Komisariat Straży Granicznej „Orzesze”




.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}




































Komisariat Straży Granicznej „Orzesze”
Komisariat SG „Knurów”

Historia

Państwo

 II Rzeczpospolita
Sformowanie

1929
Rozformowanie

1939
Tradycje
Rodowód

Komisariat Straży Celnej „Knurów”
Organizacja
Dyslokacja

Knurów
Orzesze

Formacja

Straż Graniczna
Podległość

Inspektorat Graniczny nr 15 (od 1929)[1]
Inspektorat Graniczny nr 16 (od 1934)[1]
Obwód SG „Rybnik”

Inspektorat Graniczny nr 15 Królewska Huta.jpg

Komisariat Straży Granicznej „Orzesze” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1929–1939.




Spis treści






  • 1 Geneza


  • 2 Formowanie i zmiany organizacyjne


  • 3 Służba graniczna


  • 4 Kierownicy/komendanci komisariatu


  • 5 Struktura organizacyjna


  • 6 Przypisy


  • 7 Bibliografia





Geneza |


Początek działalności Straży Celnej na Śląsku datuje się na dzień 15 czerwca 1922 roku. W tym dniu polscy strażnicy celni w zielonych mundurach i rogatywkach wkroczyli na ziemia przyznane Polsce. W nocy z 16 na 17 czerwca 1922 roku Straż Celna przejęła ochronę granicy polsko-niemieckiej na Śląsku. W ramach Inspektoratu Straży Celnej „Rybnik” zorganizowany został komisariat Straży Celnej „Knurów”[2]. Pierwszym kierownikiem komisariatu był komisarz Teodor Mańczyk[2].



 Osobny artykuł: komisariat Straży Celnej „Knurów”.


Formowanie i zmiany organizacyjne |


Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[3].
Rozkazem nr 10 z 5 listopada 1929 roku w sprawie reorganizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski powołał komisariat Straży Granicznej „Knurów” (na bazie podkomisariatu Straży Granicznej „Szczygłowice”?), przydzielił go do Inspektoratu Granicznego nr 15 „Królewska Huta”, określił jego numer i strukturę[4].
W 1930 roku komisariat i placówkę II linii przeniesiono z ulicy Rybnickiej na ulice Kościelną 39[5].
Rozkazem nr 2 z 24 sierpnia 1933 roku w sprawach zmian etatowych, przydziałów oraz utworzenia placówek, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski nakazał utworzyć placówkę I linii „Gierałtowice”[6].
Rozkazem nr 3 z 23 czerwca 1934 roku w sprawach […] tworzenia i zniesienia posterunków informacyjnych, komendant Straży Granicznej utworzył placówkę II linii „Knurów”[7].
Rozkazem nr 4 z 17 grudnia 1934 roku w sprawach […] zarządzeń organizacyjnych i zmian budżetowych, komendant Straży Granicznej wyłączył placówkę I linii „Przyszowice” z komisariatu Straży Granicznej „Knurów” i przydzielił do komisariatu Straży Granicznej „Nowa Wieś”[8].
Tym samym rozkazem wyłączył komisariat „Knurów” z Inspektoratu Granicznego „Wielkie Hajduki” i przydzielił do Inspektoratu Granicznego „Rybnik”[8].
Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach […] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył placówkę Straży Granicznej I linii „Przyszowice” z komisariatu „Nowa Wieś” i włączył do komisariatu „Knurów”[9].
Rozkazem nr 2 z 30 listopada 1937 roku w sprawach […] przeniesienia siedzib i likwidacji jednostek, komendanta Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski przeniósł siedzibę komisariatu i placówki II linii „Knurów” do m. Orzesze[10].



Służba graniczna |


W momencie powstania Straży Granicznej w 1928 roku, podkomisariat w składzie trzech placówek I linii i jednej II linii ochraniał odcinek granicy długości 20 kilometrów 500 metrów od kamienia granicznego nr 219 do kamienia nr 016. Stan osobowy podkomisariatu wynosił 54 funkcjonariuszy[11].


Wydarzenia

  • 27 sierpnia 1939 o godz. 2:45 niemiecka grupa dywersyjna ostrzelała polskie budynki w Szczygłowicach i wtargnęła na kilkadziesiąt metrów w głąb polskiego terytorium[12].

Sąsiednie komisariaty


  • komisariat Straży Granicznej „Bielszowice” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Rybnik” – listopad 1929


Kierownicy/komendanci komisariatu |



















































stopień
imię i nazwisko
okres pełnienia służby
kolejne stanowisko
starszy przodownik
Sylwester Zbierski[13]
30 V 1928 – 16 II 1929
kierownik placówki „Szczygłowice”
aspirant
Marian Usakiewicz[13]
16 II 1929 – 15 IX 1929
płatnik IG
podkomisarz
Leonard Wilczyński[13]
15 IX 1929 – 15 III 1930

komisarz
Józef Krzesiński[13]
15 III 1930 – 28 XII 1930

starszy przodownik
Władysław Nakielny[13]
28 XII 1930 – 4 IX 1931?

komisarz
Zygmunt Horyszowski[14]
28 V 1931 – był II 1933[15]

komisarz
Cezary Nowicki
był XI 1937[16]



Struktura organizacyjna |


Komisariat SG Knurów.png

Organizacja komisariatu w listopadzie 1929[17]:



  • 4/15 komenda – Knurów


  • placówka Straży Granicznej I linii „Przyszowice” → w 1934 przeszła do komisariatu „Nowa Wieś” → w 1936 powróciła

  • placówka Straży Granicznej I linii „Knurów”

  • placówka Straży Granicznej I linii „Krywałd”

  • placówka Straży Granicznej II linii „Szczygłowice”



Przypisy |




  1. ab Gulczyński 2011 ↓, wstęp.


  2. ab Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 4.


  3. Goryński 2012 ↓, s. 226.


  4. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 59.


  5. Kronika komisariatu „Knurów” ↓, s. 21.


  6. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 85.


  7. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 95.


  8. ab Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 98.


  9. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 107.


  10. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 117.


  11. Kronika komisariatu „Knurów” ↓, s. 18.


  12. Kula 1994 ↓, s. 247.


  13. abcde Kronika komisariatu „Knurów” ↓, s. 29.


  14. Kronika komisariatu „Lubomia” ↓, s. 5.


  15. Wykazy imienne Śl. IO ↓, s. 62.


  16. Wykazy imienne Śl. IO ↓, s. 338.


  17. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 58.



Bibliografia |



  • Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918–1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.

  • Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].


  • Zbigniew Gulczyński. Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Śląski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”. , 2011. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej. 

  • Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.

  • Wykazy imienne Śląskiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1938. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.

  • Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Lubomia” z lat 1922–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.

  • Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Knurów” z lat 1922–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.

  • Szkic historyczny z działalności Inspektoratu Straży Granicznej „Rybnik” z lat 1918–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.





Popular posts from this blog

Morgemoulin

Scott Moir

Souastre