Cfrtjryk

Wydarzenia w Polsce |

• 
  3 stycznia – Komitet Centralny Narodowy podjął decyzję o wybuchu powstania styczniowego z chwilą ogłoszenia branki.


• 
  12 stycznia – Komitet Centralny Narodowy zdecydował, iż w skład Tymczasowego Rządu Narodowego, mającego po wybuchu powstania ujawnić się w Modlinie, wejdą: Oskar Awejde, Stefan Bobrowski, ksiądz Karol Mikoszewski oraz - jako wódz naczelny - Zygmunt Padlewski.


• 
  14/15 stycznia – w nocy miała miejsce w Warszawie branka, która przyspieszyła wybuch powstania styczniowego.


• 
  15 stycznia – w domu parafii św. Aleksandra w Warszawie u księdza Karola Mikoszewskiego odbyło się zebranie zaskoczonego branką Komitetu Centralnego Narodowego; zdominowany przez czerwonych Komitet odrzucił propozycję Jana Majkowskiego ugody z Aleksandrem Wielopolskim.


• 
  17 stycznia – Komitet Centralny Narodowy zaakceptował tekst przedstawionego przez Jana Majkowskiego, a ułożonego przez jego siostrę - Marię Ilnicką - manifestu powstania.


• 
  18 stycznia:
  
  
  
  • powstał Tymczasowy Rząd Narodowy.
  
  
  • Komitet Centralny Narodowy przyjął - przygotowane przez Oskara Awejdego - dwa dekrety o uwłaszczeniu chłopów, wydrukowane następnie w tajnej drukarni u sióstr felicjanek; tegoż dnia namiestnik Królestwa Polskiego - carski brat, wielki książę Konstanty Mikołajewicz - dla schwytania kryjących się w podwarszawskich lasach zbiegów od branki wysłał tam wojsko.
  
  
  
  


• 
  19 stycznia – Komitet Centralny Narodowy - z poręki Józefa Janowskiego, a wbrew stanowisku Stefana Bobrowskiego - mianował przebywającego na emigracji Ludwika Mierosławskiego dyktatorem powstania.


• 
  22 stycznia
  
  
  
  • wybuchło powstanie styczniowe.
  
  
  • czterej członkowie Tymczasowego Rządu Narodowego opuścili Warszawę, pozostawiając władzę w rękach Komisji Wykonawczej Rządu Narodowego pod kierownictwem Stefana Bobrowskiego - piątego ich towarzysza, powstańczego naczelnika miasta; w Warszawie ogłoszony został Manifest 22 stycznia.
  
  
  • według rozsyłanych od 15 stycznia rozkazów, nocą na 23 stycznia spiskowcy przypuścili atak na 17 rosyjskich garnizonów - które to wydarzenia uznaje się za początek powstania styczniowego; mimo zwycięskiej potyczki pod Ciołkowem nie powiodło się uderzenie na Płock - mający być siedzibą Rządu Narodowego, w związku z czym Awejde, Janowski, Maykowski i ks. Mikoszewski do 27 stycznia pozostali w Kutnie.
  
  
  
  


• 
  23 stycznia – odbyła się potyczka pod Szydłowcem, stoczona między oddziałem powstańców styczniowych dowodzonym przez Augusta Jasińskiego i Mariana Langiewicza, a wojskami rosyjskimi; Szydłowiec był jednym z pierwszych miast wyzwolonych przez powstańców styczniowych.


• 
  26 stycznia – mieszkający w Paryżu Ludwik Mierosławski przyjął - z rąk emisariuszy Rządu Narodowego, Władysława Janowskiego i Stanisława Krzemińskiego - dyktaturę powstania.


• 
  3 lutego – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Węgrowem.


• 
  4 lutego – powstanie styczniowe: porucznik Franciszek Sokołowski uderzył ze swym oddziałem na Rawę Mazowiecką, zdobywając rosyjskie koszary.


• 
  6-7 lutego – powstanie styczniowe: doszło do wygranej przez wojska rosyjskie bitwy pod Siemiatyczami.


• 
  7 lutego – Komisja Wykonawcza wydała odezwę Do Polaków w zaborach pruskim i austriackim, stwierdzającą iż w obu tych zaborach „powstania być nie może i nie powinno”; autorem jej był Agaton Giller, agent „białych” w zdominowanym przez „czerwonych” Rządzie Narodowym.


