Jerzy Hohenzollern (1484–1543) – margrabia Ansbachu, książę karniowski, pan Bytomia, współzałożyciel Tarnowskich Gór, od 1532 roku również książę raciborski.
Spis treści
1Rodzice
2Życie i działalność
2.1Na czeskim dworze
2.2Negocjacje z polskim królem
2.3Opiekun Jagiellona
2.4Spory z Habsburgami
2.5Rządy na Śląsku
2.6Książę "Pobożny"
3Rodzina
4Najważniejsza literatura
5Zobacz też
6Linki zewnętrzne
Rodzice |
Urodził się 4 marca 1484 w Ansbachu jako czwarte dziecko, a drugi syn Fryderyka Hohenzollerna, margrabiego brandenburskiego na Ansbach, i jego żony Zofii Jagiellonki – córki Kazimierza Jagiellończyka. Był siostrzeńcem Zygmunta Starego.
Życie i działalność |
Na czeskim dworze |
W wieku ok. 20 lat został wysłany przez rodziców na dwór wuja Władysława II Jagiellończyka, króla Czech i Węgier. Przy jego poparciu ożenił się z Beatrycze Frangepani, wdową po Janie Korwinie. Wkrótce po jej śmierci odziedziczył na Węgrzech ogromną fortunę. W obawie przed tureckimi najazdami sprzedał dobra. W 1512 r. przybył wraz z królem na Śląsk. Przy jego poparciu został włączony do układów sukcesyjnych księcia opolskiego Jana II Dobrego i księcia raciborskiego Walentyna. Po ich bezpotomnej śmierci miał zostać ich spadkobiercą. Innych pretendentów do spadku zadowolił żeniąc ich ze swymi siostrami lub obiecując wypłatę pieniędzy.
Negocjacje z polskim królem |
Hołd pruski Jana Matejki (1882) Jerzy stoi z kapeluszem w ręku za Albrechtem i księciem Fryderykiem legnickim
Przyczynił się do wyboru brata Albrechta w dniu 13 lutego 1511 r. na wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego. Później miał duży udział w doprowadzeniu do zakończenia wojny Zakonu z Polską. Razem z księciem legnickim Fryderykiem Wielkim uczestniczył w przygotowaniu traktatu krakowskiego z 1525 r.: "W imię Trójcy Świętej i niepodzielnej. My, Jerzy, z łaski Bożej margrabia brandenburski, książę na Śląsku raciborski i karniowski, w Prusiech szczeciński, pomorski, kaszubski, wendejski itd., burgrabia norymberski i książę Rugii, oraz Fryderyk z tejże łaski książę legnicki i brzeski oraz starosta Śląska...".
Na podstawie zapisów traktatowych został włączony do sukcesji tronu książęcego w Prusach. On oraz jego potomkowie mieli przejąć lenno pruskie po wygaśnięciu linii Albrechta (mówił o tym punkt 9 i 11 traktatu).
Opiekun Jagiellona |
Po śmierci w 1516 r. króla Władysława II został opiekunem jego syna i następcy króla Ludwika II. Za jego zgodą kupił w 1523 r. księstwo karniowskie za prawie 60 tys. guldenów. Na początku 1526 r. monarcha zgodził się na przejęcie przez niego w lenne władanie ziemi bytomskiej i bogumińskiej na podobnych prawach, jak książę opolski Jan II Dobry. Gwarantowało mu to dziedziczenie tych ziem przez dwóch męskich potomków. W dniu 30 kwietnia 1526 r. wydał wraz z księciem Janem II akt wolności górniczej dla gwarków, którzy przybywali w okolice wsi Tarnowice, na północ od Bytomia. Najbardziej znaczącym było wydanie 16 i 18 listopada 1528 r. w języku czeskim, niemieckim i polskim, liczącego 72 artykuły „Ordunku Górnego” (niem. Bergordnung, czes. Horní řád). Porządkował on wszystkie prawa i obowiązki dotyczące prowadzonych prac górniczych. W dokumencie tym wspomniano też po raz pierwszy nazwę nowej osady – Tarnowskie Góry (czes. Tarnovské Hory, niem. Tarnowitz). Na jej okolice przypadało 9 razy więcej nadań górniczych niż na starszy i bardziej uprzywilejowany Bytom. Dla przyspieszenia rozwoju tych ziem sprowadzał doświadczonych górników z rodzinnej Frankonii, a także z Turyngii.
