Przedplecze
Wyrostek na przedpleczu wykształcony w róg u Dynastes hercules
Szerokie przedplecze u pluskwiaka z rodziny tarczówkowatych
Przedplecze (łac. pronotum, protergum) – część tułowia sześcionogów, stanowiąca zarazem grzbietową część przedtułowia (prothorax) i przednią część płytki grzbietowej (notum)[1][2].
U pierwogonków przedplecze jest wyraźnie skrócone[2]. U skorków spłaszczone i tarczkowate[3]. U karaczanów przedplecze rozszerzone jest ku przodowi i niemal całkowicie przykrywa głowę[3]. U pluskwiaków różnoskrzydłych ma różny kształt, często jest duże i szerokie[3] (np. u tarczówkowatych).
Chrząszcze mają przedplecze zwykle dobrze, a u niektórych grup bardzo silnie rozwinięte. Głowa może być pod nim całkowicie ukryta (np. u tarczykowatych). Jego kształt i wielkość są zróżnicowane. Może być szersze lub węższe od pokryw. Może być dłuższe niż szerokie, bądź odwrotnie. W obrysie może być wydłużone, kwadratowe, półokrągłe, okrągłe lub jeszcze inne. Jego powierzchnia może być gładka lub rozmaicie urzeźbiona. U wielu gatunków znajduje się na nim kolcowaty wyrostek[3]. Część przedplecza podgięta na spodnią stronę przedtułowia nazywa się hypomeronem[4].
U muchówek przedplecze jest różnie wykształcone. U długoczułkich jest silnie rozwinięte i podzielone wtórnie na 2-3 skleryty. U krótkoczułkich zredukowane jest do kołnierzyka u nasady szyi lub nie występuje wcale[5].
Przypisy |
↑ R. E. Snodgrass: Principles of Insect Morphology. Cornell University Press, 1935.
↑ ab Czesław Jura: Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalne, systematyki i filogenezy. Wyd. 3. Warszawa: PWN, 2005, s. 557-558.
↑ abcd Jiri Zahradnik: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000.
↑ Marek Wanat: Rząd: chrząszcze — Coleoptera. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 260-265, 466.
↑ Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 1 – wstępny. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1957, s. 10-12.