• 
  8 lutego:
  
  
  
  • z inicjatywy Bismarcka w Petersburgu podpisano prusko-rosyjską konwencję Alvenslebena skierowaną przeciw powstaniu styczniowemu.
  
  
  • powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Słupczą.
  
  
  
  


• 
  11 lutego – powstanie styczniowe: oddział generała Mariana Langiewicza pobił Rosjan w bitwie pod Słupią.


• 
  17 lutego:
  
  
  
  • powstanie styczniowe: w bitwie pod Miechowem Rosjanie rozbili siły powstańcze dowodzone przez Apolinarego Kurowskiego; było to pierwsze starcie z udziałem żuawów śmierci.
  
  
  • powstanie styczniowe: stoczono zwycięską bitwę pod Staszowem.
  
  
  
  


• 
  19 lutego – powstanie styczniowe: oddział powstańczy dowodzony przez dyktatora powstania styczniowego Ludwika Mierosławskiego poniósł klęskę w bitwie pod Krzywosądzem na Kujawach.


• 
  21 lutego – powstanie styczniowe: w bitwie pod Nową Wsią na Kujawach, drugiej i zarazem ostatniej bitwie dowodzonej przez Ludwika Mierosławskiego, siły polskie zostały ponownie rozbite przez Moskali.


• 
  24 lutego – powstanie styczniowe: przegrane bitwy pod Małogoszczem i Dobrą.


• 
  1 marca – powstanie styczniowe: zwycięska potyczka oddziału Walerego Parczewskiego z Kozakami pod Czarną Wsią.


• 
  4 marca – powstanie styczniowe: oddział Mariana Langiewicza stoczył z wojskami rosyjskimi bitwę pod Pieskową Skałą.


• 
  5 marca – powstanie styczniowe: oddział powstańczy pod dowództwem Mariana Langiewicza i Antoniego Jeziorańskiego odniósł zwycięstwo nad Rosjanami w bitwie pod Skałą.


• 
  9 marca – powstanie styczniowe: bitwa pod Myszyńcem oddziałów Kurpiowskich pod dowództwem Zygmunta Padlewskiego z oddziałami armii rosyjskiej zakończona zwycięstwem Polaków.


• 
  10 marca – tę datę nosiła odezwa gen. Mariana Langiewicza, ogłaszająca objęcie przezeń dyktatury powstania.


• 
  11 marca – powstanie styczniowe: w obozie pod Goszczą ogłoszono dyktaturę gen. Mariana Langiewicza; tegoż dnia złożył on publicznie przysięgę i podpisał dekret o rządzie cywilnym.


• 
  12 marca – powstanie styczniowe: powstał Rząd Narodowy Cywilny.


• 
  17 marca – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Chrobrzem.


• 
  18 marca – stoczono jedną z najkrwawszych w powstaniu styczniowym bitwę pod Grochowiskami, ostatnią z udziałem żuawów śmierci dowodzonych przez François Rochebrune'a. Bitwa zakończyła się zwycięstwem Polaków.


• 
  19 marca – dyktator powstania Marian Langiewicz i jego adiutant, Anna Pustowójtówna, zostali aresztowani przez Austriaków po przeprawieniu się przez Wisłę do Galicji.


• 
  21 marca:
  
  
  
  • wysłany do Krakowa Stefan Bobrowski wydał tam - podpisaną własnym imieniem i nazwiskiem - skierowaną przeciw „białym” i „mierosławczykom” odezwę, proklamującą powrót władzy w ręce Rządu Narodowego po upadku dyktatury Langiewicza.
  
  
  • powstanie styczniowe: oddział Leona Czechowskiego został rozbity pod Hutą Krzeszowską.
  
  
  
  


• 
  22 marca – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Olszakiem.


• 
  24 marca – powstanie styczniowe: oddział powstańczy pod dowództwem pułkownika Marcina Borelowskiego poniósł klęskę w bitwie pod Krasnobrodem.


• 
  5 kwietnia – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Szklarami.


• 
  12 kwietnia – powstanie styczniowe: w sprowokowanym przez „białych” pojedynku został zamordowany pierwszym strzałem („był do tego stopnia krótkowidzem, że pojedynek na pistolety [...] narażał go na śmierć niechybną”) przez hrabiego Adama Grabowskiego należący do stronnictwa „czerwonych” Stefan Bobrowski, członek Komitetu Centralnego Narodowego i Tymczasowego Rządu Narodowego, najwybitniejszy - choć zaledwie dwudziestotrzyletni - z przywódców powstania styczniowego.


