Cyrylica
| ||
Modlitwa Ojcze nasz zapisana rumuńską cyrylicą | ||
Charakterystyka | ||
Rodzaj | pismo głoskowe | |
Kierunek pisma | od lewej do prawej | |
Języki pisma | białoruski, kazachski, rosyjski, serbski, tadżycki, ukraiński i inne | |
Historia | ||
Systemy macierzyste | hieroglify
| |
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Cyrylica – pismo alfabetyczne służące do zapisu języków wschodniosłowiańskich, większości południowosłowiańskich i innych. Nazwa nawiązuje do apostoła Słowian – św. Cyryla, który wspólnie ze św. Metodym, prowadząc misję wielkomorawską wśród Słowian, zapisał i wprowadził do liturgii język słowiański. Do zapisu tego języka zostały stworzone dwa alfabety – najpierw głagolica, z której zostały później zapożyczone niektóre litery cyrylicy, a potem cyrylica, pismo uproszczone z głagolicy, opracowane na bazie majuskuły alfabetu greckiego.
Spis treści
1 Historia
2 Opis
3 Cyrylica używana w różnych krajach
3.1 Wczesna cyrylica
3.2 Współczesna cyrylica rosyjska
3.3 Współczesna cyrylica serbska
3.4 Współczesna cyrylica bułgarska
3.5 Współczesna cyrylica macedońska
3.6 Współczesna cyrylica białoruska
3.7 Współczesna cyrylica rusińska
3.8 Współczesna cyrylica ukraińska
3.9 Cyrylica polska
4 Unikodowy zapis cyrylicy
5 Cyrylica na klawiaturze
6 Przypisy
7 Linki zewnętrzne
Historia |
Za twórcę cyrylicy uznaje się któregoś z uczniów Cyryla i Metodego, przy czym najczęściej przywołuje się tu imiona Klimenta Ochrydzkiego bądź Konstantyna Presławskiego. Pierwsze ślady użycia cyrylicy pochodzą z terenów wschodniej Bułgarii. Za najstarszy datowany zabytek cyrylicki uważana jest dobrudżańska inskrypcja cara Piotra, datowana na 943 rok. W ciągu X–XII w. cyrylica rozprzestrzeniła się z Bułgarii na tereny Serbii oraz Rusi Kijowskiej.
Cyrylica używana współcześnie dla zapisu rozmaitych języków jest alfabetem częściowo zreformowanym i unowocześnionym w stosunku do wersji pierwotnej i nosi nazwę grażdanki (ros. skrót od grażdanskij szrift, tj. pismo obywatelskie, świeckie). Reformy cyrylicy dokonano w Rosji na początku XVIII wieku za sprawą Piotra Wielkiego. Projekt reformy z osobistymi uwagami cara pochodzi z roku 1709. Początkowo zreformowanego pisma używano wyłącznie w kancelarii carskiej dla zapisu oficjalnych dokumentów państwowych, później jej użycie rozszerzyło się także na inne sfery piśmiennictwa, najpierw rosyjskiego, a następnie także południowosłowiańskiego. Przy pierwotnej wersji cyrylicy pozostała cerkiew prawosławna, wykorzystująca zapisane tym alfabetem księgi liturgiczne w języku cerkiewnosłowiańskim.
W Serbii reformy pisma dokonał w pierwszej połowie XIX w. Vuk Karadžić. Usunął on m.in. znaki ъ, ь pisane na końcu wyrazów, wprowadził znaki љ, њ, џ dla miękkiego l', miękkiego n' oraz dla dż, ujednolicił także pisownię joty, wprowadzając łaciński znak j w miejsce dotychczasowych rozmaicie zapisywanych liter.
W Rosji po rewolucji lutowej przygotowano kolejny projekt reformy pisma, zatwierdzony przez Akademię Nauk 5 lipca 1917 roku. Reforma zmierzała do uproszczenia pisowni i ortografii. Zmiany polegały na ujednoliceniu zapisu dźwięków „je” i „i”, zarzuceniu pisania twardego znaku na końcu wyrazów kończących się spółgłoską oraz wykreśleniu z alfabetu jaci (ѣ). Reforma uzyskała moc obowiązującą w 1918 roku, już pod rządami bolszewików. Reformy nie zaakceptowała część emigracji rosyjskiej oraz duchowieństwo, wiele publikacji emigracyjnych drukowano według dawnych zasad.