Spory z Habsburgami |
Po bezpotomnej śmierci króla Ludwika II pod Mohaczem w 1526 r. nowy król Czech Ferdynand I Habsburg niechętny Hohenzollernom postanowił unieważnić układy zawarte między Jerzym a księciem Janem II. Kłopoty finansowe skłoniły Ferdynanda w 1531 r. do zawarcia, przy pośrednictwie polskiego króla Zygmunta I Starego, kompromisu. Jerzy miał otrzymać księstwo opolsko-raciborskie tylko tytułem zastawu, do czasu wypłaceniu mu przez króla Czech pożyczonych wcześniej prawie 200 tys. guldenów. Ziemię bytomską miało prawo dziedziczyć dwóch męskich potomków, a bogumińską trzech. Niekwestionowane pozostały prawa Jerzego do księstwa karniowskiego. Dopiero dwa lata po śmierci księcia Jana II (1532 r.) i po wywiezieniu z zamku opolskiego wszystkich skarbów Ferdynand I oddał księstwo opolsko-raciborskie w ręce Jerzego.
Rządy na Śląsku |
W dniu 8 sierpnia 1534 r. wybuchł w Tarnowskich Górach bunt gwarków przeciwko rządom urzędników margrabiego, którzy lepsze prace dawali przybyszom z Frankonii, a gorsze miejscowym. Uwolniono wcześniej uwięzionych, zdemolowano urządzenia w kilku kopalniach i hutach, rabowano domy niektórych mieszczan i urzędników. Zamieszki stłumiono przy pomocy wojska. Dla uspokojenia sytuacji władze górnicze zobowiązywały się do przekazywania pieniędzy z kasy brackiej (forma kasy pomocy społecznej) na szpital. Przywódców buntu wygnano i zakazano im powrotu. Podobna sytuacja miała także miejsce w Bytomiu.
Na prośbę mieszczan bytomskich Urząd Zwierzchni z Wrocławia oraz sam Ferdynand I aktem wydanym w Pradze 18 maja 1534 potwierdzili dawne przywileje Bytomia. Zakup przez mieszczan bez zgody margrabiego podmiejskiej osady Dąbrówki, uznał Jerzy za złamanie swych praw i nałożył na miasto karę. W zawartej ugodzie pośredniczył król Zygmunt I Stary. Karę obniżono o połowę. Margrabia nie traktował Bytomia i Tarnowskich Gór jednakowo. Niektórzy historycy twierdzą, że założenie tej drugiej osady odbyło się z inicjatywy Jerzego i miało na celu szkodzenie interesom Bytomia. W listach posługiwał się tytułem księcia Tarnowskich Gór (niem. Herzog von Tarnowitz) pomijając tytuł pana Bytomia, którego podobno w ogóle nie używał. W 1541 r. interweniował w spór Bytomia i Tarnowskich Gór o dochody z wag. Nakazał dzielić sumy przynależne do tej pory bytomianom po połowie z tarnogórzanami.
Książę "Pobożny" |
Jako gorliwy protestant popierał na swych ziemiach ewangelików, ale nie szykanował katolików. Na sejmie w Augsburgu w 1530 r. miał stwierdzić, że „złożyłby raczej swoją głowę pod topór katowski, niżby odstąpił od słowa Bożego”. Stąd być może, już u współczesnych zyskał przydomek „Pobożnego”.
