Cfrtjryk

; ;	; Komisariat SG „Jutrosin”; Komisariat SG „Dubin”;
	; Komisariat SG „Jutrosin”; Komisariat SG „Dubin”;
	Historia;
; Państwo;	; II Rzeczpospolita;
Sformowanie;	; 1928;
Rozformowanie;	; 1939;
	Tradycje;
Rodowód;	; Komisariat Straży Celnej „Jutrosin”;
	Dowódcy;
Ostatni;	kom. Józef Abryszyński;
	Działania zbrojne;
	; kampania wrześniowa;
	Organizacja;
Dyslokacja;	; Dubin; Jutrosin;
	;
Formacja;	; Straż Graniczna;
Podległość;	; Inspektorat Graniczny nr 11; Obwód SG „Leszno”; 56 pułk piechoty;

.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}

Komisariat Straży Granicznej „Jutrosin” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Spis treści

1 Geneza

2 Formowanie i zmiany organizacyjne

3 Działania komisariatu w 1939 roku

4 Służba graniczna

5 Kierownicy/komendanci komisariatu

6 Struktura organizacyjna

7 Uwagi

8 Przypisy

9 Bibliografia

Geneza |

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[3]. Komisariat Straży Celnej „Jutrosin”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Leszno”^[4].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[5]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej.
Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Dubin”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej^[6].

Osobny artykuł: komisariat Straży Celnej „Jutrosin”.

Formowanie i zmiany organizacyjne |

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[7].
Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Dubin” do Inspektoratu Granicznego nr 11 „Leszno” i określił jego strukturę organizacyjną^[6].
Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego przeniósł dyslokację komisariatu do Jutrosina, zmieniał jego organizację i ustalał zasięg działania placówek^[8].
Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer i nową organizację komisariatu „Jutrosin”^[9].

Działania komisariatu w 1939 roku |

18 kwietnia 1939 roku do komisariatu został przydzielony pluton wzmocnienia pod dowództwem ppor. Jana Wątroby. Wymieniony oficer opracował elaborat zniszczeń, zgodnie z którym 1 czerwca 1939 roku zapakietowano 9 mostów przeznaczonych do całkowitego zniszczenia na odcinku komisariatu. Ponieważ siły plutonu wzmocnienia były niewystarczające do obsadzenia i ubezpieczenia dziewięciu mostów, dowódca 56 pp przydzielił komisariatowi jeden pluton strzelecki. 1 września 1939 roku, na rozkaz dowódcy 56 pp, wszystkie mosty zostały wysadzone, a kompania ppor. Wątroby wycofała się za lewe skrzydło 55 pp. 2 września porucznik Wątroba zameldował się u dowódcy III/55 pp podpułkownika Romana Ludwika Jabłońskiego. Tego dnia kompania ppor. Wątroby wzięła udział w natarciu na Rawicz, zakończonym odbiciem tego miasta z rąk Niemców. W nocy z 2 na 3 września kompania wycofała się z miasta za rzekę Warta. W czasie odwrotu znad Warty porucznik Wątroba otrzymywał rozkazy od inspektora SG Franciszka Hałgasa. W Kłodawie kompania porucznika Wątroby została oddzielona od Komisariatu SG „Jutrosin”. Funkcjonariusze Straży Granicznej dowodzeni przez komisarza Józefa Abryszyńskiego pozostali pod rozkazami inspektora Hałgasa, natomiast kompania porucznika Wątroby w Łęczycy została wcielona do jednego z batalionów piechoty dowodzonego przez oficera w stopniu kapitana. Przez trzy dni kompania brała udział w obronie miasta, a następnie wycofała się do Kutna, gdzie została podporządkowana inspektorowi SG Gustawowi Świderskiemu i wcielona do batalionu komisarza SG Tadeusza Chmielowskiego^[10].

