Cfrtjryk

Wydarzenia w Polsce |

• 
  18 kwietnia – odsłonięto pomnik Aleksandra II w Częstochowie.


• 
  9 maja – działając w imieniu Władysława Zamoyskiego, krakowski adwokat Józef Retinger kupił na licytacji wieś Zakopane i część Tatr.


• 
  24 maja – w Kurierze Codziennym ukazał się ostatni odcinek powieści Lalka Bolesława Prusa.


• 
  30 lipca – otwarcie linii kolejowej Lwów-Czerniowce (dł. 266,66 km), należącej do Austriackich Kolei Państwowych.


• 
  22 września – odsłonięto pomnik Wilhelma I w Poznaniu.


• 
  30 grudnia – Antoni Franciszek Audziewicz został mianowany na biskupa Wilna.

• Pierwszy w Polsce zjazd chirurgów.

Wydarzenia na świecie |

• 
  1 stycznia – całkowite zaćmienie Słońca obserwowane w Kalifornii i Nevadzie.


• 
  3 stycznia – Friedrich Nietzsche na ulicy w Turynie doznał załamania nerwowego po bezskutecznej próbie obrony konia okładanego batem przez woźnicę.


• 
  10 stycznia – Francja ustanowiła protektorat nad Wybrzeżem Kości Słoniowej.


• 
  16 stycznia – w Cloncurry (Queensland) odnotowano najwyższą temperaturę w historii Australii (+53,3 °C).


• 
  19 stycznia – zwodowano brytyjski transatlantyk SS Teutonic.


• 
  30 stycznia – w zameczku myśliwskim w Mayerling popełnili samobójstwa następca austriackiego tronu arcyksiążę Rudolf i jego kochanka, baronessa Maria Vetsera.


• 
  7 lutego – w San Francisco założono Towarzystwo Astronomiczne Pacyfiku (ASP).


• 
  8 lutego – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę Emma.


• 
  11 lutego – w Japonii uchwalono konstytucję wprowadzającą system imperialny.


• 
  4 marca – Benjamin Harrison został 23. prezydentem Stanów Zjednoczonych.


• 
  8 marca – José Mariano Jiménez Wald został premierem Peru.


• 
  9 marca:
  
  
  
  • bitwa wojsk etiopskich z mahdystami pod Metemmą.
  
  
  • 
    Menelik II został cesarzem Etiopii.
  
  
  
  


• 
  17 marca – trwający od 15 marca cyklon na Samoa spowodował śmierć ponad 340 marynarzy i rybaków oraz nieznaną liczbę mieszkańców wyspy.


• 
  23 marca – indyjski reformator religijny Mirza Gulam Ahmad zapoczątkował islamski ruch, znany jako Ahmadijja.


• 
  31 marca – ukończenie budowy wieży Eiffla w Paryżu (otwarcie 6 maja).


• 
  1 kwietnia – założenie japońskiego miasta Kurume.


• 
  3 kwietnia – wszedł do służby amerykański transatlantyk SS City of Paris.


• 
  4 kwietnia – Pedro Alejandrino del Solar został po raz trzeci premierem Peru.


• 
  11 kwietnia – Lascăr Catargiu został po raz trzeci premierem Rumunii.


• 
  21 kwietnia – w mediolańskiej La Scali odbyła się premiera opery Edgar Giacoma Pucciniego.


• 
  22 kwietnia – założono Oklahoma City.


• 
  23 kwietnia – powstała Szwedzka Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza (SAP).


• 
  2 maja – Menelik II podpisał traktat etiopsko-włoski w Uccialli.


• 
  6 maja – w Paryżu rozpoczęła się wystawa światowa, otwarto dla publiczności wieżę Eiffla.


• 
  14 maja – w Paryżu odbyła się prapremiera opery Esclarmonde Jules’a Masseneta.


• 
  23 maja – Preston North End F.C. piłkarskim mistrzem Anglii (1. sezon rozgrywek).


• 
  29 maja – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (284) Amalia.