W 1543 r. tuż przed śmiercią nadał burmistrzowi i rajcom bytomskim prawo pierwokupu dóbr po mieszczanach zmarłych bez spadkobierców. W tym samym roku połączył parafie NMP i Św. Małgorzaty.
Rodzina |
Z trzech ożenków pozostawił kilka córek i tylko jednego syna, Jerzego Fryderyka (1539–1603), późniejszego pana Bytomia i księcia raciborskiego. Zmarł 27 grudnia 1543 r. w Ansbachu i został pochowany w Heilsbronnie.
Najważniejsza literatura |
A.Kuzio-Podrucki „Dobry czy zły margrabia?” w: „Montes Tarnovicensis” nr 15/2004, s. 11
Gerhard Pfeiffer, Georg der Fromme, w: Neue deutsche Biographie, Bd 6, Berlin 1964, s. 204–205
Markgraf, Georg der Fromme, Markgraf von Brandenburg-Anspach, w: Allgemeine Deutsche Biographie, Bd 8, Leipzig 1878, s. 611-614.
Ordunek Gorny – ustawa górnicza dla Górnego Śląska z 1528 r., wstęp i opracowanie E. Kobzdaj, Wrocław Warszawa Kraków 1990.
Tekst traktatu krakowskiego z 1525 r. w: Teksty źródłowe do historii państwa i prawa polskiego oraz historii ustroju polski (opr. Bartłomiej Migda)
Zobacz też |
Hohenzollernowie
Linki zewnętrzne |
Zoltán Csepregi, „Es laufft auch der Lutter in alle sachen uberall mitt…” Brandenburgi György őrgróf (1484-1543) szerepe Boroszló város reformációjában
p•d•e
Władcy Śląska (książęta opawscy)
Mikołaj I (1269–1308) • Bolesław III Rozrzutny (1308–1311) • do korony czeskiej (1311–1318) • Mikołaj II (1318–1365) • Jan I, Mikołaj III, Wacław I, Przemek I (1365–1377) • Wacław I, Przemek I (1377–ok. 1381) • Przemek I (ok. 1381–1433) • Wacław II, Mikołaj IV, Wilhelm I, Ernest I, Przemek II Starszy (1433–1437) • Wacław II, Wilhelm I, Ernest I, Przemek II Starszy (1437–1445/9) • Wilhelm I, Ernest I, Przemek II Starszy (1445/9–1452) • Ernest I (1452–1456) • zastaw książętom opolskim (1456) • odsprzedaż możliwości wykupu Jerzemu z Podiebradów (1464) • Wiktoryn z Podiebradów (1465–1485) • Jan Korwin (1485–1501)
Głubczyce
Mikołaj III (1377–ok. 1385) • Konrad II Siwy (1385–1394) • Przemek I (1394–ok. 1420) • Wacław II (ok. 1420–1445/9) • Jan III Pobożny (1445/9–1485) • do korony czeskiej (1485)
Fulnek
Wacław II (ok. 1420–1445/9) • Janusz (1445/9–1454) • Jan III Pobożny (1454–1485) • Jerzy Krumsin (od 1485)
Karniów
Jan I (1377–1380/2) • Jan II Żelazny, Mikołaj IV (1380/2–1385) • Władysław Opolczyk (1385–1392) • Jan II Żelazny (1392–1424) • Wacław II, Mikołaj V (1424–1437) • Mikołaj V (1437–1454) • Jan IV Starszy, Wacław III (1454–1456) • Jan IV Starszy (1456–1474) • Maciej Korwin (1474–1490) • Jerzy Hohenzollern (1523–1543)
Bruntál
Jan I (1377–1380/2) • Jan II Żelazny, Mikołaj IV (1380/2–1385) • Mikołaj IV (1385–1405/7) • Jan II Żelazny (1405/7–1424) • Wacław II, Mikołaj V (1424–1437) • Mikołaj V (1437–1447) • sprzedaż Hyncikowi z Vrbna (1447)
p•d•e
Władcy Śląska (książęta opolscy)
Bolko I (1284–1313)
Opole
