Cfrtjryk

Ten artykuł dotyczy religii. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Pielgrzymi przybywający na Jasną Górę (Pielgrzymka Wrocławska, 2003)

Emblematy pieszych pielgrzymek z Płocka do Skępego z lat 1996-2011

Pielgrzymka – podróż podjęta z pobudek religijnych do miejsc świętych. Motywem podjęcia trudu pielgrzymowania może być chęć zadośćuczynienia za popełnione występki lub też chęć wyrażenia prośby, np. o zdrowie, o pomyślność. Pątnicy pielgrzymują również, ażeby wyrazić wdzięczność, np. za urodzenie dziecka, odzyskanie sprawności fizycznej. Pielgrzymowanie wiąże się też ze składaniem wotum w sanktuarium, do którego się wędrowało, jak to ma np. miejsce w katolicyzmie.

Pielgrzymki mogą być zbiorowe lub indywidualne. Pielgrzymki zbiorowe organizowane są przez instytucje religijne. Indywidualni pątnicy mogą też przyłączać się do większych grup pielgrzymich.

Pielgrzymowanie jako przejaw religijności znany był już w starożytności (Starożytny Egipt, Grecja czy Rzym). Również w kulturach Bliskiego Wschodu istniały tradycyjne dni, w których pielgrzymowano (np. do Jerozolimy w czasach biblijnych na święto Paschy). Tradycja żydowska przejęta została przez chrześcijan, którzy pielgrzymowali już w czasach starożytnych do Ziemi Świętej (por. Anonimus Piacentinus, Egeria), a następnie do sanktuariów europejskich, gdy Palestyna dostała się pod panowanie muzułmańskie w 638. Czasów wczesnego średniowiecza sięga europejska tradycja pielgrzymowania do grobu św. Jakuba Apostoła w Hiszpanii i grobów apostołów Piotra i Pawła w Rzymie.

W zależności od ustaleń organizacyjnych, pielgrzymi otrzymują m.in. kolorowe chusty, certyfikaty uczestnictwa, karty pielgrzyma lub emblematy upamiętniające udział w pielgrzymce.

W niektórych religiach pielgrzymki mają charakter obowiązkowy, np. pielgrzymka do Mekki w islamie.

Badaniem pielgrzymek, jako formy turystyki, zajmują się geografia turyzmu oraz geografia religii.

Pielgrzymki w poszczególnych religiach |

Chrześcijaństwo |

Początkowo pielgrzymowano przede wszystkim do miejsc związanych z życiem i śmiercią Jezusa. Tradycja pielgrzymowania rozpoczęła się prawdopodobnie około IV wieku. Itinerarium Burdigalense, datowane na rok 333, jest najstarszym zachowanym opisem pielgrzymki. Anonimowy autor wędrował z Bordeaux do dzisiejszej Ziemia Świętej^[1]. Pielgrzymki były pochwalane przez Ojców Kościoła, jak na przykład Hieronim ze Strydonu oraz upowszechnione przez Świętą Helenę, matkę Konstantyna Wielkiego.

Katedra w Santiago de Compostela

Innymi miejscami pielgrzymkowymi we wczesnym chrześcijaństwie był przede wszystkim Rzym oraz miejsca związane z apostołami. Tendencja ta nasiliła się szczególnie po podbojach arabskich, kiedy dotarcie do Ziemi Świętej stało się dużo trudniejsze. Pojawił się wówczas m.in. jeden z najpopularniejszych do dziś ośrodków w Santiago de Compostela, związany z kultem świętego Jakuba.

W Polsce pielgrzymowano przede wszystkim do grobu świętego Wojciecha w Gnieźnie oraz sanktuarium na Świętym Krzyżu^[2]. Ich znaczenie zaczęło jednak spadać po pojawieniu się w kraju obrazu Czarnej Madonny. Dziś najpopularniejszymi celami jest Jasna Góra, Licheń, Kraków-Łagiewniki oraz Wadowice^[2]. Szczególną rolę w polskim pielgrzymowaniu pełni piesza pielgrzymka na Jasną Górę, odbywająca się co roku latem i gromadząca za każdym razem kilkadziesiąt tysięcy osób.

