Cfrtjryk

Stosowanie prawa – określenie przez upoważniony organ państwowy konsekwencji (skutków) prawnych pewnego stanu faktycznego. Wynikiem stosowania prawa jest sformułowanie konkretnych i indywidualnych norm, opartych na generalnych i abstrakcyjnych normach wchodzących w skład danego systemu prawnego.

Zarówno sama czynność stosowania prawa, jak i sformułowany w jej wyniku dokument nazywane bywają aktem stosowania prawa.

Stosowanie prawa nie jest ani procesem logicznym, ani procesem wolnym od ocen organu stosującego prawo.

Od stosowania prawa odróżnia się tworzenie prawa (formułowanie generalnych i abstrakcyjnych norm prawnych przez organy państwowe), przestrzeganie prawa (świadome zachowanie dowolnego podmiotu zgodnego z obowiązującymi normami prawnymi), oraz realizowania prawa (nieświadome zachowanie zgodne z obowiązującymi normami).

Do metod stosowania prawa należą, typowa dla systemów prawnych civil law, dedukcja prawnicza (występująca pod postacią sylogizmu prawnego), charakterystyczna dla krajów common law (zwłaszcza Stanów Zjednoczonych), analogia, a także argumentacyjny model stosowania prawa, oraz, obecny zwłaszcza w prawie konstytucyjnym, model ważenia zasad (ang. balancing the principles).

W zależności od rodzaju podmiotu stosującego prawo, wyróżnia się sądowe i pozasądowe (a w nim zwłaszcza administracyjne) stosowanie prawa. Administracyjne stosowanie prawa to wydawanie nie wyroku a decyzji administracyjnej w oparciu o akty prawne. Sądowe stosowanie prawa to wydawanie orzeczeń sądowych.

Etapy stosowania prawa |

1. Ustalenie stanu faktycznego, czyli zebranie materiału dowodowego o faktach, z którymi mają być wiązane skutki prawne;


2. Odpowiedź na pytanie, czy i jakie przepisy i ewentualnie zawarte w nich normy odnoszą się do ustalonego stanu faktycznego;


3. 
   Interpretacja obowiązujących przepisów prawnych w celu ustalenia znaczenia normy prawnej;


4. 
   Subsumpcja, czyli podciągnięcie ocenianego stanu faktycznego pod sformułowaną w wyniku wykładni normę prawną.


5. Podjęcie decyzji lub wydanie orzeczenia sądowego.

Zobacz też |

• subsumpcja


• analogia (metoda stosowania prawa)


• sylogizm prawny

Bibliografia |

• Jerzy Wróblewski: Sądowe stosowanie prawa. Warszawa: PWN, 1988. ISBN 83-01-06076-X.


• Maciej Koszowski: „Bezpieczeństwo a pewność prawa: dwie metody stosowania prawa w ramach Unii Europejskiej”, [w:] Kategoria bezpieczeństwa w prawnym wymiarze Unii Europejskiej, red. S.M. Grochalski, Dąbrowa Górnicza 2013, s. 113–134.