Reforma grażdanki bułgarskiej dokonana została na wzór rosyjski w 1944 roku.
Cyrylica przyjęta została przez większość języków z terenu byłego ZSRR (wyjątkami były: estoński, gruziński, litewski, łotewski, ormiański), a także w językach: serbsko-chorwackim (w wariancie serbskim), bułgarskim, macedońskim i mongolskim (tylko w Mongolii).
Po rozpadzie ZSRR w kilku jego byłych republikach następuje odwrót od alfabetów opartych na cyrylicy na rzecz alfabetów opartych na łacińskim: Azerbejdżan, Mołdawia (z wyjątkiem Naddniestrza), Turkmenistan, Uzbekistan.
W 2017 roku prezydent Nursułtan Nazarbajew zapowiedział do 2025 roku rezygnację przez Kazachstan z cyrylicy i przejście na alfabet łaciński[1].
Opis |
W cyrylicy wyróżnia się wielkie i małe litery, jednak w przeciwieństwie do alfabetu łacińskiego różnią się one głównie wielkością, nie kształtem. Czasem znacznie różni się za to od pisma prostego kursywa (zwłaszcza małe litery), np. Гг Гг, Дд Дд, Ии Ии, Цц Цц, Џџ Џџ, Шш Шш. Istnieją także niewielkie różnice w postaci kursywy w różnych językach.
Cyrylica | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Аа A (a) | Бб Be (b) | Вв We (v) | Гг Gie lub Hie (g) | Ѓѓ Gie miękkie (ǵ) | Ґґ Ge (g̀) | Дд De (d) | Ђђ Dzie (đ) | Ее Je (ê) | Єє Je ukraiń. (ê) | Ѐѐ E grave | Ёё Jo (ë) | Жж Że (ž) |
Ѕѕ Dz (ẑ) | Зз Ze (z) | Ии I (i) | Іі I ukraiń. (í) | Її Ji (ï) | Йй J (I krótkie) (j) | Ѝѝ I grave | Јј Ji (ĵ) | Кк Ka | Ќќ Kje (ḱ) | Лл El (l) | Љљ Lje (l̂) | Мм Em (m) |
Нн En (n) | Њњ Nje (n̂) | Оо O (o) | Пп Pe (p) | Рр Er (r) | Сс Es (s) | Тт Te (t) | Ћћ Cie (ć) | Ѹѹ U | Уу U (u) | Ўў U krótkie (ŭ) | Фф Ef (f) | Хх Cha (h) |
Ѡѡ Omega | Цц Ce (c) | Чч Cze (č) | Џџ Dże (ẑ) | Шш Sza (š) | Щщ Szcza (ŝ) | Ъъ Jor (twardy znak) (ʺ) | Ыы Jery (y) | Ьь Jer (miękki znak) (ʹ) | Ѣѣ Jać | Ээ E (è) | Юю Ju (û) | Яя Ja (â) |
Ꙗꙗ Ja | Ѥѥ Je | Ѧѧ Jes (mały jus, ę) | Ѫѫ Jus (wielki jus, ą) | Ѩѩ Ję | Ѭѭ Ją | Ѯѯ Ksi | Ѱѱ Psi | Ѳѳ Fita | Ѵѵ Iżyca | Ѷѷ Iżyca okowy | Ѿѿ Ot | |
- Rosyjskie litery wytłuszczone; zarzucone pochylone; w nawiasach transliteracja[2]
Wersje cyrylicy współcześnie używane do zapisywania poszczególnych języków nieco różnią się od siebie nawzajem.
Cyrylica w kroju podstawowym i kursywie:
А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н | О о | П п | Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н | О о | П п | Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
Cyrylica w piśmie odręcznym w zasadzie identyczna jest, jak w kursywie, a te z liter, których wygląd w piśmie odręcznym jest wyraźnie odmienny niż w druku lub może budzić wątpliwości, pokazane są w zestawieniu poniżej.
Cyrylica używana w różnych krajach |
Wczesna cyrylica |
Cyrylica została utworzona dla języka staro-cerkiewno-słowiańskiego. Zastąpiła wcześniej używaną głagolicę. Pierwotnie zawierała kilka dziś nieużywanych liter.