Ogólnie w Polsce znajduje się 96 ośrodków pielgrzymkowych^[3].

Ważne miejsca pielgrzymkowe chrześcijaństwa |

• Na świecie:
  
  
  
  • Asyż
  
  
  • Fátima
  
  
  • La Salette
  
  
  • Le Puy-en-Velay
  
  
  • Loreto (Włochy)
  
  
  • Lourdes
  
  
  • Međugorje
  
  
  • 
    Meksyk (miasto) – sanktuarium w Guadelupe
  
  
  • Rzym
  
  
  • 
    Santiago de Compostela – co roku pieszymi szlakami Camino de Santiago pielgrzymuje ok. 200 tys. osób
  
  
  • 
    Ziemia Święta, Jerozolima
    
  
  
  • Montserrat
  
  
  
  


• W Polsce i na Litwie:
  
  
  
  • 
    Jasna Góra, Częstochowa. Co roku pielgrzymuje tam pieszo ok. 100 tys. osób. (zob. Piesze pielgrzymki na Jasną Górę)
  
  
  • 
    Gietrzwałd, jedyne w Polsce miejsce zatwierdzonych przez Kościół objawień Matki Bożej
  
  
  • Czerna
  
  
  • 
    Kalwaria Pacławska k. Przemyśla
  
  
  • 
    Przeworsk - Sanktuarium Grobu Bożego
    
  
  
  • Kalwaria Wejherowska
  
  
  • 
    Wambierzyce, „Śląska Jerozolima”
  
  
  • Bardo
  
  
  • 
    Kaplica Matki Boskiej Śnieżnej, Międzygórze (województwo dolnośląskie)
    
  
  
  • Krzeszów (województwo dolnośląskie)
  
  
  • Góra Świętej Anny
  
  
  • Święta Lipka
  
  
  • Licheń Stary
  
  
  • Łagiewniki
  
  
  • Kalwaria Zebrzydowska
  
  
  • Piekary Śląskie
  
  
  • Sianowo
  
  
  • Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej w Wałbrzychu
  
  
  • Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego
  
  
  • Rokitno
  
  
  • Ostra Brama w Wilnie
  
  
  • Grabarka
  
  
  • kompleks Centrum Opatrzności Bożej – Wotum Narodu w Warszawie – w skład kompleksu wchodzi Panteon Wielkich Polaków, Świątynia Opatrzności Bożej oraz Muzeum Jana Pawła i Prymasa Wyszyńskiego,
  
  
  • 
    Kalwaria Żmudzka (Litwa)
  
  
  • 
    Leżajsk^[4]
    
  
  
  
  


• W krajach niemieckojęzycznych
  
  
  
  • Altötting
  
  
  • Mariazell
  
  
  • Telgte
  
  
  
  

Judaizm |

• 
  Ściana Płaczu w Jerozolimie


• 
  Safed w Galilei
  


• 
  Leżajsk^[5]
  

Islam |

Muzułmanie w Mekce podczas hadżdż

Pielgrzymka do Mekki, zwana hadżdż, stanowi jeden z pięciu filarów islamu i jest obowiązkiem każdego muzułmanina, który jest w stanie ją odbyć pod względem zdrowotnym oraz finansowym (obowiązkowe jest odbycie jej przynajmniej raz w życiu)^[6]. Innym popularnym celem pielgrzymkowym świata muzułmańskiego jest Medyna, w której znajduje się grobowiec Mahometa^[7].

Szyici odbywają pielgrzymki w związku z celebracją Al-Arba’in, święta upamiętniającego śmierć Husajna ibn Alego. Peregrynacja do Karbali w Iraku należy do największych pielgrzymek na świecie. Szacuje się, że bierze w nich udział nawet 40 milionów osób^[8].