• 
  14 kwietnia – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Budą Zaborowską.


• 
  16 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Borowymi Młynami.


• 
  18 kwietnia – powstanie styczniowe: kolumna wojsk rosyjskich rozgromiła obóz powstańców pod Brodami.


• 
  21 kwietnia – powstanie styczniowe: oddział Zygmunta Sierakowskiego pobił Rosjan w bitwie pod Ginietynami.


• 
  23 kwietnia – powstanie styczniowe: nierozstrzygnięta bitwa pod Wąsoszem.


• 
  24 kwietnia:
  
  
  
  • powstanie styczniowe: dowodzony przez Marcina Borelowskiego (pseud. „Lelewel”) oddział został pod Józefowem rozbity przez Moskali; w boju poległ Mieczysław Romanowski, lwowski poeta romantyczny.
  
  
  • powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Jaworznikiem w której Moskale rozbili oddział powstańczy kpt. Anastazego Mossakowskiego.
  
  
  
  


• 
  26 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w II bitwie pod Nową Wsią.


• 
  29 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Brdowem.


• 
  3 maja – powstanie styczniowe: Tymczasowy Rząd Narodowy powołał powołał Komitet Polski w Paryżu.


• 
  4/5 maja – powstanie styczniowe: w nocy oddział Ignacego Mystkowskiego urządził pod Stokiem zasadzkę na wojska rosyjskie, odnosząc jedno z największych polskich zwycięstw podczas powstania.


• 
  5 maja – powstanie styczniowe: w bitwie pod Krzykawką poległ Francesco Nullo, dowódca tzw. garibaldczyków czyli włoskich ochotników, którzy wzięli udział w powstaniu.


• 
  6 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Kobylanką.


• 
  7 maja – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Medejkami.


• 
  8 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w I bitwie pod Ignacewem koło Konina. Moskale rozbili oddział Edmunda Taczanowskiego; niedobitki zdołał wyprowadzić Jan Kanty Działyński.


• 
  9 maja – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Birżami.


• 
  11 maja – powstanie styczniowe: oddział Antoniego Jeziorańskiego został rozbity w bitwie pod Hutą Krzeszowską.


• 
  13 maja:
  
  
  
  • 
    powstanie styczniowe na Litwie i Rusi: do Wilna przybył nowy generał-gubernator Michaił Murawjow.
  
  
  • powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Kietlanką.
  
  
  
  


• 
  15 maja – powstanie styczniowe: ujęty przez Moskali generał Zygmunt Padlewski został rozstrzelany.


• 
  17 maja – powstanie styczniowe: pod Horkami koło Kobrynia rozpoczęła się pierwsza bitwa powstania styczniowego, w której dowodził Romuald Traugutt.


• 
  19 maja – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Tuczapami.


• 
  21 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Kadyszem.


• 
  23 maja – powstanie styczniowe: upadł Tymczasowy Rząd Narodowy. Sprzyjający „czerwonym” Jan Wernicki, Włodzimierz Lempke i Stanisław Olszański przejęli pieczęć Rządu Narodowego (tzw. kwietniowego, kierowanego przez Agatona Gillera) - co w warunkach państwa podziemnego oznaczało jego obalenie; rozpoczęło się formowanie „rządu czerwonych prawników”.


• 
  25 maja – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Horkami.


• 
  26 maja – powstanie styczniowe: oddziały powstańcze pod wodzą gen. Edmunda Różyckiego odniosły błyskotliwe zwycięstwo w bitwie pod Salichą nad rosyjskim oddziałem karnym dowodzonym przez kpt. Łomonosowa.


• 
  27 maja – powstanie styczniowe: w skład Rządu Narodowego weszli Piotr Kobylański i Erazm Malinowski.


• 
  30 maja – powstanie styczniowe: stoczono I bitwę pod Chruśliną.


• 
  1 czerwca – powstanie styczniowe: między Małkinią a Czyżewem dróżnik kolejowy dokonał sabotażu poprzez rozkręcenie szyn doprowadzając do katastrofy rosyjskiego pociągu, w której zginęło 20 oficerów i 600 żołnierzy.


