Fosforany






Grupa fosforanowa


Fosforany (nazwa systematyczna: tetraoksydofosforany(3−); w systemie Stocka: ortofosforany(V)) – związki chemiczne, pochodne kwasu fosforowego. Nazwa obejmuje zarówno sole, jak i estry kwasu fosforowego. W ogólniejszym ujęciu nazwa "fosforany" może dotyczyć także pochodnych innych kwasów fosforowych, m.in. metafosforanów i pirofosforanów.


W zależności od stopnia podstawienia kwasu fosforowego (H
3
PO
4
) wyróżnia się trzy szeregi fosforanów:



  • pierwszorzędowe (XH2PO4)

  • drugorzędowe (X2HPO4)

  • trzeciorzędowe (X3PO4)


gdzie X – metal jednowartościowy lub reszta organiczna.

Rozpuszczalność fosforanów w wodzie spada wraz z ich rzędowością. Prawie wszystkie sole pierwszorzędowe są dobrze rozpuszczalne, z drugorzędowych i trzeciorzędowych rozpuszczalne są tylko sole metali alkalicznych (poza litem) i amonu.


Estry kwasu fosforowego odgrywają ogromną rolę w procesach życiowych. Spotykane są m.in. w kwasach nukleinowych (w których tworzą szkielet cukrowo-fosforanowy) i nukleotydach. Trifosforan adenozyny (ATP) jest podstawowym źródłem energii reakcji chemicznych w organizmach.


Pochodnymi fosforanów są m.in. tiofosforany, gdzie w cząsteczce kwasu fosforowego co najmniej jeden atom tlenu zostaje zastąpiony atomem siarki.









Popular posts from this blog

Województwo

List directoties down one level, excluding some named directories and files

What dialect is “You wants I should do it for ya?”