Leszcz
| ||
Abramis brama[1] | ||
| (Linnaeus, 1758) | ||
 | ||
Systematyka | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | zwierzęta | |
Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
Gromada | promieniopłetwe | |
Rząd | karpiokształtne | |
Rodzina | karpiowate | |
Rodzaj | Abramis | |
Gatunek | leszcz | |
Synonimy | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 najmniejszej troski | ||
Leszcz[3] (Abramis brama) – gatunek słodkowodnej ryby karpiokształtnej z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).
Spis treści
1 Występowanie
2 Morfologia
3 Odżywianie
4 Rozród
5 Znaczenie gospodarcze
6 Ochrona
7 Ciekawostki
8 Zobacz też
9 Przypisy
10 Bibliografia
Występowanie |
Występuje w niemal całej Europie z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, Apenińskiego, zachodniej Francji, południowej części Półwyspu Bałkańskiego, północnej Szkocji oraz północnej Skandynawii. Występuje także w zachodniej Azji, został też zaaklimatyzowany na wielu obszarach Syberii. W Polsce jest pospolity w dużych jeziorach, rzekach nizinnych i w przybrzeżnej strefie Bałtyku.
W całym zasięgu występowania wyróżniano 2 rasy geograficzne[3], traktowane też jako podgatunki leszcza:
- leszcz aralsko-kaspijski[4] (Abramis brama orientalis) – rejon Morza Kaspijskiego i Aralskiego.
- leszcz południowoeuropejski[4] (Abramis brama danubii) – dorzecze Dunaju, obecnie nieuznawany za podgatunek[5].
Żyje w stadach w dolnych partiach dużych rzek (kraina leszcza), w jeziorach i zbiornikach zaporowych, najchętniej przebywa w głębokiej wodzie z bogatą roślinnością.
Układ łusek na ciele
Pęcherz pławny leszcza
Morfologia |
Leszcz osiąga ponad 6 kg masy ciała[6] i do 82 cm długości[7]. Rekordowy okaz złowiony w 1912 w Finlandii ważył 11,5 kg[6]. Ciało silnie wygrzbiecone oraz bocznie spłaszczone, pokryte dużymi, łatwo usuwalnymi łuskami. Otwór gębowy dolny, tworzy charakterystyczny, wysuwalny ryjek. Wzdłuż linii bocznej powyżej 50 łusek. W płetwie odbytowej powyżej 23 promieni, w płetwie grzbietowej 9-10 miękkich promieni. Grzbiet leszcza jest ciemny, z zielonkawym odcieniem, brzuch białawy, płetwy szaroniebieskie, jego boki zaś u młodych osobników srebrzyste, z wiekiem często uzyskują złotawy połysk.
Odżywianie |
Leszcz jest typowym bentosożercą – żywi się zwierzętami zamieszkującymi osady denne. Dzięki właściwościom swojego aparatu gębowego jest w stanie zasysać muł, a następnie wypluwać go i wyszukiwać cząstki pokarmu. Młode osobniki żywią się zooplanktonem.
Rozród |
Dojrzewa płciowo w wieku 4–7 lat. Trze się na płyciznach, gromadnie w V i VI przy temperaturze 12–16 °C. U samców w tym czasie na głowie i grzbiecie występuje wysypka tarłowa. Samica składa ikrę kilkukrotnie na roślinności podwodnej lub, w razie jej braku, na zanurzonych gałęziach. Narybek tworzy duże ławice. Rośnie bardzo wolno, w wieku 7-8 lat mierzy około 30 cm.
Znaczenie gospodarcze |
Leszcz ma dość duże znaczenie gospodarcze. Łowiony przez wędkarzy na spławik i grunt. W przeciętnie ciepłym roku wędkarski sezon leszczowy w rzece zaczyna się po tarle i trwa od czerwca do początku września. Kulminacja przypada w lipcu i pierwszej połowie sierpnia.
Ochrona |
Charakterystyczna wysypka na głowie samca leszcza w okresie tarła.
W wodach śródlądowych nie wyznaczono wymiaru ochronnego leszcza. W wodach morskich wymiar ochronny wynosi 40 cm.
Ciekawostki |
W sierpniu[8] w Nowym Warpnie (powiat policki) odbywa się tradycyjne Święto Leszcza[9].
Zobacz też |
- Ryby Polski
Przypisy |
↑ Abramis brama, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Abramis brama. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
↑ ab G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970, s. 268.
↑ ab Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby – Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
↑ Eschmeyer, W. N. (ed).: Catalog of Fishes electronic version (9 Sep 2013) (ang.). California Academy of Sciences. [dostęp 22 września 2013].
↑ ab Mały słownik zoologiczny. Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
↑ Abramis brama. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 10 sierpnia 2009]
↑ Obchody 750-lecia nadania praw miejskich w Nowym Warpnie
↑ Mirosław Tokarski: Oficjalny serwis Miasta i Gminy Nowe Warpno: X Festyn Święto Leszcza. 21 sierpnie 2012. [dostęp 10 lutego 2013].
Bibliografia |
- Ryby słodkowodne Polski, MariaM. Brylińska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, ISBN 83-01-13100-4, OCLC 749788866 .