Współczesna cyrylica rosyjska |
Litera | Kursywa | Transliteracja[3] | Transkrypcja[4] |
---|---|---|---|
А а | А а | A a | a |
Б б | Б б | B b | b |
В в | В в | V v | w |
Г г | Г г | G g | g |
Д д | Д д | D d | d |
Е е | Е е | E e | je, ie, e |
Ё ё | Ё ё | Ë ë | jo, io, o |
Ж ж | Ж ж | Ž ž | ż |
З з | З з | Z z | z |
И и | И и | I i | i, ji, y |
Й й | Й й | J j | j |
К к | К к | K k | k |
Л л | Л л | L l | ł, l |
М м | М м | M m | m |
Н н | Н н | N n | n |
О о | О о | O o | o |
П п | П п | P p | p |
Р р | Р р | R r | r |
С с | С с | S s | s |
Т т | Т т | T t | t |
У у | У у | U u | u |
Ф ф | Ф ф | F f | f |
Х х | Х х | H h | ch |
Ц ц | Ц ц | C c | c |
Ч ч | Ч ч | Č č | cz |
Ш ш | Ш ш | Š š | sz |
Щ щ | Щ щ | Ŝ ŝ | szcz |
Ъ ъ | Ъ ъ | ″ | znak twardy |
Ы ы | Ы ы | Y y | y |
Ь ь | Ь ь | ' | ́ (znak zmiękczenia) lub pomija się 1) |
Э э | Э э | È è | e |
Ю ю | Ю ю | Û û | ju, iu, u |
Я я | Я я | Â â | ja, ia, a |
Zalecenia typograficzne
W standardzie Unicode do transliteracji znaku miękkiego (Ь ь) i znaku twardego (Ъ ъ) przewidziano następujące znaki pisarskie alfabetu łacińskiego:
- znak miękki: modyfikator prim (U+02B9) MODIFIER LETTER PRIME
- znak twardy: modyfikator bis (U+02BA) MODIFIER LETTER DOUBLE PRIME
W przypadku braku tych znaków można użyć;
- dla znaku miękkiego: (') apostrof ascii U+0027 (′) prim U+2032 (´) akut U+00B4;
- dla znaku twardego: („) cudzysłów ascii U+0022 (″) bis U+2033
Nie należy używać apostrofu typograficznego (’) U+2019, ani górnego cudzysłowu zamykającego (”) U+201D.
Współczesna cyrylica serbska |
Litera | Kursywa | Odpowiednik w łacince | Transliteracja[3] | Transkrypcja |
---|---|---|---|---|
А а | А а | A a | A a | a |
Б б | Б б | B b | B b | b |
В в | В в | V v | V v | w |
Г г | Г г | G g | G g | g |
Д д | Д д | D d | D d | d |
Ђ ђ | Ђ ђ | Đ, đ | Ď, ď | dź |
Е е | Е е | E e | E e | e |
Ж ж | Ж ж | Ž ž | Ž ž | ż |
З з | З з | Z z | Z z | z |
И и | И и | I i | I i | i |
Ј ј | Ј ј | J, j | J, j | j |
К к | К к | K k | K k | k |
Л л | Л л | L l | L l | l |
Љ љ | Љ љ | Lj, lj | Ľ, ľ | lj |
М м | М м | M m | M m | m |
Н н | Н н | N n | N n | n |
Њ њ | Њ њ | Nj, nj | Ň, ň | nj |
О о | О о | O o | O o | o |
П п | П п | P p | P p | p |
Р р | Р р | R r | R r | r |
С с | С с | S s | S s | s |
Т т | Т т | T t | T t | t |
Ћ ћ | Ћ ћ | Ć, ć | Ť, ť | ć |
У у | У у | U u | U u | u |
Ф ф | Ф ф | F f | F f | f |
Х х | Х х | H h | H h | h |
Ц ц | Ц ц | C c | C c | c |
Ч ч | Ч ч | Č č | Č č | cz |
Џ џ | Џ џ | Dž dž | Dž dž | dż |
Ш ш | Ш ш | Š š | Š š | sz |
Współczesna cyrylica bułgarska |
Cyrylica służąca do zapisu języka bułgarskiego jest bardzo podobna do rosyjskiej i różni się od niej kilkoma tylko niewielkimi zmianami, takimi jak nieobecność liter „э” oraz „ы”. Poza tym pewne litery w bułgarskim wymawiane są inaczej niż w rosyjskim, a więc odpowiednio „e” to „e” (nie „je”), „щ” to „szt” zaś „ъ” to samogłoska między „a” oraz „y” (szwa).