• 
  2 czerwca – powstanie styczniowe: Rząd Narodowy (czerwonych prawników) powołał w każdym powiecie i w Warszawie trybunały rewolucyjne do sądzenia spraw politycznych.


• 
  3 czerwca – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Nagoszewem.


• 
  9 czerwca – powstanie styczniowe: personel Banku Polskiego na placu Bankowym w Warszawie przekazał powstańcom, dowodzonym przez Aleksandra Waszkowskiego depozyty Kasy Głównej Królestwa w wysokości 3,6 miliona złotych, 500 tysięcy rubli i wielu listów zastawnych.


• 
  10 czerwca – powstanie styczniowe: oddział Edmunda Calliera stoczył z wojskami rosyjskimi bitwę pod Kleczewem.


• 
  12 czerwca – na stokach Cytadeli Warszawskiej stracony przez powieszenie został ksiądz Agrypin Konarski - kapucyn, w powstaniu styczniowym kapelan oddziałów Teodora Cieszkowskiego, Dionizego Czachowskiego i Władysława Kononowicza.


• 
  14 czerwca – na rozkaz namiestnika Królestwa Polskiego, wielkiego księcia Konstantego Mikołajewicza, arcybiskup metropolita warszawski Zygmunt Szczęsny Feliński został wywieziony do Gatczyny koło Petersburga; do kraju wrócił dopiero po 20 latach.


• 
  15 czerwca – powstanie styczniowe: porażka Polaków w bitwie pod Lututowem.


• 
  18 czerwca – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Górami.


• 
  20 czerwca – powstanie styczniowe: doszło do bitwy pod Komorowem, przerwanej przez gwałtowną burzę.


• 
  21 czerwca – powstanie styczniowe: utworzono Wydział Wykonawczy Rządu Narodowego dla Wołynia, Podola i Ukrainy.


• 
  27 czerwca:
  
  
  
  • na Placu Łukiskim w Wilnie został stracony Zygmunt Sierakowski, dowódca powstańczy na Litwie; ujętego przez Moskali po bitwie pod Birżami skazano 23 czerwca zaocznie na karę śmierci; mimo interwencji brytyjskiego ambasadora Francisa Napiera u ministra wojny Milutina wyrok został konfirmowany przez Murawjowa za zgodą cara Aleksandra II, z zamianą rozstrzelania na powieszenie.
  
  
  • porażka oddziału Józefa Oxińskiego w bitwie pod Przedborzem.
  
  
  
  


• 
  2 lipca – powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Radziłłowem.


• 
  10 lipca – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Ossą.


• 
  14 lipca – rząd carski odrzucił noty rządów Anglii, Francji i Austrii w sprawie amnestii i ustępstw dla Królestwa Polskiego w ramach Konstytucji z 1815.


• 
  16 lipca – popadły w niełaskę i urlopowany przez rząd w Petersburgu cywilny naczelnik władz Królestwa Polskiego, margrabia Aleksander Wielopolski, wyjechał z kraju (jak się okazało - na zawsze); jego „tymczasowym” zastępcą w Radzie Administracyjnej został hrabia Fiodor Berg.


• 
  19 lipca – we Lwowie została podpisana Concordia, umowa pomiędzy biskupami rzymskokatolickimi a greckokatolickimi.


• 
  4 sierpnia – powstanie styczniowe: Gen. Michał Heydenreich pokonał Rosjan w II bitwie pod Chruśliną.


• 
  5 sierpnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Depułtyczami Królewskimi.


• 
  8 sierpnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Żyrzynem.


• 
  24 sierpnia – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Fajsławicami.


• 
  25 sierpnia:
  
  
  
  • powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sędziejowicami.
  
  
  • powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Żelazną.
  
  
  • w następstwie przegranej przez Moskali bitwy pod Żyrzynem namiestnik Królestwa Polskiego, wielki książę Konstanty Mikołajewicz, został odwołany do Petersburga.
  
  
  
  


• 
  3 września – powstanie styczniowe: powstańcy pod dowództwem pułkownika Marcina Borelowskiego odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Panasówką.


• 
  6 września – powstanie styczniowe: w przegranej bitwie na Sowiej Górze śmiertelnie ranny został Marcin Borelowski.


• 
  15 września – powstanie styczniowe: II bitwa pod Małogoszczem.


• 
  19 września – powstanie styczniowe: zamach w Warszawie na namiestnika Królestwa Polskiego, generała Berga.


