Płoć
| ||
Rutilus rutilus[1] | ||
(Linnaeus, 1758) | ||
Systematyka | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | zwierzęta | |
Typ | strunowce | |
Podtyp | kręgowce | |
Gromada | promieniopłetwe | |
Rząd | karpiokształtne | |
Rodzina | karpiowate | |
Rodzaj | Rutilus | |
Gatunek | płoć | |
Synonimy | ||
| ||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
najmniejszej troski |
Płoć[3], płotka[4] (Rutilus rutilus) – gatunek ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).
Spis treści
1 Występowanie
2 Tryb życia
3 Cechy morfologiczne
4 Odżywianie
5 Podgatunki
6 Rozród
7 Znaczenie gospodarcze
8 Ochrona
9 Zobacz też
10 Przypisy
11 Bibliografia
Występowanie |
Występuje w całej Europie z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, zlewiska Adriatyku, Grecji oraz północnej Skandynawii, na wschodzie sięga daleko w głąb Azji. Występuje we wszystkich wodach słodkich w Polsce (w rzekach, jeziorach i stawach , z wyjątkiem gór), także w wodach przybrzeżnych Bałtyku.
Inne, dawne nazwy płoci to: wandrówka, srebrzatka, ramiennica.[potrzebny przypis]
Tryb życia |
Żyją w stadach, żerują gromadnie. Ryby te są płochliwe i bardzo ostrożne. Osiągają: 30–40 (maksymalnie 50) cm długości, 0,5–2 kg masy ciała. Niektóre z płoci żerują w morzu, a trą się w wodach słodkich – jest to anadromiczna forma płoci występująca w Bałtyku. Stanowi pokarm dla szczupaków, sandaczy, sumów oraz boleni.
Cechy morfologiczne |
Ciało krótkie, wysoko wygrzbiecone, bocznie ścieśnione, w wodach ubogich w pokarm bardziej wysmukłe. Głowa krótka, szczęka nieco wysunięta przed mały, końcowo położony otwór gębowy. Płetwy piersiowe najdłuższymi promieniami sięgają nasad płetw brzusznych. Grzbiet ciemnobrązowy lub szaroczarny z niebieskawym lub zielonkawym połyskiem, boki jasnosrebrzyste, brzuch biały. Płetwa grzbietowa i ogonowa są szare z czerwonawym odcieniem, inne płetwy czerwonawe. Tęczówka oka czerwona.
Odżywianie |
Zjada zarówno pokarm roślinny jak i zwierzęcy. Rodzaje pokarmu i żerowiska zmienia kilkakrotnie. Narybek żywi się planktonem skorupiakowym na płyciznach; roczniaki przechodzą na pokarm denny – skorupiaki, mniejsze larwy owadów oraz glony i inne rośliny. Przy długości około 20 cm płoć zaczyna odżywiać się mięczakami, głównie racicznicami.
Podgatunki |
Wyróżniono liczne podgatunki płoci, m.in.:
płoć aralska[3] (Rutilus rutilus aralensis) – Jezioro Aralskie
płoć karpacka[4] (Rutilus rutilus carpathorossicus) – dorzecze Dunaju
płoć rzeczna[4], sieruszka[5] (Rutilus rutilus fluviatilis) – dorzecze Peczory, Uralu i Wołgi
płoć syberyjska[3], czebak[5] (Rutilus rutilus lacustris) – jeziora i rzeki Syberii
płoć uzbojska[4] (Rutilus rutilus uzboicus) – jeziora w Dolinie Uzboj
płoć zakaukaska[3] (Rutilus rutilus schelkovnikovi) dorzecze rzeki Kury
Rozród |
Samice osiągają dojrzałość płciową w 3–4 roku życia, przy długości około 10 cm, samce o rok wcześniej. Tarło odbywa się zazwyczaj na przełomie kwietnia i maja przy temperaturze 15–16 °C. Ikra ginie przy temperaturze poniżej 8 °C. Składana jest na różnym podłożu, zazwyczaj są to rośliny podwodne, stare liście i łodygi trzcin; z ich braku mogą to być kamienie. Ikra trzyma się podłoża dzięki specjalnym kosmkom. Samica o długości 10 cm składa około 2500 ziaren ikry. Wylęg następuje po upływie około 12 dni. Po około 20 dniach wylęg napełnia pęcherz pławny i rozpoczyna aktywne życie. Ciało pokrywa się łuską przy długości około 5 cm. Płoć rośnie wolno, w wieku 10 lat osiąga długość 22 cm. Żyje 15–18 lat. W warunkach naturalnych często krzyżuje się z leszczem, krąpiem, wzdręgą, kleniem i ukleją[potrzebny przypis].
Znaczenie gospodarcze |
W niektórych regionach ma dość duże znaczenie gospodarcze. Chętnie poławiana przez wędkarzy na spławik i grunt.
Ochrona |
Wymiar ochronny | brak lub 15 cm w zależności od okręgu PZW[6] |
Okres ochronny | brak |
Wędkarski Rekord Polski wagowy: 2,20kg 53cm (1963)[7]
Zobacz też |
- ryby Polski
Przypisy |
↑ Rutilus rutilus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Rutilus rutilus. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
↑ abcd G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ abcd Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
↑ ab Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
↑ Okręg PZW Sieradz, www.pzw.org.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
↑ Wiadomości Wędkarskie
Bibliografia |
- Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
- Rutilus rutilus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 20 czerwca 2009]