Cfrtjryk

Ćwiczenia gimnastyczne

Rozgrywki piłkarskie

Walka zapaśnicza w starożytnej Grecji

Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu

Wychowanie fizyczne (wf, WF) – zamierzone i świadome działanie ukierunkowane na kształtowanie postaw (tj. stosunku do ciała i fizycznego funkcjonowania) oraz postaw prospołecznych (tj. stosunku do życia i innych ludzi, przekonań i wartości moralnych), a równocześnie nastawione na wspieranie rozwoju fizycznego i zdrowia oraz kształtowanie trwałego obyczaju aktywności fizycznej i troski o wydolność fizyczną, sprawność motoryczną i prawidłową postawę ciała (Wiesław Osiński, 2011).

Historia wychowania fizycznego |

Świadome wychowanie fizyczne było znane już w czasach starożytnych (spartańskie wychowanie) i traktowane na równi z wychowaniem sportowym i wojskowym; nowożytne podstawy wychowania fizycznego powstały w epoce odrodzenia i oświecenia; w XIX w. ukształtowały się niezależne systemy wychowania fizycznego: oparty na gimnastyce bez elementów sportowych oraz (głównie w USA) oparty na grach i zabawach sportowych; po II wojnie światowej do wychowania fizycznego w coraz szerszym stopniu wprowadzano zajęcia typowo sportowe.

Rozwój myśli o wychowaniu fizycznym w Polsce |

Polska myśl wychowania fizycznego sięga tradycjami odrodzenia (m.in. Wojciech Oczko i Sebastian Petrycy). Pierwszym podręcznikiem metodycznym dla nauczycieli, napisanym w języku polskim, były Powinności nauczyciela (I wydanie – 1787) autorstwa Grzegorza Piramowicza. W pracy tej przedstawiono także myśli w zakresie „wychowania co do ciała, to co do zdrowia i sił”. W Ustawach Komisji Edukacji Narodowej (1773-1794) podkreślano ścisły związek edukacji fizycznej z edukacją umysłową i moralną. Pierwszy raz nauczyciela wychowania fizycznego zatrudniono w Liceum w Krzemieńcu na Wołyniu kierowanym przez Tadeusza Czackiego. Cykl wykładów o higienie i zdrowiu w tymże liceum prowadził dr Karol Kaczkowski. Na początku XIX wieku dzieło Jędrzeja Śniadeckiego Uwagi o fizycznym wychowaniu dzieci drukowane było w „Dzienniku Wileńskim” (1805 r.). Praca ukazała się drukiem dopiero w 1840 roku pod tytułem „O fizycznym wychowaniu dzieci”. Wśród później żyjących osób, które przysłużyły się rozwojowi wychowania fizycznego w Polsce należy wymienić Ludwika Bierkowskiego (1801-1860), Bronisława Trentowskiego (1808-1869), Henryka Jordana (1842-1907), Wenantego Piaseckiego (1832-1903), Władysława Ryszarda Kozłowskiego (1866-1915), Eugeniusz Piasecki (1872-1947), Waleriana Sikorskiego (1876-1940), Floriana Znanieckiego (1882-1956), Władysława Osmolskiego (1883-1935), Zygmunta Gilewicza (1880-1960). Na kształt i rozwój współczesnej teorii wychowania fizycznego największy wpływ wywierają takie osoby, jak: Roman Trześniowski, Ryszard Przewęda, Maciej Demel, Henryk Grabowski, Andrzej Pawłucki, Krzysztof Zuchora, Marian Bukowiec, Wiesław Osiński.

Pionierską organizacją wychowania fizycznego i sportu w Polsce było Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, którego pierwsze gniazdo zostało założone 7 lutego 1867 we Lwowie^[1]. Członkowie towarzystwa rozpoczęli po raz pierwszy w Polsce systematyczne lekcje gimnastyczne od 1 maja 1867 roku pod kierunkiem dra Wenantego Piaseckiego – lekarza oraz absolwenta kursów gimnastycznych w Pradze i Dreźnie^[2].