• 
  30 września – powstanie styczniowe: podczas bitwy pod Mełchowem stracił lewą nogę i dostał się do niewoli Adam Chmielowski, późniejszy brat Albert.


• 
  17 października – Romuald Traugutt został dyktatorem powstania styczniowego.


• 
  8 listopada – powstanie styczniowe: oddział ppłk. Jana Rudowskiego rozbroił rosyjską załogę Szydłowca.


• 
  16 listopada – powstanie styczniowe: zwycięstwo polskie w bitwie pod Rossoszem.


• 
  21 listopada – Moskale, nie czekając na akt ułaskawienia, dokonali w Siedlcach publicznej egzekucji (przez powieszenie) ujętego 8 tygodni wcześniej Władysława Rawicza - cywilnego naczelnika województwa podlaskiego w powstaniu styczniowym.


• 
  25 listopada – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Opatowem.


• 
  4 grudnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sprową.


• 
  5 grudnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców pod dowództwem pułkownika Karola Kality w bitwie pod Mierzwinem.


• 
  23 grudnia – powstanie styczniowe: w Radomiu został rozstrzelany przez Moskali powstańczy dowódca Zygmunt Chmieleński.

• Powstanie styczniowe: nocny wymarsz z Krakowa ochotników do obozu powstańczego w Ojcowie.


• Powstanie styczniowe: Dyrekcja Policji w Krakowie wydała zakaz uczestnictwa w powstaniu na terenie Królestwa.


• Powstanie styczniowe: z Krakowa wyruszył oddział ochotników pod dowództwem Józefa Grekowicza. Po przekroczeniu granicy został rozbity. Podobnie skończyły się następne wyprawy.

Wydarzenia na świecie |

• 
  1 stycznia – w Stanach Zjednoczonych zniesiono niewolnictwo.


• 
  2 stycznia – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie nad Stones River.


• 
  8 stycznia – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w II bitwie pod Springfield (Missouri).


• 
  9-11 stycznia – wojna secesyjna: zwycięstwo floty Unii w bitwie morskiej pod Fort Hindman.


• 
  10 stycznia – w Londynie uruchomiono pierwszą na świecie linię metra (dł. 6 km).


• 
  21 stycznia – założono przedsiębiorstwo Opel.


• 
  29 stycznia – wojny z Indianami: armia amerykańska dokonała masakry Szoszonów nad Bear River.


• 
  31 stycznia – ukazała się w druku powieść przygodowa Pięć tygodni w balonie autorstwa Juliusza Verne’a.


• 
  10 lutego – Amerykanin Alanson Crane opatentował gaśnicę.


• 
  15 lutego – powstanie styczniowe: Giuseppe Garibaldi zwrócił się do społeczeństw Europy z głośnym apelem Nie opuszczajcie Polski.


• 
  24 lutego – powstało Terytorium Arizony.


• 
  13 marca – francuski poeta August Barbier napisał wiersz Atak pod Węgrowem, zainspirowany atakiem polskich kosynierów na rosyjskie armaty, w czasie stoczonej 3 lutego bitwy pod Węgrowem.


• 
  30 marca – Jerzy I został królem Grecji.


• 
  10 kwietnia – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w I bitwie pod Franklin.


• 
  26 kwietnia – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Cape Girardeau w stanie Missouri.


• 
  27 kwietnia – u wybrzeży Nowej Fundlandii zatonął brytyjski statek pasażerski Anglo Saxon; zginęło 238 osób.


• 
  30 kwietnia:
  
  
  
  • wojna secesyjna: rozpoczęła się bitwa pod Chancellorsville.
  
  
  • 
    francuska interwencja w Meksyku: zwycięstwo wojsk meksykańskich w bitwie o Camerone.
  
  
  
  


• 
  1 maja – wojna secesyjna: Kongres Skonfederowanych Stanów Ameryki przyjął nową flagę narodową.


• 
  3 maja – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w II bitwie pod Fredericksburgiem.


• 
  4 maja – wojna secesyjna: zakończyła się nierozstrzygnięta bitwa pod Suffolk.


• 
  6 maja – wojna secesyjna: zakończyła się bitwa pod Chancellorsville, jedno z największych starć wojny secesyjnej.


• 
  8 maja – Konfederacja Granady została przekształcona w Stany Zjednoczone Kolumbii.