Bolko II i Albert (1313–1323) • Bolko II (1323–1356) • Władysław Opolczyk (1356–1401) • Henryk (1356–1365) • Bolko III (1356–1370) • Jan Kropidło (1396–1421) • Bernard (1396–1400) • Bolko IV (1396–1437) • Bolko V Husyta (1422–1424) • Jan I i Mikołaj I (1437–1439) • Mikołaj I (1439–1476) • Ludwik (1466–1476) • Jan II Dobry (1476–1532) • Jerzy Hohenzollern (1532–1543) • Władysław IV Waza (1645–1648) • Jan Kazimierz Waza (1648) • Karol Ferdynand Waza (1648–1655) • Jan Kazimierz Waza (1655) • Ludwika Maria Gonzaga (1655–1666)
Olesno
do Opola (do 1396) • do Polski (1396–1397) • Przemysław I Noszak (1397–1401) • Bernard (1401–1455) • Bolko V Husyta (1455–1460) • Mikołaj I (1460–1476) • Ludwik (1466–1476) • Jan II Dobry (1476–1532)
Niemodlin
Bolesław I Pierworodny (1313–1362/5) • Bolesław II (1362/5–1367/8) • Wacław (1362/5–1369) • Henryk (1362/5–1382) • Władysław Opolczyk (1382–1385) • Henryk (1382–1394) • Bolko IV (1382–1400) • Bernard (1382–1450) • Bolko V Husyta (1450–1460) • Mikołaj I (1460–1476) • Ludwik (1466–1476) • Mikołaj II (1476–1497) • Jan II Dobry (1497–1532)
Strzelce
Albert (1323–ok. 1370) • Bolko III (1370–1382) • Władysław Opolczyk (1382–1385) • Jan Kropidło (1382–1396) • Henryk (1382–1394) • Bolko IV (1382–1400) • Bernard (1382–1450) • Bolko V Husyta (1450–1460) • Mikołaj I (1460–1476) • Ludwik (1466–1476) • Jan II Dobry (1476–1532)
Prudnik
Mikołaj II (1318–1336) • Bolesław I Pierworodny (1336–1361) • Mikołaj II (1361–1365) • Bolesław II, Wacław i Henryk (1365–1367) • Bolesław II (1367–1367/8) • Henryk (1367/8–1382) • Władysław Opolczyk (1382–1388) • Henryk VIII Wróbel (1388–1397) • Katarzyna Opolska (1397–1420) • Bernard Niemodliński (1420–1424) • Bolko V Husyta (1424–1460) • do Opola (1460–1532)
Głogówek
Bolesław I Pierworodny (1313–1362/5) • Bolesław II, Wacław i Henryk (1362/5–1367) • Bolesław II (1367–1367/8) • Henryk (1367/8–1382) • Władysław Opolczyk (1382–1401) • Eufemia mazowiecka (1401–1420) • Bernard Niemodliński (1420–1424) • Bolko V Husyta (1424–1460) • do Opola (1460–1532)
p•d•e
Władcy Śląska (książęta bytomscy)
Kazimierz (1284–1303)
Bytom
Kazimierz (1303–1312) • Siemowit (1312–1316) • Władysław (1316–1352) • Jerzy (1316–ok. 1345) • Bolesław (1352–1354/5) • Małgorzata Morawska (1354/5–1357) • Kazimierz I (1357–1358) • Przemysław I Noszak (1358–1405) • od 1369 północna część ks. bytomskiego do Koźla • Bolesław I (1405–1431) • Wacław I, Przemysław II, Władysław i Bolesław II (1431–1442) • Wacław I (1442–1452) • Bolesław II (1452) • Wacław I (1452–1459) • sprzedaż reszty Bytomia ks. oleśnickim (1459) • Jerzy Hohenzollern (1526–1543) • Jerzy Fryderyk Hohenzollern (1543–1603)
Koźle