Litera | Transliteracja[3] | Transkrypcja |
---|---|---|
А а | A a | a |
Б б | B b | b |
В в | V v | w |
Г г | G g | g |
Д д | D d | d |
Е е | E e | e |
Ж ж | Ž ž | ż |
З з | Z z | z |
И и | I i | i |
Й й | J j | j |
К к | K k | k |
Л л | L l | l, ł |
М м | M m | m |
Н н | N n | n |
О о | O o | o |
П п | P p | p |
Р р | R r | r |
С с | S s | s |
Т т | T t | t |
У у | U u | u |
Ф ф | F f | f |
Х х | H h | ch |
Ц ц | C c | c |
Ч ч | Č č | cz |
Ш ш | Š š | sz |
Щ щ | Ŝ ŝ | szt |
Ъ ъ | ", Ă ă | y |
Ю ю | Û û | ju |
Я я | Â â | ja |
Współczesna cyrylica macedońska |
Język macedoński posługuje się cyrylicą zbliżoną do serbskiej, jednak z kilkoma drobnymi zmianami, dostosowującymi alfabet do dźwięków tego języka, takimi jak „dz” (s), miękkie „g” i miękkie „k”.
Transliteracja[3] | Transkrypcja | |||
---|---|---|---|---|
Cyrylica | Łacinka | Unikod | Łacinka | Unikod |
А а | A a | a | ||
Б б | B b | b | ||
В в | V v | w | ||
Г г | G g | g | ||
Д д | D d | d | ||
Ѓ ѓ | Ǵ ǵ | (U+01F4); (U+01F5) | ǵ | (U+01F5) |
Е е | E e | e | ||
Ж ж | Ž ž | (U+017D); (U+017E) | ż | |
З з | Z z | z | ||
Ѕ ѕ | Ẑ ẑ | (U+1E90); (U+1E91) | dz | |
И и | I i | i | ||
J j | J̌ ǰ | (U+004A)+(U+030C); (U+01F0) | j | |
К к | K k | k | ||
Л л | L l | ł | ||
Љ љ | L̂ l̂ | l | ||
М м | M m | m | ||
Н н | N n | n | ||
Њ њ | N̂ n̂ | ń, ni | ||
О о | O o | o | ||
П п | P p | p | ||
Р р | R r | r | ||
С с | S s | s | ||
Т т | T t | t | ||
Ќ ќ | Ḱ ḱ | (U+1E30); (U+1E31) | ḱ | (U+1E31) |
У у | U u | u | ||
Ф ф | F f | f | ||
Х х | H h | ch | ||
Ц ц | C c | c | ||
Ч ч | Č č | (U+010C); (U+010D) | cz | |
Џ џ | D̂ d̂ | dż | ||
Ш ш | Š š | (U+0160); (U+0161) | sz |
Współczesna cyrylica białoruska |
Litera | Transliteracja[3] | Transkrypcja |
---|---|---|
А а | A a | a |
Б б | B b | b |
В в | V v | w |
Г г | G g | h |
Д д | D d | d |
Е е | E e | je, ie, e |
Ё ё | Ё ё | jo, io, e |
Ж ж | Ž ž | ż |
З з | Z z | z |
І і | Ì ì | i |
Й й | J j | j |
К к | K k | k |
Л л | L l | l, ł |
М м | M m | m |
Н н | N n | n |
О о | O o | o |
П п | P p | p |
Р р | R r | r |
С с | S s | s |
Т т | T t | t |
У у | U u | u |
Ў ў | Ŭ ŭ | u |
Ф ф | F f | f |
Х х | H h | ch |
Ц ц | C c | c |
Ч ч | Č č | cz |
Ш ш | Š š | sz |
Ы ы | Y y | y |
Ь ь | ' | ́ (znak zmiękczenia) lub pomija się 1) |
Э э | È è | e |
Ю ю | Û û | ju, iu, u |
Я я | Â â | ja, ia, a |
1) Transkrypcja niektórych liter w połączeniu ze znakiem zmiękczenia:
зь – ź, ль – l, нь – ń, сь – ś, ць – ć
Dwuznaki:
дз (transkrypcja: dz)
дзь (transkrypcja: dź)
дж (transkrypcja: dż)