• 
  9 maja – powstanie styczniowe: w Sołowijówce na Ukrainie grupa agitacyjna 21 powstańców Antoniego Juriewicza, która wzywała do podjęcia walki z władzami rosyjskimi, została osaczona przez podburzonych przez władze carskie chłopów ukraińskich. 12 powstańców w okrutny sposób zamordowano. Resztę, ciężko rannych, odstawiono do władz rosyjskich. Tylko dwóm udało się uciec.


• 
  10 maja – powstanie styczniowe na ziemiach zabranych: w bitwie pod Piotrowszczyzną koło Mińska Rosjanie rozbili oddział 300 powstańców pod wodzą Antoniego Trusowa.


• 
  12 maja – Rasoherina została królową Madagaskaru.


• 
  15 maja – powstanie styczniowe: Tymczasowy Rząd Narodowy powołał Agencję Główną w Paryżu.


• 
  16 maja – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Champion Hill.


• 
  22 maja – wojna secesyjna: wojska Unii rozpoczęły oblężenie Port Hudson w Luizjanie.


• 
  23 maja – socjalista Ferdinand Lassalle stanął na czele powołanego w Lipsku Powszechnego Niemieckiego Związku Robotniczego, protoplasty SPD.


• 
  7 czerwca – po ciężkich walkach inwazyjne wojska francuskie zajęły stolicę Meksyku.


• 
  9 czerwca – wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa pod Brandy Station.


• 
  15 czerwca – wojna secesyjna: zwycięstwo Konfederatów w II bitwie pod Wichester.


• 
  19 czerwca – wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa pod Middleburg.


• 
  20 czerwca – Wirginia Zachodnia jako 35. stan dołączyła do Unii.


• 
  25 czerwca – japońskie klany wszczynają wojnę z cudzoziemcami (w cieśn. Shimonoseki ostrzelano amerykański okręt wojenny „Pembroke”)


• 
  1 lipca – rozpoczęła się bitwa pod Gettysburgiem, przełomowa dla losów wojny secesyjnej w USA.


• 
  4 lipca – wojna secesyjna: Unia zdobyła ostateczną przewagę w wojnie z Konfederacją - tego samego dnia, niezależnie od siebie, po zwycięstwie Armii Potomaku pod dowództwem generała George’a Meade w bitwie pod Gettysburgiem Armia Tennessee generała Ulyssesa Granta zajęła Vicksburg.


• 
  13 lipca – wojna secesyjna: w Nowym Jorku rozpoczęły się trzydniowe rozruchy przeciw poborowi do armii Unii.


• 
  14 lipca – rząd carski odrzucił noty rządów Anglii, Francji i Austrii w sprawie amnestii i ustępstw dla Królestwa Polskiego w ramach Konstytucji z 1815.


• 
  24 lipca – wojna z Dakotami: zwycięstwo armii amerykańskiej w bitwie pod Big Mound.


• 
  11 sierpnia – Kambodża została protektoratem Francji.


• 
  21 sierpnia – wojna secesyjna: II bitwa pod Chattanoogą, zakończona zwycięstwem Unii.


• 
  31 sierpnia – papież Pius IX nakazał modły na całym świecie w intencji Polski.


• 
  3 września – wojna z Dakotami: rozpoczęła się bitwa pod Whitestone Hill.


• 
  8 września – wojna secesyjna: bitwa morska pod Sabine Pass.


• 
  18-20 września – wojna secesyjna: bitwa nad Chickamauga, zakończona zwycięstwem Konfederacji.


• 
  15 października – wojna secesyjna: zatonął konfederacki okręt podwodny H.L. Hunley z ośmioosobową załogą.


• 
  26 października – w Anglii założono Football Association.


• 
  29 października – założono Międzynarodowy Czerwony Krzyż.


• 
  15 listopada – Chrystian IX został królem Danii.


• 
  19 listopada – prezydent USA Abraham Lincoln wygłosił mowę gettysburgską, w której określił sens wojny secesyjnej jako walki o przetrwanie państwa opartego na wolności i równości wszystkich obywateli.


• 
  23-25 listopada – wojna secesyjna: III bitwa pod Chattanoogą, zakończona zwycięstwem Unii.


• 
  6 grudnia – zwycięstwem wojsk ekwadorskich zakończyła się wojna ekwadorsko-kolumbijska.


• 
  8 grudnia – w pożarze kościoła Jezuitów w Santiago zginęło około 2,5 tys. osób.