Cele wychowania fizycznego |

Współczesne cele wychowania fizycznego ukierunkowane są na wspieranie rozwoju społecznego, fizycznego i poznawczego. Pate i Hohn (1994) za misję wychowania fizycznego uznali „przygotowanie dzieci i młodzieży do fizycznie aktywnej dorosłości”. Wyróżnili następujące cele wychowania fizycznego:

1. Wspieranie osiągnięć w zakresie umiejętności ruchowych.


2. Promocja poprawy sprawności fizycznej.


3. Wspieranie poznawczego uczenia.


4. Wspieranie rozwoju społecznego.


5. Wspieranie świadomości kulturowej i kulturalnej.


6. Wspieranie osiągnięć szkolnych.


7. Wspieranie i przygotowanie do całożyciowej aktywności fizycznej i utrzymanie sprawności.

Natomiast wg Osińskiego (2011) cele wychowania fizycznego dotyczą następujących aspektów:

1. Postawy i motywacje – prosomatyczne i prospołeczne


2. Wiedza i zrozumienie.


3. Umiejętności doskonalenia i władania ciałem.


4. Sprawność i kondycja fizyczna.

Wychowanie fizyczne w polskiej szkole |

Lekcje wychowania fizycznego w szkole realizowane są w następującym wymiarze (tygodniowo):

1. I etap edukacyjny (klasy I-III szkoły podstawowej) — 3 godziny lekcyjne


2. II etap edukacyjny (klasy IV-VI szkoły podstawowej) — 4 godziny lekcyjne


3. III etap edukacyjny (gimnazjum, klasy VII-VIII) — 4 godziny lekcyjne


4. IV etap edukacyjny (szkoła ponadgimnazjalna) — 3 godziny lekcyjne

Od drugiego etapu edukacyjnego dzieci i młodzież mogą realizować wychowanie fizyczne w ramach zajęć klasowo-lekcyjnych i zajęć do wyboru. Zajęcia do wyboru (maksymalnie na 2 lekcjach wychowania fizycznego w tygodniu) są dla uczniów możliwością realizacji swoich zainteresowań daną formą aktywności fizycznej. Z zaproponowanej oferty przez szkołę (po diagnozie zainteresowań wśród uczniów) dzieci i młodzież mogą wybrać zajęcia o charakterze sportowym, tanecznym, aktywnej turystyki lub sprawnościowo-zdrowotnym.

Podczas zajęć klasowo-lekcyjnych uczniowie i nauczyciele realizują tzw. podstawę programową, czyli wymagania (jako treści) które należy osiągnąć podczas lekcji wychowania fizycznego na danym etapie edukacyjnym. Treści te dotyczą takich zagadnień, jak (istnieją różnice w zależności od etapu edukacyjnego):

1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego


2. Trening zdrowotny


3. Sporty całego życia i wypoczynek


4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista


5. Sport


6. Taniec


7. Edukacja zdrowotna

Wychowanie fizyczne przygotowuje do całożyciowej troski o swoje ciało poprzez aktywność fizyczną, dbałość o swoją sprawność fizyczną i zdrowie. Podczas lekcji wychowania fizycznego uczeń winien pogłębiać wiedzę, nabywać umiejętności i rozwijać pożądane postawy (prosomatyczne, prozdrowotne i prospołeczne). Wychowanie fizyczne ma kierunek prozdrowotny.

Sport w wychowaniu fizycznym jest jedynie środkiem do osiągania celów wychowania fizycznego. Osiągnięcia sportowe nie stanowią natomiast nadrzędnego celu w wychowaniu fizycznym.

Zobacz też |

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Wychowanie fizyczne

Zobacz hasło wychowanie fizyczne w Wikisłowniku

• przystosowane wychowanie fizyczne


• pedagogika wychowania fizycznego


• Polscy nauczyciele wychowania fizycznego


• psychologia sportu


• sprawność fizyczna


• motoryczność


• zawody sportowe


• anatomia człowieka


• fizjologia człowieka


• dietetyka


• medycyna sportowa

Przypisy |

Linki zewnętrzne |

• Wychowanie fizyczne w RP


• 
  Dobromir Dziewulak Zwalnianie uczniów z lekcji wychowania fizycznego w szkołach w Polsce i wybranych krajach Europy, Biuro Analiz Sejmowych, Analizy BAS 12/2015