Współczesna cyrylica rusińska |
Łemkowski | Rusiński Słowacji | Rusiński Wojwodiny | łacińska transkrypcja |
---|---|---|---|
А а | А а | А а | a |
Б б | Б б | Б б | b |
В в | В в | В в | w |
Г г | Г г | Г г | h |
Ґ ґ | Ґ ґ | Ґ ґ | g |
Д д | Д д | Д д | d |
Е е | Е е | Е е | e |
Є є | Є є | Є є | je |
– | Ё ё | – | e |
Ж ж | Ж ж | Ж ж | ż |
З з | З з | З з | z |
І і | І і | – | i |
– | Ї ї | Ї ї | ji |
И и | И и | И и | y |
Ы ы | Ы ы | – | y |
Й й | Й й | Й й | j |
К к | К к | К к | k |
Л л | Л л | Л л | ł |
М м | М м | М м | m |
Н н | Н н | Н н | n |
О о | О о | О о | o |
П п | П п | П п | p |
Р р | Р р | Р р | r |
С с | С с | С с | s |
Т т | Т т | Т т | t |
У у | У у | У у | u |
Ф ф | Ф ф | Ф ф | f |
Х х | Х х | Х х | ch |
Ц ц | Ц ц | Ц ц | c |
Ч ч | Ч ч | Ч ч | cz |
Ш ш | Ш ш | Ш ш | sz |
Щ щ | Щ щ | Щ щ | szcz |
Ю ю | Ю ю | Ю ю | ju |
Я я | Я я | Я я | ja |
Ь ь | Ь ь | Ь ь | „miękki znak” |
Ъ ъ | Ъ ъ | – | „twardy znak” |
Współczesna cyrylica ukraińska |
Litera | Transliteracja[3] | Transkrypcja |
---|---|---|
А а | A a | a |
Б б | B b | b |
В в | V v | w |
Г г | G g | h |
Ґ ґ | G̀ g̀ | g |
Д д | D d | d |
Е е | E e | e |
Є є | Ê ê | je, ie, e |
Ж ж | Ž ž | ż |
З з | Z z | z |
И и 2) | I i | y |
I i | Ì ì | i |
Ї ї | Ї ї | ji, i |
Й й | J j | j |
К к | K k | k |
Л л | L l | l 1), ł |
М м | M m | m |
Н н | N n | n |
О о | O o | o |
П п | P p | p |
Р р | R r | r |
С с | S s | s |
Т т | T t | t |
У у | U u | u |
Ф ф | F f | f |
Х х | H h | ch |
Ц ц | C c | c |
Ч ч | Č č | cz |
Ш ш | Š š | sz |
Щ щ | Ŝ ŝ | szcz |
Ь ь | ' | ́ (znak zmiękczenia) lub pomija się1) |
Ю ю | Û û | ju, iu, u |
Я я | Â â | ja, ia, a |
1)Transkrypcja niektórych liter w połączeniu ze znakiem zmiękczenia:
зь – ź, zi; ль – l; сь – ś, si; ць – ć, ci
Cyrylica polska |
Cesarz Rosji Mikołaj I Romanow planował od roku 1852 wprowadzenie cyrylicy, dostosowanej do zapisu języka polskiego w celu rusyfikacji Królestwa Polskiego. Plany takie istniały od lat 40. XIX wieku, projekt gotowy był w 1852, a pierwszy podręcznik („Elementarz dla dzieci wiejskich” – «Элемэнтар̌ъ для дзеци вейскихъ») ukazał się w 1865[5].
Próby te natrafiły jednak na wielkie trudności natury lingwistycznej i politycznej. Niemało przyczynił się do tego upór samego cara, który uważał się za specjalistę w tej dziedzinie[6].
Przykład
Fragmenty Powrotu Taty[7]:
Повро́тъ Таты
пр̌езъ А. Мицкевича
По́йдзьце о дзятки, по́йдзьце вшистке разэм
За място, подъ слупъ на взго́рэкъ,
Тамъ пр̌едъ цудовнымъ клęкнийце образэмъ,
Побожне змо́вце пацёрэкъ.