• Pierwsi studenci japońscy (m.in. Hirobumi Itō, Kaoru Inoue) na koszt rządu, wyjechali by kontynuować studia w Wielkiej Brytanii.


• Ludność Szwecji przekroczyła 4 mln osób (4022,6 tys.).

Urodzili się |

• 
  1 stycznia – baron Pierre de Coubertin, twórca idei nowożytnych igrzysk olimpijskich (zm. 1937)


• 
  3 stycznia – George Lindsay, szkocki rugbysta (zm. 1905)


• 
  26 stycznia – Charles Wade, australijski polityk i prawnik, reprezentant Anglii w rugby (zm. 1922)


• 
  9 lutego – Aleksander Skowroński, polski duchowny katolicki, prałat, działacz narodowy i społeczny na Górnym Śląsku (zm. 1934)


• 
  12 marca – Władimir Wiernadski, rosyjski, ukraiński i radziecki minerolog i geochemik (zm. 1945)


• 
  24 marca – Bohuslav Križka, słowacki inżynier górniczy, pionier techniki, wynalazca (zm. 1938)


• 
  6 kwietnia – Jozef Hanula, słowacki artysta malarz (zm. 1944)


• 
  29 kwietnia:
  
  
  
  • 
    Konstandinos Kawafis, grecki poeta (zm. 1933)
  
  
  • 
    Maria Ledóchowska, założycielka klawerianek, błogosławiona katolicka (zm. 1922)
  
  
  
  


• 
  4 maja – Edmund Osterloff, pionier i współtwórca polskiej fotografii artystycznej (zm. 1938)


• 
  8 maja – Charles Taylor, walijski rugbysta, oficer Royal Navy (zm. 1915)


• 
  9 czerwca – Krescencja Valls Espí, hiszpańska działaczka Akcji Katolickiej, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)


• 
  21 czerwca – Max Wolf, niemiecki astronom (zm. 1932)


• 
  28 czerwca – Paula od św. Anastazji Isla Alonso, hiszpańska karmelitanka miłosierdzia, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)


• 
  30 czerwca – Alberyk Crescitelli, włoski ksiądz, misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1900)


• 
  5 lipca – Józef Dreyza, polski działacz społeczny i narodowy na Górnym Śląsku, powstaniec śląski
  


• 
  16 lipca – Fannie Bloomfield-Zeisler, amerykańska pianistka (zm. 1927)


• 
  18 lipca – Klara Szczęsna, polska zakonnica, współzałożycielka sercanek, błogosławiona katolicka (zm. 1916)


• 
  30 lipca – Henry Ford, przemysłowiec amerykański, który założył w Detroit w roku 1903 spółkę Ford Motor Company (zm. 1947)


• 
  1 sierpnia – Gaston Doumergue, francuski polityk, minister spraw zagranicznych, premier i prezydent Francji (zm. 1937)


• 
  5 sierpnia – Emanuel Sonnenberg, polski lekarz, łódzki lekarz społecznik (zm. 1939)


• 
  11 sierpnia – Kandelaria od św. Józefa, wenezuelska zakonnica, założycielka zgromadzenia Siostrzyczek Ubogich z Altagracia de Orituco, błogosławiona katolicka (zm. 1940)


• 
  28 sierpnia – William Edwin Van Amburgh, członek zarządu Towarzystwa Strażnica (zm. 1947)


• 
  30 sierpnia – Siergiej Prokudin-Gorski, rosyjski fotografik (zm. 1944)


• 
  6 września – Charles Berry, szkocki rugbysta (zm. 1947)


• 
  8 września – Maria od Boskiego Serca Jezusa, niemiecka zakonnica, mistyczka, błogosławiona katolicka (zm. 1899)


• 
  16 września – Marian Raciborski, polski botanik, jeden z pierwszych w Polsce paleobotaników (zm. 1917)


• 
  22 września – Alexandre Yersin, szwajcarski lekarz bakteriolog (zm. 1943)


• 
  27 września – Alexander Clay, szkocki rugbysta (zm. 1950)


• 
  28 września – John Hawcridge, angielski rugbysta (zm. 1905)


• 
  22 października – Franciszek Paleari, włoski duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1939)


• 
  27 października – Edgar Wilkinson, angielski rugbysta (zm. 1896)


• 
  2 listopada – Maria Małgorzata Caiani, włoska zakonnica, założycielka Najmniejszych Sióstr Serca Jezusowego, błogosławiona katolicka (zm. 1921)