Służba graniczna |

Sąsiednie komisariaty:

komisariat Straży Granicznej „Rawicz” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Krotoszyn” − 1928

Kierownicy/komendanci komisariatu |

stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
komisarz SG	Józef Abryszyński	był w 1932^[11] – IX 1939^[12]

Struktura organizacyjna |

Organizacja komisariatu w kwietniu 1928^[13]:

komenda − Dubin

placówka Straży Granicznej I linii „Białykał”

placówka Straży Granicznej I linii „Katarzynowo”

placówka Straży Granicznej I linii „Jeziora”

placówka Straży Granicznej I linii „Zmysłowo”

placówka Straży Granicznej II linii „Dubin”

placówka Straży Granicznej II linii „Poznań”^[a]

Organizacja komisariatu we wrześniu 1928^[14]:

komenda − Jutrosin

placówka Straży Granicznej I linii „Białykał”

placówka Straży Granicznej I linii „Katarzynowo”

placówka Straży Granicznej I linii „Jeziora”

placówka Straży Granicznej I linii „Zmysłowo”

placówka Straży Granicznej II linii „Jutrosin”

placówka Straży Granicznej II linii „Poznań”

Organizacja komisariatu w styczniu 1930^[15]^[16]:

5/11 komenda − Jutrosin

placówka Straży Granicznej I linii „Białykał”

placówka Straży Granicznej I linii „Szkaradowo”

placówka Straży Granicznej I linii „Jeziora”

placówka Straży Granicznej I linii „Nad Stawem”

placówka Straży Granicznej II linii „Jutrosin” ul. Hallera 10

placówka Straży Granicznej II linii „Poznań”

Uwagi |

↑ Drużyna dowódcy inspektora okręgowego^[13].

Przypisy |

↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.

↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.

↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.

↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 27.

↑ Kula 1994 ↓, s. 40.

↑ ^a^b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 22.

↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.

↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.

↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 71.

↑ Wątroba 1945 ↓, s. 13-16.

↑ Wykaz imienny Wlkp. IO ↓, s. 5.

↑ Wątroba 1945 ↓, s. 13.

↑ ^a^b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 23.

↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 34.

↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.

↑ Dyslokacja Wlkp. IG ↓, r. 1933.

Bibliografia |

Jan Wątroba: Sprawozdanie z udziału w kampanii polskiej 1939 r.. W: Relacje z Kampanii 1939 roku. 25 Dywizja Piechoty - Saperzy i Służby. Sygn. B.I.37g [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1945-10-21. [dostęp 2017-04-28].

Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.

Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].

Wykaz dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego w latach 1933–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.

[14] Drużyna dowódcy inspektora okręgowego^[13].

[CITEREFDominiczak1975130-1] Dominiczak 1975 ↓, s. 130.

[CITEREFPiekarz201728-2] Piekarz 2017 ↓, s. 28.

[CITEREFDominiczak1997250-3] Dominiczak 1997 ↓, s. 250.

[CITEREFKozłowski201227-4] Kozłowski 2012 ↓, s. 27.

[CITEREFKula199440-5] Kula 1994 ↓, s. 40.

[CITEREFJabłonowskiPolak199922-6] Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 22.

[CITEREFGoryński2012226-7] Goryński 2012 ↓, s. 226.

[CITEREFJabłonowskiPolak199933-8] Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.

[CITEREFJabłonowskiPolak199971-9] Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 71.

[CITEREFWątroba194513-16-10] Wątroba 1945 ↓, s. 13-16.

[CITEREFWykaz_imienny_Wlkp._IO5-11] Wykaz imienny Wlkp. IO ↓, s. 5.

[CITEREFWątroba194513-12] Wątroba 1945 ↓, s. 13.

[CITEREFJabłonowskiPolak199923-13] Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 23.

[CITEREFJabłonowskiPolak199934-15] Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 34.

[CITEREFJabłonowskiPolak199970-16] Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.

[CITEREFDyslokacja_Wlkp._IGr._1933-17] Dyslokacja Wlkp. IG ↓, r. 1933.

搜尋此網誌

Cfrtjryk

Komisariat Straży Granicznej „Jutrosin”