Komisariat Straży Granicznej „Gniew”




.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}































Komisariat Straży Granicznej „Gniew”
Komisariat SG „Szprudowo”


Historia

Państwo

 II Rzeczpospolita
Sformowanie

1928
Rozformowanie

1939
Organizacja
Dyslokacja

Szprudowo
Gniew(Nicponia)

Formacja

Straż Graniczna
Podległość

Inspektorat Graniczny nr 4

Komisariat Straży Granicznej „Gniew” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-gdańskiej w latach 1928–1939.




Spis treści






  • 1 Formowanie i zmiany organizacyjne


  • 2 Służba graniczna


  • 3 Kierownicy/komendanci komisariatu


  • 4 Struktura organizacyjna


  • 5 Uwagi


  • 6 Przypisy


  • 7 Bibliografia





Formowanie i zmiany organizacyjne |


Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[1].
Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 roku w sprawach organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Szprudowo” do Inspektoratu Granicznego nr 4 „Tczew” i określił jego strukturę organizacyjną[2].
Rozkazem nr 12 z 10 stycznia 1930 roku w sprawie reorganizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił nową organizację komisariatu[3].
Rozkazem nr 4 z 11 października 1932 roku w sprawach organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego i niektórych inspektoratów granicznych', komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski przeniósł komisariat Szprudowo i placówkę II linii „Szprudowo” do Gniewa[4].
Rozkazem nr 3 z 29 listopada 1933 roku w sprawach organizacyjnych', komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski przemianował placówki II linii „Małe Słońce” na placówkę I linii[5].
Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach [...] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski utworzył placówkę Straży Granicznej I linii „Janowo”[6].
Rozkazem nr 3 z 27 lipca 1936 roku w sprawach reorganizacji placówek i zmian przydziałów, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zmienił nazwę placówki I linii „Małe Słońce” na „Gorzędziej” [7].
Rozkazem nr 1 z 31 marca 1937 roku w sprawach [...] likwidacji i tworzenia placówek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski utworzył placówkę I linii „Tczew” podległą pod względem gospodarczym komisariatowi SG „Gniew”, a pod względem operacyjnym bezpośrednio Inspektoratowi[8].
Rozkazem nr 5 z 3 marca 1939 roku w sprawie zmian organizacyjnych [...], komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma przemianował placówkę I linii „Walichnowy” na „Rozgraty”[9].
Rozkazem nr 12 z 14 lipca 1939 roku w sprawie reorganizacji placówek II linii i posterunków wywiadowczych oraz obsady personalnej, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma zniósł posterunek SG „Starogard” [10].
Rozkazem nr 13 z 31 lipca 1939 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i zmiany przydziałów jednostek organizacyjnych, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma wydzielił placówkę I linii „Tczew” z komisariatu „Gniew” i przydzielił go do komisariatu „Skarszewy”[11].



Służba graniczna |


Kierownik Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej mjr Józef Zończyk w rozkazie organizacyjnym nr 2 z 8 czerwca 1928 roku udokładnił linie rozgraniczenia komisariatu. Granica południowa: linia pociągnięta od zapory granicznej przy UC Jamno wprost na zachód; granica północna: początek granicy gdańskiej od widlenia się Nogatu[12].


Sąsiednie komisariaty



  • komisariat Straży Granicznej „Rakowiec” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Gdynia” − 1928


  • komisariat Straży Granicznej „Rakowiec” ⇔ Komisariat Straży Granicznej „Skarszewy” − 1930



Kierownicy/komendanci komisariatu |















stopień
imię i nazwisko
okres pełnienia służby
kolejne stanowisko
nadkomisarz
Wilhelm Kisielewski[a]
VIII 1929 – XI 1929[13]
kierownik komisariatu „Lwów”


Struktura organizacyjna |


Komisariat SG Szprudowo.png

Organizacja komisariatu w maju 1928[2]:



  • komenda − Szprudowo

  • placówka Straży Granicznej I linii „Gniew”

  • placówka Straży Granicznej I linii „Polskie Gronowo”

  • placówka Straży Granicznej I linii „Małe Walichnowy”

  • placówka Straży Granicznej II linii „Tczew”

  • placówka Straży Granicznej II linii „Pelplin”

  • placówka Straży Granicznej II linii „Szprudowo”


  • placówka Straży Granicznej II linii „Czersk”[b]


Organizacja komisariatu w styczniu 1930[3]:



  • komenda − Szprudowo

  • placówka Straży Granicznej I linii „Gniew”

  • placówka Straży Granicznej I linii „Polskie Gronowo”

  • placówka Straży Granicznej I linii „Małe Walichnowy”


  • placówka Straży Granicznej II linii „Szprudowo” → w 1932 przeniesiona do Gniewa


  • placówka Straży Granicznej II linii „Tczew”[c]


  • placówka Straży Granicznej II linii „Małe Słońce” → w 1933 przemianowana na placówkę I linii → w 1936 przeniesiona do Gorzedziej


Organizacja komisariatu w 1936:



  • komenda − Gniew

  • placówka Straży Granicznej II linii Gniew

  • placówka Straży Granicznej II linii Tczew

  • placówka Straży Granicznej I linii Gniew


Uzbrojony kuter strażniczy "Ślązak" z Flotylli Straży Granicznej (od jesieni 1937 zabezpieczający komunikację między Gniewem i Janowem na prawym brzegu Wisły)



  • placówka Straży Granicznej I linii Gronowo

  • placówka Straży Granicznej I linii Małe Walichnowy

  • placówka Straży GranicznejI linii Gorzędziej

  • placówka Straży Granicznej I linii Janowo

  • posterunek SG Starogard



Uwagi |




  1. Wilhelm Kisielewski – w 1913 powołany został do armii austriackiej. W 1918 wstąpił Wojska Polskiego. W składzie dywizji gen. Żeligowskiego walczył na północy Polski. W sierpniu 1919 wziął udział w I Powstaniu Śląskim. Potem służył w 10 Dywizji Piechoty. W 1929 zwolniony z wojska w stopniu kapitana i przyjęty w stopniu nadkomisarza do Straży Granicznej na stanowisko kierownika komisariatu SG „Szprudowo”. W grudniu 1929 ukończył kurs wywiadowczy w komisariacie SG „Warszawa” i przeniesiony został na stanowisko kierownika komisariatu „Lwów”. 25 kwietnia 1932 zwolniony ze służby w Straży Granicznej[13].


  2. Drużyna inspektora okręgowego → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 18


  3. W 1931 placówce Straży Granicznej II linii „Tczew” podlegał posterunek detaszowany SG „Starogard” → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78



Przypisy |




  1. Goryński 2012 ↓, s. 226.


  2. ab Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 18.


  3. ab Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 73.


  4. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 85.


  5. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 89.


  6. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 103.


  7. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 111.


  8. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 116.


  9. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 159.


  10. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 173.


  11. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 181.


  12. Kopie rozkazów PIOSG ↓, s. 45.


  13. ab Kozłowski 2015 ↓, s. 149.



Bibliografia |



  • Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.

  • Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].

  • Piotr Kozłowski: Zapomniani obrońcy granic południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej 1922-1939: słownik biograficzny oficerów, strażników oraz pracowników kontraktowych straży celnej i straży granicznej. Przemyśl: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015. ISBN 978-83-61329-14-5.

  • Rozkazy, materiały dotyczące dyslokacji, organizacji służby, wywiadu wojskowego i przeciwprzemytniczego, budżetu PIOSG → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.





Popular posts from this blog

Morgemoulin

Scott Moir

Souastre