• 
  18 listopada – Józefina Nicoli, włoska szarytka, błogosławiona katolicka (zm. 1924)


• 
  23 listopada – Andrzej Jacek Longhin, włoski kapucyn, biskup, błogosławiony katolicki (zm. 1936)


• 
  24 listopada – Alfred Larsen, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1950)


• 
  11 grudnia – Annie Jump Cannon, amerykańska astronom (zm. 1941)


• 
  12 grudnia – Edvard Munch, norweski malarz i grafik (zm. 1944)


• 
  18 grudnia – Franciszek Ferdynand Habsburg, następca tronu Habsburgów, zamordowany w Sarajewie (zm. 1914)


• 
  26 grudnia – Charles Pathé, francuski pionier przemysłu filmowego (zm. 1957)


• 
  29 grudnia – Victor Lardanchet, francuski rugbysta, medalista olimpijski

• data dzienna nieznana:
  
  
  
  • 
    Johann Franz (senior), spiskoniemiecki przewodnik tatrzański (zm. 1939)
  
  
  • 
    Maria Fu Guilin, chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
  
  
  • 
    John Jamieson, szkocki rugbysta (zm. 1921)
  
  
  • 
    Józef Wang Kuiju, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
  
  
  
  

Zmarli |

• 
  18 stycznia – Sa’id Pasza (arab. محمد سعيد باشا), gubernator Egiptu i Sudanu (ur. 1822)


• 
  21 lutego – Henryk Marconi, polski architekt pochodzenia włoskiego (ur. 1792)


• 
  4 marca – Andrij Potebnia (ukr. Андрій Опанасович Потебня), ukraiński rewolucjonista, walczący w powstaniu styczniowym po stronie polskiej (ur. 1838)


• 
  29 marca – Józef Lompa, śląski działacz, poeta, publicysta i prozaik, autor polskich podręczników szkolnych (ur. 1797)


• 
  10 kwietnia – Giovanni Battista Amici, włoski przyrodnik (ur. 1786)


• 
  5 maja – Francesco Nullo, włoski pułkownik, przyjaciel i powiernik Giuseppe Garibaldiego, dowódca ochotników włoskich, tzw. garibaldczyków, którzy wzięli udział w powstaniu styczniowym (ur. 1826)


• 
  10 maja – Thomas Jackson, amerykański generał uczestnik wojny secesyjnej (ur. 1824)


• 
  20 czerwca – Joseph Russegger, austriacki geolog i podróżnik, zarządca kopalni soli w Wieliczce w latach 1843-1850 (ur. 1802)


• 
  13 sierpnia – Eugène Delacroix, malarz francuski (ur. 1798)


• 
  20 września – Jacob Ludwig Karl Grimm, bajkopisarz niemiecki, starszy z braci Grimm (ur. 1785)


• 
  12 października – Andrei Mureșanu, rumuński poeta, publicysta, tłumacz i działacz narodowy (ur. 1816)


• 
  21 października – Antoni Buratowski, polski powstaniec styczniowy (ur. 1843)


• 
  13 grudnia – Friedrich Hebbel, niemiecki dramatopisarz i poeta (ur. 1813)


• 
  23 grudnia – Zygmunt Chmieleński, powstaniec styczniowy, powstańczy naczelnik województwa krakowskiego (ur. 1835)


• 
  24 grudnia – William Makepeace Thackeray, brytyjski pisarz (ur. 1811)

Zdarzenia astronomiczne |

• W tym roku Słońce osiągnęło lokalne maksimum aktywności.

Święta ruchome |

• 
  Tłusty czwartek: 12 lutego


• 
  Ostatki: 17 lutego


• 
  Popielec: 18 lutego


• 
  Niedziela Palmowa: 29 marca


• 
  Wielki Czwartek: 2 kwietnia


• 
  Wielki Piątek: 3 kwietnia


• 
  Wielka Sobota: 4 kwietnia


• 
  Wielkanoc: 5 kwietnia


• 
  Poniedziałek Wielkanocny: 6 kwietnia


• 
  Wniebowstąpienie Pańskie: 14 maja


• 
  Zesłanie Ducha Świętego: 24 maja


• 
  Boże Ciało: 4 czerwca

Zobacz też |

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: 1863

• 1863 w literaturze


• 1863 w sztuce