• 
  30 maja – Niemka Christine Hardt opatentowała nowoczesną wersję biustonosza. W Niemczech rozpoczęto masową produkcję tej części bielizny w 1912 roku.


• 
  31 maja – ponad 2 tys. osób zginęło w Johnstown w stanie Pensylwania w wyniku powodzi wywołanej przerwaniem zapory.


• 
  6 czerwca – założono klub piłkarski Viktoria Berlin.


• 
  12 czerwca – 80 osób zginęło, a 260 zostało rannych w zderzeniu pociągów w Armagh (obecnie Irlandia Północna).


• 
  7 lipca – William Robert Brooks odkrył kometę 16P/Brooks.


• 
  8 lipca – ukazał się pierwszy numer „Wall Street Journal”.


• 
  11 lipca – założono miasto Tijuana w Meksyku.


• 
  14 lipca – w Paryżu została utworzona II Międzynarodówka.


• 
  3 sierpnia – powstanie Mahdiego w Sudanie: zwycięstwo wojsk brytyjsko-egipskich w bitwie pod Toski.


• 
  23 września – założenie firmy Nintendo w Japonii.


• 
  24 września – biskupi kościołów starokatolickich podpisali tzw. Deklarację Utrechcką.


• 
  2 października – początek I konferencji państw latynoamerykańskich w Waszyngtonie. Jej rezultatem było powołanie Międzynarodowej Unii Republik Amerykańskich.


• 
  5 października – niemiecki kartograf pochodzący z Lipska, prof. Hans Meyer wraz ze swoim przewodnikiem, Austriakiem Ludwikiem Purtschellerem stanęli na szczycie Kilimandżaro (5895 m n.p.m.).


• 
  6 października:
  
  
  
  • w Paryżu otwarto kabaret Moulin Rouge.
  
  
  • 
    Thomas Edison przeprowadził w swym laboratorium w West Orange pierwszą projekcję filmu.
  
  
  
  


• 
  2 listopada – USA: Dakota Północna i Południowa jako 39. i 40. stan dołączyły do Unii.


• 
  8 listopada – USA: Montana jako 41. stan dołączyła do Unii.


• 
  11 listopada – USA: Waszyngton jako 42. stan dołączyła do Unii.


• 
  14 listopada – dziennikarka amerykańska Nellie Bly, zainspirowana powieścią Juliusza Verne’a, rozpoczęła podróż dookoła świata w mniej niż 80 dni (wyprawa trwała 72 dni, 6 godz. 11 min.).


• 
  15 listopada – major Deodoro da Fonseca przeprowadził zamach stanu w Brazylii. Koniec Cesarstwa Brazylii, proklamowanie republiki.


• 
  23 listopada – San Francisco: w Palais Royale Saloon zainstalowano pierwszą szafę grającą.


• 
  10 grudnia – George Stafford Parker opatentował swoje pierwsze wieczne pióro.


• 
  12 grudnia – ustanowiono flagę Szwajcarii.


• 
  23 grudnia – założono klub piłkarski Recreativo de Huelva, najstarszy obecnie klub hiszpański.

• Opracowano Konstytucję Meiji (jap. Dai-Nippon Teikoku Kenpō) – pierwszą ustawę zasadniczą w Azji.


• Redaktorem naczelnym amerykańskiej gazety „New York Herald” został James Gordon Bennett Jr. – dziennikarz, wydawca i wielki entuzjasta motoryzacji i sportu samochodowego.


• 
  Frederick Abel wynalazł kordyt.


• Początek jednej z pierwszych wielkich epidemii grypy.