Innym popularnym celem pielgrzymek jest irańskie miasto Meszhed, w którym znajduje się świątynia wybudowania na miejscu śmierci Imama Rezy, ósmego imama szyizmu. Odwiedza ją nawet 20 milionów pielgrzymów rocznie^[9].

Polscy Tatarzy zamiast do Mekki pielgrzymowali najczęściej do Łowczyc i Sieniawic w województwie nowogródzkim, jednak obyczaj ustał po tym jak miejscowości te znalazły się poza granicami Polski. Obecnie centrami życia religijnego polskich muzułmanów są Bohoniki i Kruszyniany^[10].

Zobacz też |

• pielgrzym


• pielgrzymki w chrześcijaństwie


• pielgrzymki w islamie


• pielgrzymki w judaizmie


• pielgrzymki w hinduizmie


• pielgrzymki w buddyzmie


• pielgrzymka piesza

Przypisy |

Linki zewnętrzne |

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Cytaty w Wikicytatach

Definicje słownikowe w Wikisłowniku

• praca zbiorowa: Artykuł o tym, czym jest pielgrzymowanie. salwatorianie.pl, 1998. [dostęp 16 sierpnia 2011].


• Ks. Grzegorz Ryś: Pielgrzymowanie: modlitwa, turystyka, edukacja. uj.edu.pl, 12 września 2004. [dostęp 16 sierpnia 2011].


• Poradnik pielgrzyma. opoka.org.pl. [dostęp 16 sierpnia 2011].


• www.centrumopatrznosci.pl – oficjalna strona Centrum Opatrzności Bożej – Wotum Narodu


• O pielgrzymowaniu do miejsc świętych. pielgrzymek.pl. [dostęp 16 sierpnia 2011].

p • d • e Religioznawstwo kategoria • portal • wikiprojekt Religie religia • religie pierwotne • animizm • bahaizm • rodzimowierstwo bałtyjskie • buddyzm • rekonstrukcjonizm celtycki • chrześcijaństwo • czondoizm • dźinizm • rodzimowierstwo germańskie • hinduizm • islam • judaizm • konfucjanizm • manicheizm • mazdaizm • mitraizm • mitologie • religia starożytnego Egiptu • religia starożytnego Rzymu • scjentologia • shintō • sikhizm • szamanizm • taoizm • rodzimowierstwo słowiańskie • zaratusztrianizm • nowe ruchy religijne • neopogaństwo Ludzie duchowny • kapłan • bhikku • błogosławiony • bramin • druid • egzorcysta • ewangelizator • głosiciel • guru • heros • imam • junak • kannushi • kaznodzieja • kriwe • ksiądz • lama • medium • ministrant • misjonarz • mistyk • pastor • pionier • pop • prorok • rabin • sługa Boży • sługa pomocniczy • starszy zboru • szaman • święty • wołchw • zakonnik/zakonnica • żerca Miejsca miejsce święte • sanktuarium • świątynia • cerkiew • chram • gompa • jinja • kaplica • kienesa • kościół • mandir • meczet • molenna • sala królestwa • sala zgromadzeń • synagoga • stupa • święty gaj • zbór Rytuały bierzmowanie • brahmaćarja • chrzest • egzorcyzm • eucharystia • gryhastha • inicjacja • joga • koszerność • medytacja • modlitwa • obrzezanie • obrzęd przejścia • ofiara • pielgrzymka • pięć filarów islamu • pogrzeb • postrzyżyny • pudźa • sakrament • seans spirytystyczny • ślub • tantra • żałoba Pojęcia antropogonia • bóg • demon • duch (filozofia • spirytyzm) • dusza • eschatologia • kosmogonia • kult • magia • mistycyzm • mit • profanum • reinkarnacja • sacrum • sekta • spirytyzm • symbol • tabu • teofania • teogonia • totem • transcendencja • wróżenie • zaświaty etnologia religii • fenomenologia religii • filozofia religii • geneza religii • geografia religii • historia religii • krytyka religii • psychologia religii • socjologia religii • teologia religii