Тато не враца ранки и вечоры
Вэ лзах го чекамъ и трводзэ;
Розлялы р̌еки, пэлнэ звер̌а боры,
И пэлно збо́йцо́въ на дродзэ;-
Слышąцъ то дзятки бегнą вшистке разэмъ
За място подъ слупъ на взго́рэкъ,
Тамъ пр̌едъ цудовнымъ клęкая̨ образемъ,
И зачиная̨ пацёрэкъ.
Цалуя̨ земę, потэмъ въ Имę Ойца,
Сына и Духа свęтэго,
Бąдзь похвалёна пр̌енайсьвęтша Тро́йца
Тэразъ и часу вшелькего.
(...)
Komentarze:
Znaki diakrytyczne są nietypowe dla cyrylicy (występowały też w cyrylicy litewskiej[8]).
Twarde znaki na końcu wyrazu: разэмъ Слышąцъ – to cecha cyrylicy przed reformą.
Пóйдзьце – oznaczenie ć, dź użyte później w białoruskim
- „Spółgłoski niezmiękczalne”: пр̌езъ вшистке – to właściwość pisowni rosyjskiej
Obecnie cyrylica wykorzystywana jest do zapisu języka polskiego w społeczności wsi Wierszyna na Syberii[9]. Stosowany standard zapisu różni się jednak od XIX-wiecznych publikacji, np. ę oddane jest przez эн.
Unikodowy zapis cyrylicy |
W standardzie Unicode, cyrylica jest zaadresowana w dwóch blokach: podstawowym: Cyrillic i uzupełniającym Cyrillic Supplement obejmujących adresy od U+0400 do U+052F. Znaki o adresach od U+0400 do U+045F znane z wcześniejszego standardu ISO 8859-5 zostały przeniesione do góry o 864 pozycje. Znaki zaadresowane od U+0460 do U+0489 to litery historyczne obecnie nie stosowane w cyrylicy. Znaki zaadresowane od U+048A do U+052F to litery dodatkowe dla różnych języków, które stosują cyrylicę.
Unikod nie obejmuje cyrylickich znaków akcentowych, ale litery z akcentami można tworzyć dodając po akcentowanej samogłosce (np. ы́ э́ ю́ я́) dostawny znaki diakrytyczny tzw. akut dostawny (U+0301). W tablicy znaków można także zastosować symboli „użytku prywatnego”.
W standardzie Unicode 5.1, wydanym 4 kwietnia 2008, wprowadzono znaczące zmiany w blokach znaków cyrylickich. Zmodyfikowano bloki Cyrillic oraz Cyrillic Supplement, dodano bloki: Cyrillic Extended A (2DE0...2DFF) oraz Cyrillic Extended B (A640...A69F), które znacząco poprawiły wsparcie dla alfabetów w językach: staro-cerkiewno-słowiańskim, abchaskim, aleuckim, czuwaskim, kurdyjskim i mołdawskim[10].
Znaki interpunkcyjne w cyrylicy są podobne do znaków interpunkcyjnych w łacince.
0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
040 | Ѐ | Ё | Ђ | Ѓ | Є | Ѕ | І | Ї | Ј | Љ | Њ | Ћ | Ќ | Ѝ | Ў | Џ |
041 | А | Б | В | Г | Д | Е | Ж | З | И | Й | К | Л | М | Н | О | П |
042 | Р | С | Т | У | Ф | Х | Ц | Ч | Ш | Щ | Ъ | Ы | Ь | Э | Ю | Я |
043 | а | б | в | г | д | е | ж | з | и | й | к | л | м | н | о | п |
044 | р | с | т | у | ф | х | ц | ч | ш | щ | ъ | ы | ь | э | ю | я |
045 | ѐ | ё | ђ | ѓ | є | ѕ | і | ї | ј | љ | њ | ћ | ќ | ѝ | ў | џ |