Urodzili się |

• 
  1 stycznia – Tadeusz Jarecki, polski dyrygent i kompozytor (zm. 1955)


• 
  3 stycznia – Jan Chrzciciel Faubel Cano, hiszpański działacz Akcji Katolickiej, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)


• 
  10 stycznia – Nazaria Ignacia March Mesa, założycielka Sióstr Misjonarek Krzyżowych Kościoła, święta katolicka (zm. 1943)


• 
  22 stycznia:
  
  
  
  • 
    Mamert Stankiewicz, polski marynarz, kapitan żeglugi wielkiej, znany jako Znaczy Kapitan (zm. 1939)
  
  
  • 
    Henry Folland, brytyjski konstruktor lotniczy, założyciel firmy Folland Aircraft (zm. 1954)
  
  
  
  


• 
  1 lutego – Tadeusz Piskor, polski generał, dowódca Armii „Lublin” w kampanii wrześniowej (zm. 1951)


• 
  5 lutego – Teresa od Matki Boskiego Pasterza Chambó y Palés, hiszpańska karmelitanka miłosierdzia, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)


• 
  8 lutego – Zofia Kernowa (Zofia Zawiszanka), polska prozaiczka i publicystka, działaczka niepodległościowa (zm. 1971)


• 
  9 lutego – Alberto Gori, włoski duchowny katolicki, łaciński patriarcha Jerozolimy (zm. 1970)


• 
  16 lutego – Carl-Oscar Girsén, fiński żeglarz, olimpijczyk (zm. 1930)


• 
  19 lutego – Gaudentius Orfali ofm, palestyński biblista katolicki, archeolog, franciszkanin (zm. 1926)


• 
  14 lutego – Maciej Bernard, działacz komunistyczny (zm. 1961)


• 
  20 lutego – Bernhard Lund, norweski żeglarz, olimpijczyk (zm. 1968)


• 
  6 marca – Leonard Olivera Buera, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)


• 
  8 marca – Stefan Nehmé, libański maronita, zakonnik, błogosławiony katolicki (zm. 1938)


• 
  21 marca – Aleksandr Wiertinski, rosyjski pieśniarz, kompozytor, poeta i aktor (zm. 1957)


• 
  28 marca – William Howard Livens, brytyjski kapitan, inżynier wojskowy (zm. 1964)


• 
  3 kwietnia – Marian Januszajtis-Żegota, inżynier rolnik, generał dywizji Wojska Polskiego (zm. 1973)


• 
  5 kwietnia – Tadeusz Świerz, polski leśnik, taternik, narciarz (zm. 1949)


• 
  7 kwietnia – Gabriela Mistral, chilijska poetka, pierwsza pochodząca z Ameryki łacińskiej osoba uhonorowana Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury (zm. 1957)


• 
  14 kwietnia
  
  
  
  • 
    Walery Goetel, polski geolog, ekolog i paleontolog, profesor, działacz społeczny (zm. 1972)
  
  
  • 
    Arnold Joseph Toynbee, brytyjski historiozof (zm. 1975)
  
  
  
  


• 
  15 kwietnia – Kelman Szapiro, cadyk, rabin Piaseczna, ostatni rabin getta warszawskiego (zm. 1943)


• 
  16 kwietnia – Charlie Chaplin, angielski aktor, reżyser i producent filmowy (zm. 1977)


• 
  20 kwietnia:
  
  
  
  • 
    Adolf Hitler, przywódca III Rzeszy, ideolog nazizmu (zm. 1945)
  
  
  • 
    Paul Karrer, szwajcarski chemik organik (zm. 1971)
  
  
  • 
    Petro Szekeryk-Donikyw, ukraiński działacz społeczny i polityczny (zm. 1940)
  
  
  
  


• 
  26 kwietnia – Ludwig Wittgenstein, filozof (zm. 1951)


• 
  28 kwietnia – António de Oliveira Salazar, portugalski polityk i ekonomista (zm. 1970)


• 
  7 maja – Finn Schiander, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1967)


• 
  15 maja – Tadeusz Zwisłocki, polski inżynier chemik (zm. 1929)


• 
  16 maja – Johan Faye, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1974)


• 
  17 maja – Marcel Moyse, francuski flecista (zm. 1984)


• 
  25 maja
  
  
  
  • 
    Karol Jonscher (młodszy), polski lekarz pediatra, profesor Uniwersytetu Poznańskiego (zm. 1955)
  
  
  • 
    Bronisław Komorowski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1940)
  
  
  • 
    Igor Sikorski, konstruktor lotniczy pochodzenia rosyjskiego (zm. 1972)
  
