Powłoka systemowa
Powłoka systemowa (ang. shell) – program komputerowy pełniący rolę pośrednika pomiędzy systemem operacyjnym lub aplikacjami a użytkownikiem, przyjmując jego polecenia i „wyprowadzając” wyniki działania programów. To pośrednictwo nie jest obowiązkowe (programy mogą być bardziej „samodzielne”).
Powłoki systemowe możemy podzielić na powłoki tekstowe i powłoki graficzne. Pierwszy ich rodzaj jest zwykle realizowany jako interpreter poleceń uruchamiany w trybie tekstowym i będący historycznie wcześniejszym rozwiązaniem. Powłoka tekstowa często sama zawiera podstawowe polecenia, gdy jednak wydane przez użytkownika polecenie nie jest wbudowane, uruchamiany jest program zewnętrzny. Po zalogowaniu użytkownik znajduje się w wierszu poleceń i może wydawać polecenia systemowi. Zachęca go do tego tzw. znak zachęty (command prompt) – zwykle jest to '>', '$' lub '#'. Natomiast powłoki graficzne mają zwykle postać menedżera plików kontrolowanego przy pomocy myszy i pozwalającego w łatwy sposób wykonywać najczęstsze operacje.
Rodzaje powłok systemowych |
Powłoki tekstowe |
4DOS/4OS2/4NT – (DOS, OS/2, Windows NT);
bash – Bourne Again Shell (ang. ponownie powłoka Bourne’a);
CL – (OS/400);
cmd.exe – (OS/2, Windows od wersji Windows 2000);
COMMAND.COM – interpreter poleceń systemu DOS;
CCP – (CP/M);
csh – (UNIX);
DCL – ([VMS/OpenVMS);
DDT – (ITS);- fish inaczej friendly interactive shell (UNIX)
FreeCOM – (FreeDOS);
iSeries QSHELL – (IBM OS/400);
JCL – (OS/360, z/OS);
ksh (Korn Shell) – (UNIX);
rc Shell – (Plan 9);
sh – (UNIX);
tcsh – (UNIX);
TSO – (MVS);
Windows PowerShell – zaawansowany, niestandardowy interpreter poleceń Windows dostępny od wersji Windows XP;
zsh – (UNIX).
Powłoki graficzne |
Aqua – powłoka systemu Mac OS X;
Desktop – powłoka systemu GEM;
Eksplorator – domyślna powłoka systemu Microsoft Windows;
LeoShell – alternatywna powłoka dla systemu Windows;
LiteStep – alternatywna powłoka systemu Windows;
finder – powłoka systemu Mac OS;
Nautilus lub GMC – powłoka dla środowiska GNOME;
Plasma – powłoka systemu będąca częścią środowiska graficznego KDE dostępna m. in. dla systemów operacyjnych: GNU/Linux, FreeBSD, Microsoft Windows, Mac OS X;
Unity (powłoka systemowa) – alternatywna powłoka dla środowiska GNOME, tworzona przez Canonical Ltd.