046 | Ѡ | ѡ | Ѣ | ѣ | Ѥ | ѥ | Ѧ | ѧ | Ѩ | ѩ | Ѫ | ѫ | Ѭ | ѭ | Ѯ | ѯ |
047 | Ѱ | ѱ | Ѳ | ѳ | Ѵ | ѵ | Ѷ | ѷ | Ѹ | ѹ | Ѻ | ѻ | Ѽ | ѽ | Ѿ | ѿ |
048 | Ҁ | ҁ | ҂ | ҃ | ҄ | ҅ | ҆ | Ӻ | ҈ | ҉ | Ҋ | ҋ | Ҍ | ҍ | Ҏ | ҏ |
049 | Ґ | ґ | Ғ | ғ | Ҕ | ҕ | Җ | җ | Ҙ | ҙ | Қ | қ | Ҝ | ҝ | Ҟ | ҟ |
04A | Ҡ | ҡ | Ң | ң | Ҥ | ҥ | Ҧ | ҧ | Ҩ | ҩ | Ҫ | ҫ | Ҭ | ҭ | Ү | ү |
04B | Ұ | ұ | Ҳ | ҳ | Ҵ | ҵ | Ҷ | ҷ | Ҹ | ҹ | Һ | һ | Ҽ | ҽ | Ҿ | ҿ |
04C | Ӏ | Ӂ | ӂ | Ӄ | ӄ | Ӆ | ӆ | Ӈ | ӈ | Ӊ | ӊ | Ӌ | ӌ | Ӎ | ӎ | Ӻ |
04D | Ӑ | ӑ | Ӓ | ӓ | Ӕ | ӕ | Ӗ | ӗ | Ә | ә | Ӛ | ӛ | Ӝ | ӝ | Ӟ | ӟ |
04E | Ӡ | ӡ | Ӣ | ӣ | Ӥ | ӥ | Ӧ | ӧ | Ө | ө | Ӫ | ӫ | Ӭ | ӭ | Ӯ | ӯ |
04F | Ӱ | ӱ | Ӳ | ӳ | Ӵ | ӵ | Ӷ | ӷ | Ӹ | ӹ | Ӻ | ӻ | Ӽ | ӽ | Ӿ | ӿ |
050 | Ԁ | ԁ | Ԃ | ԃ | Ԅ | ԅ | Ԇ | ԇ | Ԉ | ԉ | Ԋ | ԋ | Ԍ | ԍ | Ԏ | ԏ |
051 | Ԑ | ԑ | Ԓ | ԓ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ |
052 | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ | █ |
� zarezerwowany, █ pusty
Cyrylica na klawiaturze |
Przypisy |
↑ Kazachstan porzuca cyrylicę, a wraz z nią „rosyjski świat”. W jej miejsce wprowadza łaciński alfabet, wyborcza.pl, 13 kwietnia 2017 [dostęp 2017-04-13] .
↑ Transliteracja według Polskiej Normy PN-ISO 9:2000, obowiązującej od 1 lutego 2000 r., za Słownikiem ortograficznym języka polskiego PWN, por. [1].
↑ abcdef Transliteracja międzynarodowa na podst. normy ISO 9.
↑ Transkrypcja zgodna z uchwałami Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk z 20 stycznia 1956 r., za Słownikiem ortograficznym języka polskiego PWN.
↑ Adam Tycner: Cyrylica nad Wisłą. Rzeczpospolita, 2012-02-04. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
↑ I. Lewin: Matieriały k politikie carizma w obłasti pisʹmiennosti inorodcew, Kultura i pisʹmiennostʹ Wostoka, ks. 6, Baku, 1930, s. 5–7. (Левин И.: «Материалы и политике царизма в области письменности „инородцев”», Культура и письменность Востока, кн. 6, Баку, 1930.). [zarchiwizowane z tego adresu].
↑ Źródło: Historia 2. Czasy nowożytne. Zakres podstawowy, Bogumiła Burda i inni, OPERON, 2003, zdjęcie na str. 337.
↑ Giedrius Subačius: Official Cyrillic Alphabet for Lithuanian (1864–1904) and its Relation to the Clandestine Standardization of Lithuanian in Latin Script (ang.). 2005-10-14. [dostęp 2013-12-08].
↑ Paśko, Dorota 2011 Powiązania między językiem polskim a wyznaniem katolickim, w: Ewa Golachowska i Anna Zielińska (red.) Wokół religii i jej języka. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, s. 115.
↑ n3194r-cyrillic.
|
|
Linki zewnętrzne |
- Cyrylizator umożliwiający wyświetlanie w cyrylicy stron internetowych zapisanych w alfabecie łacińskim (obsługuje język polski)
Kontrola autorytatywna (alfabet):
NDL: 00569747
BNCF: 8572
NKC: ph158340