  
  
  


• 
  28 maja – Tadeusz Żuliński, komendant POW (zm. 1915)


• 
  14 czerwca – Cornelis van Staveren, holenderski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1982)


• 
  15 czerwca – Hans Piesch, austriacki polityk i samorządowiec (zm. 1966)


• 
  21 czerwca – Tadeusz Jan Kowalski, polski orientalista (zm. 1948)


• 
  23 czerwca – Anna Achmatowa, rosyjska poetka (zm. 1966)


• 
  28 czerwca – Wincenty Vilar David, hiszpański inżynier, działacz społeczny, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1937)


• 
  5 lipca – Jean Cocteau, francuski poeta, dramaturg, reżyser filmowy (zm. 1963)


• 
  9 lipca – Nils Thomas, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1979)


• 
  18 lipca – Sewerian Baranyk, duchowny greckokatolicki, bazylianin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1941)


• 
  2 sierpnia – Stefan Engielman, polski działacz komunistyczny (zm. 1966)


• 
  10 sierpnia – Zofia Kossak-Szczucka, polska powieściopisarka (zm. 1968)


• 
  13 sierpnia – James Lee Peters, amerykański ornitolog (zm. 1952)


• 
  27 sierpnia – Roman Górecki, generał brygady Wojska Polskiego, bankowiec (zm. 1946)


• 
  23 września – Walter Lippmann, amerykański publicysta i socjolog (zm. 1974)


• 
  26 września – Martin Heidegger, niemiecki filozof (zm. 1976)


• 
  2 października – Ingolf Rød, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1963)


• 
  6 października – Maria Dąbrowska, polska pisarka (zm. 1965)


• 
  15 października – Bernhard Karlgren, szwedzki sinolog i lingwista, pionier sinologii porównawczej (zm. 1978)


• 
  1 listopada – Józef Maria Peris Polo, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)


• 
  14 listopada – Jawaharlal Nehru (hindi: जवाहरलाल नेहरू), indyjski polityk (zm. 1964)


• 
  15 listopada – Manuel II, król Portugalii (zm. 1932)


• 
  17 listopada – Marian Grzegorzewski, polski działacz komunistyczny (zm. 1959)


• 
  20 listopada – Edwin Hubble, amerykański astronom (zm. 1953)


• 
  26 listopada – Olaf Ørvig, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1939)


• 
  27 listopada – Jan Weyssenhoff, polski fizyk, działacz sportowy Cracovii, Wisły Kraków i PZPN (zm. 1972)


• 
  30 listopada – Edgar Douglas Adrian, angielski fizjolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1977)


• 
  1 grudnia – Henryk Sáiz Aparicio, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)


• 
  6 grudnia – Ludwika Nitschowa, polska rzeźbiarka, autorka Syrenki nad Wisłą (zm. 1989)


• 
  9 grudnia – Hannes Kolehmainen, fiński lekkoatleta (zm. 1966)


• 
  19 grudnia
  
  
  
  • 
    Jan Humpola, polski ksiądz katolicki, kapelan przyboczny Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, dziekan Wojska Polskiego, działacz społeczny, taternik i alpinista (zm. 1958)
  
  
  • 
    Franciszek Rosłaniec, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1942)
  
  
  
  


• 
  21 grudnia – Charles Gaulthier, francuski żeglarz, olimpijczyk


• 
  25 grudnia – Octave Garnier, francuski anarchista (zm. 1912)


• 
  29 grudnia – Dawid Uribe Velasco, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1927)

• data dzienna nieznana:
  
  
  
  • 
    Iłarion Tarnawski, ukraiński działacz społeczny i polityczny (zm. 1940)
  
  
  • 
    Józef Gąsienica Wawrytko, przewodnik tatrzański i ratownik górski (zm. 1971)
  
  
  • 
    Tibold Kregczy, węgierski taternik (zm. 1959)
  
  
  • 
    Maurice Labeyrie, francuski rugbysta, medalista olimpijski
  
  
  
  

