Cfrtjryk

Schematyczny plan typowego orientowanego średniowiecznego kościoła z zaznaczeniem kierunków świata

Orientowanie – w architekturze sakralnej zwrócenie części prezbiterialnej, mieszczącej ołtarz główny, ku wschodowi (łac. oriens - „wschód”) — w stronę, z której ma nadejść Jezus Chrystus podczas drugiego przyjścia - paruzji ("Albowiem jak błyskawica zabłyśnie na wschodzie, a świeci aż na zachodzie, tak będzie z przyjściem Syna Człowieczego" Mt 24,27). O takich kościołach mówi się, że są orientowane.

Jeżeli prezbiterium kościoła zwrócone jest w inną stronę, mamy do czynienia z kościołem nieorientowanym. Nie jest poprawny zwrot „kościół orientowany na zachód” (bo orientowanie oznacza zwrot ku wschodowi) ani „kościół orientowany na wschód” (bo to pleonazm). Spotyka się natomiast określenie „odwrotna orientacja kościoła” w odniesieniu do kościołów, których prezbiterium skierowanie jest na zachód.

Historycznie orientowanie nowo powstających budynków kościelnych pojawiło się w chrześcijaństwie wschodnim w V wieku n.e., a w kościele rzymskim w końcu wieku X. Od XVI wieku, a szczególnie od czasu soboru trydenckiego nie było już obowiązujące, ale pozostało powszechne do XIX wieku, obecnie w kościołach katolickich i protestanckich dość rzadkie.

Orientowane bywają także świątynie innych religii, szczególnie synagogi ^[1] i meczety. ^[2]

Przypisy |