Cfrtjryk

Perkoz rdzawoszyi
Podiceps grisegena[1]
(Boddaert, 1783)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	perkozowe
Rodzina	perkozy
Rodzaj	Podiceps
Gatunek	perkoz rdzawoszyi
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
gnieździ się      zimuje
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Perkoz rdzawoszyi (Podiceps grisegena) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny perkozów, zamieszkującego środkową i wschodnią Europę, Syberię, Zakaukazie, wybrzeża Morza Aralskiego, północną część Japonii i Amerykę Północną na obszarze od Alaski po Labrador. W Polsce niektóre osobniki również zimują. Zasadniczo wędrówki na krótkie dystanse. Odloty zaczynają się w październiku i trwają przez cały listopad, przy czym stare osobniki odlatują pierwsze.

Cechy gatunku

Upierzenie godowe – szyja czerwonokasztanowata, białawe policzki, wierzch głowy czarny, na głowie dwie kępki piór tworzące „rogi”. Upierzenie spoczynkowe – szyja szaro-biała, barwy stonowane. Białe plamy na rozwiniętych skrzydłach są mniejsze niż u perkoza dwuczubego.

Wymiary średnie

długość ciała 40–50 cm^[3]
rozpiętość skrzydeł 77–85 cm^[4]
masa ciała 550–1616 g (dla ptaków obydwu podgatunków)^[3]

Biotop

Płytkie, częściowo zarośnięte zbiorniki słodkowodne, starorzecza, torfianki, wyrobiska. Zimą widywany na wybrzeżach morskich i na wodach śródlądowych obfitujących w drobne ryby^[4].

Gniazdo

Zazwyczaj na płytkiej wodzie w szuwarach lub na granicy zarośli pałek, niekiedy w zatopionych krzewach lub całkowicie odkryte^[4]. Ma formę pływającego kopca z gnijących liści roślin wodnych^[4][5].

Toki

Najczęściej odbywają się wieczorem lub nocą zaraz po powrocie na lęgowiska w marcu lub kwietniu. Podczas toków ptaki wydają charakterystyczne, donośne dźwięki podobne do rżenia konia lub kwiczenia świni^[6] (normalnie odzywa się „kek, kek”). Jednocześnie oba ptaki stoją wyprostowane naprzeciw siebie i kręcą głowami w prawo i lewo. Samiec przyjmuje figurę przypominającą łabędzia, a samica stroszy pióra.

Dorosły ptak z pisklętami

Jaja

Zazwyczaj jeden lęg w roku (w Europie Środkowej w maju lub czerwcu), składa 4 do 5 brunatniejących jaj^[5]. Zmiana barwy jest skutkiem leżenia jaj na butwiejącej roślinności^[4].

Wysiadywanie

Jaja są wysiadywane przez okres 21 do 23 dni przez obydwoje rodziców; przy chłodniejszej pogodzie i do 27 dni^[4]. Pisklęta wykluwają się kolejno jedno za drugim, a podczas gdy jeden z dorosłych ptaków zajmuje się już wyklutym potomstwem, to drugi ogrzewa jeszcze niepęknięte jaja. Zagniazdownik, pisklęta uzyskują samodzielność po okresie 8 do 10 tygodni^[4]. Często są przez rodziców wożone na grzietach^[4][5]. Młode są karmione owadami i ich larwami, ślimakami, skorupiakami i rybkami, a po 6 tygodniach potrafią już same je wyszukiwać. Rodzina rozdziela się na jesieni. Podrośnięte pisklęta mają na białych policzkach i podgardlu ciemne pasy, ale pozbawionej czerwonawej łysinki czy plamy, za to widać białawy pas wpadający w brąz.

Pożywienie

W sezonie lęgowym trzon diety stanowią wodne bezkręgowce i ich larwy, podczas wędrówek i na zimowiskach są to niewielkie ryby. Zjadają również nieco roślin wodnych, w tym ramienic i rdestnic^[4].

Ochrona

W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą^[4].

Zobacz też |

• ptaki Polski

Bibliografia |

• Karel, Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.

Przypisy |