Zmarli |

• 
  5 stycznia – Konstanty Schmidt-Ciążyński, polski kolekcjoner i znawca sztuki, ofiarodawca dużego zbioru dla Muzeum Narodowego w Krakowie (ur. 1818)


• 
  23 stycznia – Ignacy Domeyko, polski geolog, mineralog, badacz Ameryki Południowej (ur. 1802)


• 
  28 stycznia – Joseph-Émile Barbier, francuski astronom i matematyk


• 
  30 stycznia – Rudolf, arcyksiążę austriacki (ur. 1858)


• 
  3 lutego – Belle Starr, „Królowa Bandytów”, legendarna amerykańska koniokradka i złodziejka (ur. 1848)


• 
  26 lutego – Paula Montal, hiszpańska zakonnica, święta katolicka (ur. 1799)


• 
  2 marca – Ludwik Waryński, polski socjalista (ur. 1856)


• 
  7 marca – Józef Eulalio Valdés, kubański bonifrater, błogosławiony katolicki (ur. 1820)


• 
  3 kwietnia – Wawrzyniec Żmurko, polski matematyk, uważany za prekursora lwowskiej szkoły matematycznej (ur. 1824)


• 
  15 kwietnia – Ojciec Damian z Molokaʻi, święty, belgijski misjonarz (ur. 1840)


• 
  23 kwietnia – Jules Amédée Barbey d'Aurevilly, francuski pisarz, poeta, publicysta i wpływowy krytyk literacki. (ur. 1808)


• 
  3 maja – Charles Lory, francuski geolog (ur. 1823)


• 
  7 czerwca – Maria Teresa de Soubiran, francuska zakonnica, założycielka Zgromadzenia Maryi Wspomożycielki, błogosławiona katolicka (ur. 1834)


• 
  8 czerwca – Gerard Manley Hopkins, angielski poeta, jezuita (ur. 1844)


• 
  13 lipca – Victor Adolphe Malte-Brun, francuski geograf i kartograf (ur. 1816)


• 
  11 października – James Joule, fizyk angielski, badacz zjawisk termodynamicznych i elektromagnetycznych (ur. 1818)


• 
  2 listopada – Pius od św. Alojzego, włoski pasjonista, błogosławiony katolicki (ur. 1868)


• 
  4 listopada – Tytus Chałubiński, polski lekarz, współzałożyciel Towarzystwa Tatrzańskiego (ur. 1820)


• 
  14 listopada – Maria Teresa Scrilli, włoska zakonnica, założycielka Sióstr Matki Bożej z Góry Karmel, błogosławiona katolicka (ur. 1825)


• 
  17 listopada
  
  
  
  • 
    Juliusz Ligoń, śląski działacz społeczny, publicysta i poeta (ur. 1823)
  
  
  • 
    Samuel Roth, spiskoniemiecki pedagog, geolog, speleolog, działacz turystyczny (ur. 1851)
  
  
  
  


• 
  26 listopada – Kajetana Sterni, włoska zakonnica, błogosławiona katolicka (ur. 1827)


• 
  6 grudnia – Jefferson Davis, amerykański polityk, prezydent Skonfederowanych Stanów Ameryki (ur. 1808)


• 
  12 grudnia – Wiktor Buniakowski, rosyjski matematyk (ur. 1804)

Święta ruchome |

• 
  Tłusty czwartek: 28 lutego


• 
  Ostatki: 5 marca


• 
  Popielec: 6 marca


• 
  Niedziela Palmowa: 14 kwietnia


• 
  Wielki Czwartek: 18 kwietnia


• 
  Wielki Piątek: 19 kwietnia


• 
  Wielka Sobota: 20 kwietnia


• 
  Wielkanoc: 21 kwietnia


• 
  Poniedziałek Wielkanocny: 22 kwietnia


• 
  Wniebowstąpienie Pańskie: 30 maja


• 
  Zesłanie Ducha Świętego: 9 czerwca


• 
  Boże Ciało: 20 czerwca

Zobacz też |

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: 1889

• 1889 w filmie


• 1889 w literaturze


• 1889 w sztuce