota) | U.S. Bank Stadium | Nick Foles |
Bilans klubów |
| Liczba tytułów | Klub | Lata triumfów |
|---|---|---|
| 6 | Pittsburgh Steelers | 1975, 1976, 1979, 1980, 2006, 2009 |
| 5 | Dallas Cowboys | 1972, 1978, 1993, 1994, 1996 |
| 5 | San Francisco 49ers | 1982, 1985, 1989, 1990, 1995 |
| 5 | New England Patriots | 2002, 2004, 2005, 2015, 2017 |
| 4 | New York Giants | 1987, 1991, 2008, 2012 |
| 4 | Green Bay Packers | 1967, 1968, 1997, 2011 |
| 3 | Washington Redskins | 1983, 1988, 1992 |
| 3 | Oakland Raiders | 1977, 1981, 1984 |
| 3 | Denver Broncos | 1998, 1999, 2016 |
| 2 | Indianapolis Colts | 1971, 2007 |
| 2 | Miami Dolphins | 1973, 1974 |
| 2 | Baltimore Ravens | 2001, 2013 |
| 1 | Kansas City Chiefs | 1970 |
| 1 | Chicago Bears | 1986 |
| 1 | Los Angeles Rams[a] | 2000 |
| 1 | Tampa Bay Buccaneers | 2003 |
| 1 | New Orleans Saints | 2010 |
| 1 | New York Jets | 1969 |
| 1 | Seattle Seahawks | 2014 |
| 1 | Philadelphia Eagles | 2018 |
Uwagi |
↑ Tytuł zdobyty jako Saint Louis Rams
Przypisy |
↑ Super Bowl Underscores Cultural Divide
↑ Celebrating the 50th anniversary of the American Football League
↑ Opinion: Make Super Bowl a holiday - Super Bowl XLIV- NBC Sports
↑ USDA Offers Food Safety Advice for Your Super Bowl Party
↑ Super Bowl 2011 draws highest ever audience for US TV show
↑ Super Bowl XLIV beats 'M-A-S-H' finale for U.S. viewership record
↑ Who's Buying What in Super Bowl XLII
↑ Fox sets new Super Bowl records with audience and ad revenues
Linki zewnętrzne |
Oficjalna strona internetowa rozgrywek Super Bowl (ang.)
Polska strona internetowa poświęcona lidze NFL i Super Bowlowi (pol.)
| ||||||||
Kontrola autorytatywna (mistrzostwa):
VIAF: 147932283
LCCN: n99005859
GND: 4315200-4
- WorldCat