Władysław (1303–1334) • Jerzy (1312–1334) • Leszek raciborski (1334–1336) • Mikołaj II Opawski (1336–1337) • Kazimierz (1337–po 1342) • Bolesław (po 1342–1354/5) • Beatrycze (1354/5–1357) • Konrad I (1357–1366) • Konrad II Siwy (1366–1403) • Konrad III Stary (1403–1412/3) • Konrad IV Starszy i Konrad V Kącki (1412/3–1416) • Konrad VII Biały (1416–1450) Małgorzata z Szamotuł Konrad V Kącki (Kantner) (1421–1439) • Konrad IX Czarny i Konrad X Biały (1450–1452) • Konrad IX Czarny (1452–1471) • Konrad X Biały (1471–1472) • od 1472 Koźle, Bytom, Gliwice do korony czeskiej • Kazimierz II (1479–1509)
Toszek
Bolesław (1303–1328) • Władysław (1328–1352) • Jerzy (1328–ok. 1345) • Bolesław (1352–1354/5) • Przemysław I Noszak (1401–1405) • Przemysł Młodszy (1405–1406) • Bolesław I (1405–1410) • Kazimierz I (1410–1433/4) • Przemysł, Wacław I i Jan IV (Janusz) (1433/4–1445) • Przemysł (1445–1484) • Toszek do dzielnicy Korwinów, potem do Czech (od 1484)
Siewierz
Mieszko (1312–1328) • Władysław (1328–1337) • Jerzy (1328–1337) • Kazimierz I (1337–1358) • Przemysław I Noszak (1358–1359) • Bolko II Mały (1359–1368) • Przemysław I Noszak (1368–1405) • Bolesław I (1405–1431) • Wacław I, Przemysław II, Władysław, Bolesław II i Eufemia mazowiecka (1431–1442) • Wacław I (1442–1443) • do biskupstwa krakowskiego (od 1443)
Gliwice
Władysław (1328–1340) • Jerzy (1328–1340) • Siemowit (1340–1342/55) • do Bytomia (1355–1364) • Wacław Niemodliński (1364–1369) • Przemysł (1445–1465) • Jan IV (Janusz) (1465–1482)
p•d•e
Władcy Śląska (książęta raciborscy)
Przemysław (1290–1306) • Leszek (1306–1336) • Mieszko cieszyński (1306–1308) • Mikołaj II (1336–1365) • Jan I, Mikołaj III, Wacław I, Przemek I (1365–1377) • Jan I (1377–1380/1382) • Jan II Żelazny, Mikołaj IV (1380/2–1385) • Jan II Żelazny (1385–1424) • Mikołaj V, Wacław II (1424–1437) • Wacław II (1437–1456) • Małgorzata z Szamotuł (regent i współrządząca 1456–1462) • Jan V (1456–1493) • Mikołaj VI, Jan VI, Walentyn Garbaty (1493–1506) • Walentyn Garbaty (1506–1521) • Jan Dobry (1521–1532) • Jerzego Hohenzollerna (1532–1543) • Jerzy Fryderyk Hohenzollern (1543–1552) • Ferdynand I (1552–1564) • Maksymilian I (1564–1576) • Rudolf I (1576–1612) • Maciej I (1612–1619) • Ferdynand II (1619–1637) • Ferdynand III (1637–1645) • Władysław IV Waza (1646–1648) • Jan Kazimierz Waza (1648) • Karol Ferdynand Waza (1648–1655) • Jan Kazimierz Waza (1655) • Ludwika Maria Gonzaga (1655–1663) • Juliusz I d'Eghien (1663) • Ludwika Maria Gonzaga (1663–1666) • Leopold I (1666–1705) • Józef I (1705–1740) • Karol I (1711–1740) • Maria Teresa I (1740–1742) • Fryderyk I (1742–1786) • Fryderyk Wilhelm I (1786–1797) • Fryderyk Wilhelm II (1797–1840) • Fryderyk Wilhelm III (1840–1861) • Wilhelm I (1861–1880) • Wiktor I Maurycy (1880–1893) • Wiktor II Amadeusz (1893–1923) • Wiktor III August (1923–1945) • Franciszek I Albrecht (1945)
Żory
Jan I (1377–1378) • Przemysław I Noszak (1378–1382) • Jan II Żelazny (1382–1424) • Mikołaj V, Wacław II (1424–1437) • Mikołaj V (1437–1454) • Jan IV Starszy, Wacław III (1454–1456) • Wacław III (1456–1473) • Jakub z Dębna (1473–1478) • Jan V Młodszy (1478) • Henryk z Podiebradów (1478)
Pszczyna
Jan I, Mikołaj III, Wacław I, Przemek I (1365–1375) • Władysław Opolczyk (1375–1396) • Jan II Żelazny (1396–1407) • Helena Korybutówna (1407–1449) • Mikołaj V (1449–1452) • Barbara Rokemberg (1452–1462) • Jan IV Starszy (1462–1456) • Wacław III (1465–1473) • Jan V (1473–1474) • Hynek Podiebradowicz (1474) • Wiktoryn z Podiebradów (1474–1480) • Kazimierz II (1480/98–1517) • Aleksy Thurzon (1517–1525) • Jan Thurzon (1525–1548) • Baltazar von Promnitz (1548–1562) • Jan Erdmann von Promnitz (do 1763) • Fryderyk Erdmann Anhalt-Köthen (od 1763) • Henryk Anhalt-Köthen (do 1846) • Jan Henryk X Hochberg (1846–1855) • Jan Henryk XI Hochberg (1855–1907) • Jan Henryk XV Hochberg (1907–1938) • Jan Henryk XVII Hochberg (1938–1945)
Rybnik
Mikołaj V (1437–1454) • Jan IV Starszy, Wacław III (1454–1456) • Wacław III (1456–1473) • Jan V? (1473–1493) • Mikołaj VI, Jan VI, Walentyn Garbaty (1493–1506) • Walentyn Garbaty (1506–1521) • Jan II Dobry (1521–1532)
Wodzisław Śląski
Konstancja wodzisławska (1337–1351) • Mikołaj V (1437–1454) • Jan IV Starszy, Wacław III (1454–1456) • Jan IV Starszy (1456–1483) • Jan V, Maciej Korwin 1474 i 1490 (1483–1491) • Władysław II Jagiellończyk (1491–1502) • Jerzy Salenberg (1502–1517) • Baltazar Wilczek (1517–1527) • Jan Planknar (1528–1556)
1
I want to send a list of all folders including one level down to a txt file. Excluding some named folders and no files. Imagine a folder structure like this. CAPS are folders. FOLDER 1 .hidden TEMP somefile ========= ========= FOLDER 2 .hidden TEMP DATA1 DATA2 somefile ======== ======== FOLDER 3 .hidden TEMP DATA1 somefile I would like to run "insert magic command here" and end up with an output that looks like below FOLDER 1 FOLDER 2 DATA1 DATA2 FOLDER 3 DATA1
bash shell-script
share | improve this question
edited Dec 16 at 4:15
Rui F Ribeiro
...
5
1
I am on Ubuntu 12.04, and the ip utility does not have ip netns identify <pid> option, I tried installing new iproute , but still, the option identify doesn't seem to be working!. If I were to write a script (or code) to list all processes in a network-namespace, or given a PID, show which network-namespace it belongs to, how should I proceed ? (I need info on a handful of processes, to check if they are in the right netns )
linux process network-namespaces
share | improve this question
edited Jun 30 '15 at 22:00
Gilles
529k 128 1060 1585
...
162
38
I just SSH'd into root, and then SSH'd again into root on the same machine. So I have two windows open both SSH'd into root on my remote machine. From the shell, how can I see a list of these two sessions?
ssh terminal
share | improve this question
asked Sep 26 '13 at 21:28
themirror
2,368 10 21 30
add a comment |
162
...
